Ostatnio coraz częściej wypowiadane jest twierdzenie, zgodnie z którym posiadanie uprawnień budowlanych w specjalności telekomunikacyjnej jest zbędne, ponieważ ani urzędy, ani inwestorzy nie wymagają ich w procesie inwestycyjnym. Jest to twierdzenie oczywiście nieprawdziwe, co postaram się udowodnić w niniejszym artykule.
Rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej jest bardzo ważnym elementem rozwoju gospodarczego kraju, co w dobie społeczeństwa informacyjnego jest podstawą jego funkcjonowania. Dlatego też specjaliści z branży telekomunikacyjnej są nieodzowni w tym procesie.
Uprawnienia w budownictwie telekomunikacyjnym zostały wyodrębnione przepisami rozporządzenia Ministra Łączności z dnia 10 października 1995 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie telekomunikacyjnym (Dz.U. Nr 120, poz. 581 z późn. zm.).
© Sebastian Kaulitzki – Fotolia.com
Na mocy przepisów przywołanego rozporządzenia, decyzje o nadaniu uprawnień wydawał Prezes Urzędu Regulacji Telekomunikacji. Następnie decyzje podlegały wpisowi do centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia, prowadzonego przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Uprawnienia nadane w tym trybie są nadal ważne w zakresie, w jakim zostały wydane, z zastrzeżeniem, iż osoby zamierzające z nich korzystać powinny być członkami właściwej okręgowej izby inżynierów budownictwa.
Następnie uprawnienia w specjalności telekomunikacyjnej nadawane były przez samorząd zawodowy Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2005 r. w sprawie samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie (Dz.U. Nr 96, poz. 817).
Natomiast obecnie uprawnienia w omawianej specjalności nadawane są nadal przez izby, ale na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie (Dz.U. Nr 83, poz. 578 z późn. zm.).
Zgodnie z § 22 ust. 1 obowiązującego rozporządzenia uprawnienia budowlane w specjalności telekomunikacyjnej bez ograniczeń uprawniają do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi, związanymi z obiektem budowlanym w zakresie telekomunikacji przewodowej wraz z infrastrukturą telekomunikacyjną oraz telekomunikacji radiowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą.
Natomiast uprawnienia w specjalności telekomunikacyjnej w ograniczonym zakresie uprawniają do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi związanymi z obiektem budowlanym wraz z infrastrukturą towarzyszącą w odniesieniu do obiektu budowlanego, takiego jak: lokalne linie i instalacje (§ 22 ust. 2 rozporządzenia).
Starając się pełniej określić zakres przedmiotowych uprawnień budowlanych w specjalności telekomunikacyjnej, należy sięgnąć do przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 219, poz. 1864 z późn. zm.), które definiują pojęcie telekomunikacyjnego obiektu budowlanego, użytego w § 22 rozporządzenia w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie.
Zgodnie z tym przez telekomunikacyjny obiekt budowlany należy rozumieć linię kablową podziemną, linię kablową nadziemną, kanalizację kablową, kontenery telekomunikacyjne, szafy kablowe oraz wolno stojące konstrukcje wsporcze anten i urządzeń radiowych, w tym wolno stojące maszty antenowe i wolno stojące wieże antenowe.
W związku z powyższym osoby legitymujące się uprawnieniami budowlanymi nadanymi na podstawie obowiązujących przepisów upoważnione są do projektowania i realizacji robót budowlanych określonych w § 22 rozporządzenia w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, z uwzględnieniem zakresu pojęcia telekomunikacyjnego obiektu budowlanego określonego przepisami rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie.
Konieczność posiadania uprawnień budowlanych uzależniona jest od rodzaju wykonywanych robót budowlanych. Zgodnie z ogólną zasadą, do wykonywania wszystkich instalacji niskiego napięcia, których realizacja wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, niezbędny jest udział osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania i kierowania robotami budowlanymi.
Natomiast dla infrastruktury kablowej w budownictwie kubaturowym, polegającej na układaniu kabli niskoprądowych wewnątrz budynku, nie wymagającej uzyskania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, uprawnienia budowlane nie są wymagane.
Problem polega zatem na właściwym zinterpretowaniu sytuacji, z którymi mamy do czynienia w konkretnym przypadku. Organem właściwym do oceny, czy w przypadku planowanej inwestycji wymagane są uprawnienia budowlane i w jakim zakresie, jest organ administracji architektoniczno-budowlanej (starosta), na etapie wydawania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia zamiaru wykonywania robót budowlanych, oraz nadzoru budowlanego (powiatowy inspektor nadzoru budowlanego), na etapie realizacji inwestycji.
Wskazane organy administracji państwowej stoją na straży przestrzegania prawa i zawsze wymagają uczestnictwa w procesie budowlanym osób, których kwalifikacje są niezbędne dla właściwej realizacji planowanej inwestycji, która podlega ich ocenie.
