PKP Polskie Linie Kolejowe SA jako podmiot zarządzający publiczną infrastrukturą kolejową utrzymuje i udostępnia wszystkim licencjonowanym przewoźnikom sieć dróg kolejowych dla przewozów osób i towarów z zapewnieniem bezpiecznego przejazdu pociągów, zachowując najwyższy możliwy standard swojej oferty.
Spółka PKP PLK SA buduje strategię działania, opierając się na rządowych dokumentach o charakterze strategicznym, uwzględniając politykę transportową Unii Europejskiej, respektując zobowiązania wynikające z umów międzynarodowych zawartych przez rząd Polski, krajowe i unijne uregulowania prawne oraz uwzględniając swoje potrzeby wynikające z bieżącej działalności, uwarunkowań handlowych i sytuacji na rynku. Niezwykle istotnym aspektem działalności spółki jest dostosowanie polskiej sieci do standardów europejskich, w tym:
– utworzenie zintegrowanego systemu transportu kolejowego w ramach UE, umożliwiającego m.in. sprawne powiązanie regionów Polski z regionami UE;
– eliminowanie barier i liberalizacja rynku kolejowego;
– dążenie do osiągnięcia interoperacyjności polskiej sieci kolejowej z systemem kolejowym UE oraz minimalizowanie barier w komunikacji z kolejami szerokotorowymi;
– stworzenie optymalnych warunków do współpracy z krajowymi i zagranicznymi zarządcami infrastruktury kolejowej w ramach europejskiego systemu transportowego;
– utrzymanie w stałej sprawności techniczno-eksploatacyjnej podstawowej sieci linii kolejowych zgodnie ze standardami UE.
Głównym instrumentem poprawy dostępności oraz zapewnienia odpowiedniej jakości i poziomu usług transportu kolejowego z jednoczesnym zachowaniem dbałości o środowisko naturalne jest Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) na lata 2007–2013.
Realizacja współfinansowanych ze środków UE oraz budżetu państwa kluczowych przedsięwzięć modernizacyjnych ujętych na liście projektów indywidualnych POIiŚ skupiać będzie największą uwagę i wysiłki spółki PKP Polskie Linie Kolejowe.
Niemal 1000 km torów zmodernizowanych przez PKP PLK SA w ubiegłym roku
Polska ma jedną z największych sieci kolejowych w Europie, liczącą 19 299 km linii kolejowych, obejmującą łącznie 37 420 km torów. Ponad połowa sieci jest zelektryfikowana. W skład infrastruktury wchodzą również liczne obiekty inżynieryjne (łącznie 25 830 mostów, wiaduktów i przepustów), przejazdy kolejowe, perony oraz urządzenia i obiekty służące prowadzeniu ruchu. Zarządzanie ruchem kolejowym odbywa się z nastawni, lokalnych centrów sterowania ruchem i dyspozytur, pracę ludzi wspierają i nadzorują nowoczesne systemy sterowania i automatyki kolejowej. Podczas realizacji zadań inwestycyjnych modernizacji podlegają wszystkie te elementy infrastruktury kolejowej.
W 2012 r. PKP PLK SA zmodernizowały i poddały ulepszeniom infrastrukturę kolejową na ponad 940 km torów. Ponadto zmodernizowano 633 obiekty inżynieryjne, w tym m.in. 86 mostów, 121 wiaduktów, 425 przepustów i jeden tunel. Pracom modernizacyjnymi rewitalizacyjnym poddanych zostało 181 peronów oraz 373 skrzyżowania torów z drogami. Wydatki związane z inwestycjami w 2012 r. przekroczyły 3,7 mld zł. Dla porównania w 2011 r. PKP PLK zmodernizowały i poddały ulepszeniom infrastrukturę kolejową na długości ok. 1017 km torów. Zmodernizowano wówczas 227 obiektów inżynieryjnych, w tym m.in. 36 mostów, 32 wiadukty, 149 przepustów, 95 peronów oraz 335 przejazdów. W roku 2011 Centrum Realizacji Inwestycji PKP PLK SA wydało na inwestycje 3 mld 613 mln zł. Tymczasem w 2010 r. wydatki te wyniosły 2 mld 606 mln zł.
Inwestycje w aglomeracjach i regionach
Rok 2012 przyniósł zakończenie inwestycji mających przede wszystkim charakter regionalny lub aglomeracyjny. Wiele z zakończonych zadań było elementem przygotowań do Euro 2012.
W ubiegłym roku dobiegła końca inwestycja polegająca na modernizacji linii do Wieliczki. W ramach tego zadania przebudowano tor prowadzący do Wieliczki oraz wszystkie przystanki. Powstał także jeden nowy przystanek – Wieliczka Bogucice. W samej Wieliczce podróżni korzystają już z odnowionego przystanku Wieliczka Rynek–Kopalnia, przy którym zbudowano parking przesiadkowy „parkuj i jedź”.
