Dokumentacja budowy zaświadczy o przebiegu robót budowlanych

Wejście w życie w 1994 r ustawy – Prawo budowlane [dalej: Pb) spo­wodowało, że jedyną dokumentacją projektową zdefiniowaną w uregu­lowaniach prawnych został projekt budowlany. W następstwie tego wszystkie postanowienia, w tym do­tyczące definicji dokumentacji budo­wy, samodzielnych funkcji technicz­nych w budownictwie i uprawnień budowlanych, praw i obowiązków projektanta, odnoszą się jedynie do projektu budowlanego.

Problematykę składników projektu budowlanego reguluje art. 34 Pb oraz rozporządzenie Ministra Trans­portu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. poz. 462). Prawo budowlane stano­wi, że projekt budowlany powinien zawierać: 1) projekt zagospodaro­wania działki lub terenu, sporządzony na aktualnej mapie; 2) projekt archi­tektoniczno-budowlany, określający funkcję, formę i konstrukcję obiektu budowlanego, jego charakterysty­kę energetyczną i ekologiczną oraz proponowane niezbędne rozwiązania techniczne, a także materiałowe, ukazujące zasady nawiązania do oto­czenia, a w stosunku do obiektów budowlanych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4, również opis dostęp­ności dla osób niepełnosprawnych; 3) stosownie do potrzeb oświad­czenia właściwych jednostek orga­nizacyjnych o zapewnieniu dostaw energii, wody, ciepła i gazu, odbioru ścieków oraz o warunkach przyłą­czenia obiektu do sieci wodociągo­wych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych, elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych oraz dróg lą­dowych, oświadczenie właściwego zarządcy drogi o możliwości połącze­nia działki z drogą publiczną zgodnie z przepisami o drogach publicznych; 4) w zależności od potrzeb, wyniki badań geologiczno-inżynierskich oraz geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych.

Pojęcie projektu budowlanego od zawsze funkcjonuje w świadomości zarówno projektantów, jak i inwesto­rów. Warto jednak uzmysłowić sobie, czym jest w świetle obowiązujących przepisów projekt budowlany. Otóż stanowi on przede wszystkim doku­mentację pozwalającą na uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Natomiast projekty wykonawcze są dokumentami uzupełniającymi i uszczegółowiającymi projekt bu­dowlany, a w przypadku braku ko­nieczności jego sporządzenia służą prawidłowemu wykonaniu robót bu­dowlanych. Sporządzenie projektu wykonawczego jest obowiązkowe w przypadku udzielenia zamówienia publicznego na wykonanie robót, dla których jest wymagane pozwolenie na budowę w trybie prawa zamówień publicznych. Mimo uzupełniającego charakteru projektu wykonawczego w stosunku do projektu budowlanego może się zdarzyć, że obie dokumen­tacje pozostają ze sobą w sprzecz­ności. W takiej sytuacji nadrzędny będzie projekt budowlany w stosun­ku do projektu wykonawczego, roz­wiązania przyjęte w tym ostatnim nie mogą być uznane za wiążące. Wyma­gania dotyczące formy projektów wykonawczych są tożsame jak dla projektu budowlanego. Rozwiązania zawarte w projektach wykonawczych, w ramach uszczegółowienia projek­tów, nie powinny zatem wprowadzać odstępstw o charakterze istotnym, o których mowa w art. 36a ust. 5 ustawy Pb. Także rozwiązania pro­jektowe zawarte w poszczególnych projektach wykonawczych powinny być wzajemnie spójne i skoordyno­wane między projektantami. Projekt wykonawczy jest wykorzystywany w trakcie wykonywania robót budow­lanych, służy też kontroli jakości ich wykonania. Ponadto na jego podsta­wie odbiera się zrealizowane roboty. W tym miejscu należy również przed­stawić obowiązki podmiotów spra­wujących samodzielne funkcje w bu­downictwie, czyli kierownika budowy oraz inspektora nadzoru. Podsta­wowe obowiązki kierownika budowy wymienione w Prawie budowlanym to przede wszystkim:

