Plaster serves as a finishing layer applied to walls and ceilings. It can be a final coating or a base for putting on, for example, gypsum finishing plaster, thin-coat plaster (mineral and acrylic) or skim coat. There are three basic types of plaster depending on the material it is made of: cement, cement-lime as well as gypsum one, with the latter growing in popularity.
Cement plaster, which is a mixture of cement, sand and water, is used in rooms exposed to excessive moisture. It is also resistant to damage. By adding lime (lime putty or hydrated lime) to the cement plaster mix, you can get cement-lime plaster. Although it is less resistant to moisture and damage than cement plaster, it provides better vapour permeability and it is easier to put it on. To achieve a good plaster, one should get the right proportions of basic ingredients as well as other improvers that lead to a better plasticity and adhesion to the surface.
Traditional cement and cement-lime plaster works may be done either manually or mechanically, as one-, two- or three-coat plaster works (rendering, floating and finishing coats), usually from 2 to 3 cm thick. They are most often applied to mineral surfaces (normal concrete, cellular concrete or ceramic bricks). After applying additional elements (mesh, reed mats, laths and slats), it is also possible to use them on wood, metal and plastic surfaces. In terms of the quality and the way of applying the final coat, plaster works can be divided into ordinary plaster (categories from 0 to 4), stucco and special plaster (e.g. waterproof and heat-insulating).
Gypsum plaster is a mixture of high- quality gypsum, appropriate aggregate (grain size up to 1.2 mm), plasticizers, retardants and improvers. It is characterised by low resistance to mechanical damage and moisture. Gypsum plaster works may only be used in dry rooms inside the building,
with a moisture content of no more than 70%. They can be applied to surfaces made from gypsum, ceramic bricks, lime-sand bricks and concrete (cellular or normal). Proper preparation of the surface, including priming, has a direct impact on the adhesion and quality of plaster. One should also protect all corners with stainless steel profiles. Gypsum plaster works are applied in a single layer with a minimum thickness of 8 mm and a maximum thickness of 15 mm (for ceilings) or 30 mm (for walls).
Among the main advantages of gypsum-based plaster are ease of use, short drying time, good thermal insulation, fire resistance, as well as smooth and aesthetic finish to walls and ceilings. Because of its porous structure, it ensures a pleasant and healthy indoor climate. Once the properly applied plaster is dry, it is ready to paint.
Magdalena Marcinkowska
GLOSSARY:
finishing works – prace/roboty wykończeniowe
plaster [also plaster work] – tynk
layer [also coat] – warstwa
skim coat – sztablatura
cement plaster – tynk cementowy
lime – wapno
cement-lime plaster – tynk cementowo-wapienny
vapour permeability – paroprzepuszczalność
improver – dodatek uszlachetniający
adhesion [also adherence] – przyczepność
three-coat plaster [also render float and set/RFS] – tynk trójwarstwowy
rendering [also rendering coat/ scratch coat/rough coat] – obrzutka
floating [also floating coat] – narzut
finishing coat [also setting coat] – gładź
cellular concrete – beton komórkowy
slat – listwa
stucco – tynk szlachetny
gypsum plaster – tynk gipsowy
aggregate – kruszywo
plasticizer [also flexibilizer/softener/ softening agent] – plastyfikator
retardant [also retarder/retarding agent] – opóźniacz
surface [also substrate] – powierzchnia/podłoże
lime-sand brick [also calcium-sili- cate brick] – cegła wapienno-piaskowa
stainless profile [also shape] – profil nierdzewny
Tłumaczenie
Od projektu do użytkowania: tynki wewnętrzne
Tynkowanie rozpoczyna etap robót wykończeniowych wewnątrz budynku. Można przystąpić do niego po wykonaniu instalacji elektrycznych, wodno-kanalizacyjnych i centralnego ogrzewania. Powinno się również zamontować stolarkę okienną i drzwiową zewnętrzną, aby zabezpieczyć budynek przed wpływami atmosferycznymi. Ma to szczególne znaczenie, jeśli planujemy tynkowanie w okresie obniżonych temperatur, tj. poniżej 5oC.
Tynk stanowi warstwę wykończeniową na ścianach i sufitach. Może być wykończeniem ostatecznym lub stanowić podłoże do wykonania na przykład gładzi gipsowej, tynku cienkowarstwowego (mineralnego i akrylowego) lub sztablatury. W zależności od materiału, z którego jest wykonany, rozróżniamy trzy podstawowe rodzaje tynku: cementowy, cementowo-wapienny, a także gipsowy – zyskujący coraz większą popularność.
Tynk cementowy, będący mieszanką cementu, piasku i wody, stosuje się w pomieszczeniach szczególnie narażonych na działanie wilgoci. Jest on również odporny na uszkodzenia. Gdy do mieszanki tynku cementowego dodamy wapno (ciasto wapienne lub wapno hydratyzowane), uzyskamy tynk cementowo-wapienny. Jest on wprawdzie mniej odporny na wilgoć i uszkodzenia niż tynk cementowy, ale ma lepszą paroprzepuszczalność i łatwiej się go kładzie. Aby uzyskać dobry tynk, należy dobrać odpowiednie proporcje poszczególnych składników podstawowych oraz innych dodatków uszlachetniających, które umożliwiają uzyskanie lepszej plastyczności i przyczepności do podłoża.
Tradycyjne tynki cementowe i cementowo-wapienne mogą być wykonane ręcznie lub mechanicznie jako jedno-, dwu- lub trzywarstwowe (obrzutka, narzut i gładź), zwykle o grubości 2-3 cm. Najczęściej wykonujemy je na podłożu mineralnym (beton zwykły, beton komórkowy lub cegły ceramiczne). Po zastosowaniu dodatkowych elementów (siatek, mat trzcinowych, dranic i listew) można zastosować je również na podłożu drewnianym, metalowym i z tworzyw sztucznych. Ze względu na jakość i sposób wykonania zewnętrznej powierzchni, tynki możemy podzielić na: zwykłe (kategorie od 0 do 4), szlachetne i specjalne (np. wodoszczelne i ciepłochronne).
Tynk gipsowy to mieszanka wysokiej jakości gipsu, odpowiedniego kruszywa (uziarnienie do 1,2 mm), plastyfikatorów, opóźniaczy i dodatków uszlachetniających. Charakteryzuje się małą odpornością na uszkodzenia mechaniczne oraz wilgoć. Tynki gipsowe mogą być stosowane wyłącznie w pomieszczeniach suchych wewnątrz budynku o wilgotności nie większej niż 70%. Można je kłaść na podłożu wykonanym z gipsu, cegieł ceramicznych, cegieł wapienno-piaskowych oraz betonu (komórkowego lub zwykłego). Odpowiednie przygotowanie podłoża, w tym gruntowanie, ma bezpośredni wpływ na przyczepność i jakość tynku. Należy również zabezpieczyć wszystkie narożniki za pomocą nierdzewnych profili. Tynki gipsowe wykonuje się jednowarstwowo o minimalnej grubości 8 mm i maksymalnej grubości wynoszącej 15 mm na sufitach lub 30 mm na ścianach.
Wśród głównych zalet tynku gipsowego można wymienić łatwość wykonania, krótki czas schnięcia, dobrą izolacyjność termiczną, ogniochronność, a także gładkie i estetyczne wykończenie ścian i sufitów. Z uwagi na swą porowatą strukturę, zapewnia przyjemny i zdrowy mikroklimat w pomieszczeniach. Po wyschnięciu prawidłowo wykonany tynk nadaje się bezpośrednio do malowania.