W sierpniu 2012 r. zakończony został także projekt w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO). Dzięki modernizacji linii nr 357 na odcinku Wolsztyn–Luboń prędkość jazdy autobusów szynowych wzrosła do 110 km/h, a czas przejazdu pociągów skrócił się o ok. 17 minut. Pasażerowie zyskali nowy przystanek osobowy w Kotowie, a na wybudowanych i przebudowanych peronach stanęły nowe wiaty, m.in. wyremontowano zabytkowe wiaty peronowe na stacji Wolsztyn.
Ponadto w ubiegłym roku zakończono projekt w ramach RPO dla woj. zachodniopomorskiego. Dzięki pracom prowadzonym przez PKP PLK na linii kolejowej nr 403 między Wałczem a Ulikowem przywrócone zostało połączenie kolejowe z Wałcza do Kalisza Pomorskiego, a prędkość jazdy szynobusów wzrosła do 100 km/h. Inwestycja zwiększyła również dostępność między aglomeracjami szczecińską i bydgoską, a dalej poznańską.
Dwie inwestycje kolejowe zakończone w ubiegłym roku odegrały dużą rolę podczas odbywającego się w naszym kraju Euro 2012. Przystanek Warszawa Stadion został gruntownie przebudowany – wyposażono go w nowe wiaty zakrywające w całości perony. Zmodernizowano przejście podziemne, z którego na peron można dostać się za pomocą schodów ruchomych oraz wind. Biało-czerwona kolorystyka i mała architektura przystanku współgrają z elewacją Stadionu Narodowego. Informacje na peronowych wyświetlaczach prezentowane są także w języku angielskim. Zastosowanie monitoringu zwiększyło bezpieczeństwo podróżnych i pomaga w utrzymaniu porządku na przystanku.
PKP PLK SA przekazały również do użytkowania nową linię kolejową łączącą Świdnik z przystankiem Świdnik Port Lotniczy. Inwestycja prowadzona w ramach RPO Woj. Lubelskiego objęła m.in. budowę ponad dwukilometrowego toru między stacją Świdnik a Portem Lotniczym Lublin oraz elektryfikację linii. Nowe połączenie zapewnia szybki dojazd do lotniska – krótszy o kwadrans niż podróż samochodem, a lotnisko w podlubelskim Świdniku stało się trzecim portem lotniczym w Polsce, na który można dotrzeć koleją. Stanowi to duże udogodnienie dla pasażerów z całego regionu, a także dla pracowników lotniska oraz związanych z nim firm i instytucji.
31 maja 2012 r. zostało otwarte połączenie kolejowe, które zapewniło szybką i sprawną podróż z centrum Warszawy na Lotnisko Chopina. Czas przejazdu wynosi ok. 20 minut. Inwestycja została podzielona na dwie części. Pierwsza z nich została zakończona w 2008 r. i polegała na przebudowie ponad ośmiokilometrowego odcinka torów między stacją Warszawa Zachodnia i Warszawa Okęcie, w trakcie której powstały dwa nowe przystanki osobowe – Warszawa Aleje Jerozolimskie i Warszawa Żwirki i Wigury. W ramach drugiej części inwestycji na podziemnej stacji powstał wyspowy peron o długości 150 m, umożliwiający obsługę dwóch pociągów. Linia na przeważającej długości (1183 m) przebiega w tunelu na głębokości do 5 m. W trakcie tego etapu inwestycji przebudowano również przystanek Warszawa Służewiec.
W ubiegłym roku ruszył projekt budowy Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej w ramach RPO Woj. Łódzkiego. Do eksploatacji zostało oddanych już 13 peronów, a na 9 przejazdach zabudowano urządzenia samoczynnej sygnalizacji przejazdowej, m.in. w Łodzi przy ul. Okulickiego, w Jedliczach przy drodze prowadzącej do Grotnik, w Smardzewie, Strykowie oraz Głownie. Na pozostałych przystankach prace wciąż trwają. Pasażerowie już w przyszłym roku skorzystają z 8 nowych i 9 zmodernizowanych przystanków i stacji. Łódzka Kolej Aglomeracyjna umożliwi uruchomienie dodatkowych pociągów i stworzenie sieci kolejowych połączeń aglomeracyjnych obsługujących Łódź i miejscowości w województwie łódzkim.
Ponadto rozpoczęły się prace w ramach dwóch projektów współfinansowanych z RPO dla województwa dolnośląskiego. W trakcie robót prowadzonych na linii nr 309 Kłodzko Nowe–Kudowa-Zdrój oraz linii nr 311 Jelenia Góra–Szklarska Poręba wyremontowanych zostanie ponad 30 km torów wraz z obiektami inżynieryjnymi i peronami
za ponad 100 mln zł.
Natomiast na trasie Toruń–Bydgoszcz prace rewitalizacyjne ruszyły 16 października 2012 r. Obecnie prowadzone są kolejne roboty na stacji Toruń Główny. Inwestycja obejmuje prace na ponad 50 km linii kolejowej łączącej Toruń przez Solec Kujawski z Bydgoszczą. Plan zakłada wymianę nawierzchni torów o łącznej długości ponad 93 km. W ramach inwestycji wykonany zostanie również remont 18 przejazdów kolejowych. Dzięki wykonanym pracom podróż z Torunia do Bydgoszczy skróci się z ponad 60 minut do ok. 43 minut.