– zapewnienie wykonania odpowied­niego zabezpieczenia i odgrodzenia terenu budowy oraz umieszczenie tablicy informacyjnej budowy;

– zapewnienie geodezyjnego wyty­czenia obiektu (po wytyczeniu geo­deta dokonuje wpisu w dzienniku budowy);

– kierowanie budową w sposób zgod­ny z projektem i pozwoleniem na budowę oraz przepisami, w tym techniczno-budowlanymi i doty­czącymi bezpieczeństwa i higieny pracy;

– prowadzenie dokumentacji (w tym dziennika budowy), a po zakończe­niu prac przygotowanie dokumen­tacji powykonawczej;

– przekazanie inwestorowi oświad­czenia o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwole­nia na budowę oraz przepisami.

Podstawowym obowiązkiem inspekto­ra nadzoru inwestorskiego jest nato­miast reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisa­mi oraz zasadami wiedzy technicznej. Jest to rola całkowicie odmienna od tej, jaką odgrywa kierownik budowy. Kierownik budowy pełni funkcję organizatorsko-kierowniczą, związaną z pro­cesem budowlanym już od przejęcia od inwestora i odpowiedniego zabez­pieczenia terenu budowy aż do zakoń­czenia faktycznego budowy i przygo­towania jej do prawnego zakończenia. Inspektor nadzoru inwestorskiego jest uczestnikiem procesu budowlanego, który pełni w imieniu i na rzecz inwe­stora funkcję nadzoru nad prawidło­wym prowadzeniem budowy.

Mając na uwadze powyższe i zarazem odnosząc się do powstałego proble­mu z punktu widzenia kierownika bu­dowy, nie bez znaczenia będzie tutaj dokumentacja budowy, przez którą należy rozumieć pozwolenie na budo­wę wraz z załączonym projektem bu­dowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby, rysunki i opisy słu­żące realizacji obiektu, operaty geo­dezyjne i książkę obmiarów; szcze­gólne znaczenie ma dziennik budowy jako element dokumentacji budowy, któremu przypisuje się status doku­mentu urzędowego, z którym należy łączyć domniemanie prawdziwości jego treści. Ponadto dziennik prowa­dzony zgodnie z właściwymi przepisa­mi stanowi odzwierciedlenie najistot­niejszych zdarzeń w trakcie procesu budowlanego – tam też należy (skoro projekt budowlany zaginął) poszuki­wać potwierdzenia zmian wymiarów fundamentów, które jako element istotny dla budowy powinny zostać uwzględnione w tym dokumencie, tzn. wpisane przez kierownika budo­wy i potwierdzone przez inspektora nadzoru, zgodnie z art. 45 ust. 1 Pb, stanowi on bowiem urzędowy doku­ment przebiegu robót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zachodzą­cych w toku wykonywania robót. Tym samym odnosząc się do art. 244 § 1 k.p.c.: dokumenty urzędowe, spo­rządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią do­wód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone.Tak też wyrok Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzę­du Zamówień Publicznych z dnia 12 października 2011 r, KIO 2079/11: Dziennikowi budowy jako elementowi dokumentacji budowy można przypi­sać status dokumentu urzędowego, z którym należy łączyć domniemanie prawdziwości jego treści. Ponadto dziennik prowadzony zgodnie z wła­ściwymi przepisami stanowi odzwier­ciedlenie najistotniejszych zdarzeń w trakcie procesu budowlanego. Trzeba także pamiętać, że skoro na podstawie projektu wykonawczego jest przygotowywany przedmiar ro­bót, kosztorys inwestorski, przy­gotowanie przez wykonawcę ofer­ty realizacji robót budowlanych, to również w tych dokumentach mogą się znaleźć informacje o dokonanych zmianach w stosunku do projektu bu­dowlanego i oczywiście o akceptacji tych zmian dla całego procesu inwe­stycyjnego.