Dużą świadomością odznaczają się również inwestorzy, którzy są dobrze zorientowani, iż osoby mające uczestniczyć w procesie budowlanym powinny legitymować się właściwymi uprawnieniami budowlanymi i takich fachowców poszukują za pośrednictwem Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa oraz izb okręgowych, jak również za pośrednictwem Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, który prowadzi centralny rejestr osób posiadających uprawnienia budowlane wydane po 1 stycznia 1995 r.
Świadomość inwestorów skutkuje faktem żądania specjalistów przy okazji ogłaszania właściwie każdego przetargu. Z uwagi na bliskość merytoryczną i terminologiczną specjalności elektrycznej i telekomunikacyjnej, trudności powstają jednak przy ocenie, jakich uprawnień należy żądać w przypadku konkretnej inwestycji.
Telekomunikacja jest niewątpliwie branżą rozwijającą się bardzo dynamicznie. Istotna poprawa w zakresie rozwoju realizacji inwestycji telekomunikacyjnych powinna nastąpić dodatkowo w związku z wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz.U. Nr 106, poz. 675), zmieniająca m.in. ustawę o drogach publicznych oraz ustawę – Prawo budowlane.
Nowelizacja ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm.) ma na celu pobudzenie realizacji inwestycji telekomunikacyjnych poprzez wprowadzenie obowiązku lokalizowania przez zarządców dróg kanałów technologicznych w pasie drogowym przy okazji budowy i przebudowy dróg publicznych.
W tak powstających kanałach technologicznych można będzie umieszczać kable telekomunikacyjne, o zamiarze udostępnienia których zarządca drogi będzie zobowiązany powiadomić w Biuletynie Informacji Publicznej.
Zdaniem ustawodawcy, wyrażonym w uzasadnieniu do projektu ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, zmiany ustawy o drogach publicznych, zmierzające do stworzenia otoczenia regulacyjnego sprzyjającego inwestycjom telekomunikacyjnym, zwłaszcza światłowodowym, są jedną z najważniejszych spraw dla rozwoju publicznych sieci o dużych i bardzo dużych przepływnościach. Drogi publiczne, jako domena publiczna o charakterze infrastrukturalnym, powinny być podstawowym miejscem do lokalizowania i efektywnego przeprowadzania sieci światłowodowych. Inwestycje tego typu, jako ważny element planu antykryzysowego, służące podniesieniu jakości życia całego społeczeństwa, powinny być realizowane w pasach drogowych przy zminimalizowaniu warunków formalnych i finansowych.
Lata 2009–2012, jak zakłada ustawodawca, to okres, w którym istnieją niepowtarzalne warunki umożliwiające nadrobienie przez Polskę zaległości w zakresie podaży nowoczesnej infrastruktury szerokopasmowej. Z jednej strony przewidziana jest olbrzymia pula środków publicznych na budowę i przebudowę dróg, a z drugiej strony znaczne środki wspólnotowe są dostępne na potrzeby sieci szerokopasmowych, w szczególności w ramach projektów dotyczących sieci regionalnych, jak i sieci dostępowych oraz urządzeń końcowych.
Natomiast w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623), w związku z ustawą o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, nastąpiła zmiana definicji ,,budowli” przez zaliczenie do budowli obiektów liniowych. Jednocześnie do przepisów ustawy – Prawo budowlane dodano definicję ,,obiektu liniowego”, przez który należy rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego.
Konkludując należy stwierdzić, iż rzeczywiście z uwagi na zbieżności terminologiczne pomiędzy sprawami z zakresu sieci i instalacji elektrycznych i telekomunikacyjnych zachodzi często wątpliwość, jakich uprawnień budowlanych wymagać w konkretnym przypadku. Powyższe nie zwalnia jednak inwestorów z konieczności zapewnienia fachowców legitymujących się odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi przy realizacji robót budowlanych, wymagających pozwolenia na budowę lub zgłoszenia. W przypadku inwestycji z zakresu telekomunikacji radiowej czy przewodowej odpowiednimi będą oczywiście uprawnienia w specjalności telekomunikacyjnej w odpowiednim zakresie.
W praktyce, szczególnie w drugiej połowie lat 90., mogły mieć miejsce odstępstwa od obowiązującego prawa z uwagi na wdrażanie nowego prawa nakładającego obowiązek wykonywania projektów telekomunikacyjnych i prowadzenia budów telekomunikacyjnych przez osoby legitymujące się uprawnieniami w telekomunikacji. Obecnie wykonywanie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie bez posiadania odpowiednich uprawnień, czyli również poza zakresem posiadanych uprawnień budowlanych, jest naruszeniem przepisów prawa. Powyższe z kolei skutkuje pociągnięciem do odpowiedzialności karnej m.in. z art. 91 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego.
dr Joanna Smarż
główny specjalista Krajowego Biura PIIB