Także w ramach modernizacji linii kolejowej E20 trwają prace. PKP PLK SA podpisały umowę na modernizację linii kolejowej z Siedlec do Białej Podlaskiej w obszarze lokalnego centrum sterowania ruchem LCS Łuków. Zakres robót dotyczy również trzech stacji: Siedlce, Łuków i Międzyrzec Podlaski, które zostaną gruntownie przebudowane. W Siedlcach planowana jest budowa dwóch tuneli. Projekt będzie kontynuacją pierwszego etapu prac, który polegał na modernizacji torów między Siedlcami a Terespolem, zakończonego w 2010 r.
Prace rozpoczęły się również na 66-kilometrowym odcinku linii kolejowej E75 od Rembertowa do Tłuszcza (Sadowne). Wszystkie perony na przystankach i stacjach zostaną przystosowane do obsługi osób o ograniczonej możliwości poruszania się oraz pasażerów z cięższym bagażem. W planach jest również budowa skrzyżowań wielopoziomowych oraz likwidacja przejazdów w poziomie szyn. Po zakończeniu prac pociągi pasażerskie będą mogły rozwijać prędkość do 160 km/h. Na odcinku Zielonka–Wołomin Słoneczna w ramach inwestycji powstanie dodatkowa para torów dla ruchu podmiejskiego, co umożliwi prowadzenie ruchu pociągów dalekobieżnych i aglomeracyjnych po oddzielnych torach – w efekcie pozwoli to na sprawniejsze zarządzanie intensywnym ruchem kolejowym.
W ubiegłym roku PKP PLK SA zawarły ponadto umowę na zaprojektowanie i montaż systemu zarządzania ruchem kolejowym na terenie ośmiu lokalnych centrów sterowania na linii kolejowej Warszawa–Gdynia. Wartość umowy opiewa na kwotę ponad miliarda złotych. To ostatni etap modernizacji linii łączącej stolicę z Trójmiastem. Montaż systemu sterowania ERTMS pozwoli na podwyższenie bezpieczeństwa, a także na zwiększenie prędkości pociągów pasażerskich na wybranych odcinkach powyżej 160 km/h.
Prace budowlane przy budowie nowego dworca Łódź Fabryczna w 2012 r. poszły naprzód. Wykonano wykop, wokół którego powstaną mury przyszłego dworca. Ma on blisko 500 m długości, 120 m szerokości i 8 m głębokości. W grudniu rozpoczął się kolejny, zasadniczy etap budowy, czyli stawianie ścian szczelinowych na przygotowanych wcześniej wykopach. Żurawie gąsienicowe z chwytakami ważącymi 100 ton i dźwigi gąsienicowe z 30-metrowymi wysięgnikami służą grupie ponad 40 specjalistów do wykonania ścian szczelinowych. Ta część zadania potrwa blisko 8 miesięcy. Budowa nowego dworca jest realizowana przez PKP PLK SA, Miasto Łódź i PKP SA przy wsparciu Unii Europejskiej i ma się zakończyć w 2015 r.
Cały czas trwają również prace budowlane na jednej z ważniejszych linii kolejowych południowej Polski. Łączna długość modernizowanego odcinka linii E30 od Krakowa (Podłęża) do Rzeszowa Zachodniego wynosi 138,7 km. W roku 2012 udało się oddać do eksploatacji prawie 50 km torów na szlakach Tarnów–Wola Rzędzińska, Czarna Tarnowska–Grabiny, Dębica–Ropczyce i Trzciana–Ruda Wielka, a także w stacjach Bogumiłowice, Wola Rzędzińska i Dębica oraz na posterunku odstępowym Rudzice. Zmodernizowano również 7 mostów, 17 wiaduktów oraz 6 nowoczesnych peronów jednokrawędziowych, które zastępują starsze konstrukcje dwukrawędziowe o wysokości 30 cm. Prace umożliwią pociągom pasażerskim osiągnięcie prędkości 160 km/h, co przyczyni się do skrócenia czasu przejazdu aż o 71 minut. Zakończenie inwestycji planowane jest na 2015 r.
Również w zachodniej części kraju w ramach modernizacji linii kolejowej E59 na 58-kilometrowym odcinku od Wrocławia do granicy woj. dolnośląskiego trwają prace. W ubiegłym roku oddano do eksploatacji ponad 45 km torów i sieci trakcyjnej. Zmodernizowano również m.in. 4 przepusty, 3 przejazdy kolejowe oraz 3 perony w Pęgowie i Garbcach. Po zakończeniu modernizacji prędkość dla pociągów pasażerskich zwiększy się do 160 km/h. Znacznemu skróceniu ulegnie czas podróży. Na odcinku Wrocław – granica województwa dolnośląskiego będzie to ok. 20 minut w ruchu pasażerskim. Perony zostaną dostosowane dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się (wyposażone w pochylnie lub windy). Efekty modernizacji stworzą przewoźnikom możliwości przygotowania atrakcyjnej oferty przewozowej osób i towarów, a pasażerom zapewnią bezpieczeństwo i wygodę podróży.
Dorota Przybyła
wiceprzewodnicząca Śląskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa
