Przedmiotem XII edycji warsztatów „Projektowanie jako gra zespołowa” był biurowiec Bałtyk, który stanął w 2017 r. w miejscu kultowego kina o tej samej nazwie, tuż obok historycznego budynku dawnej drukarni Concordia. Jego charakterystyczna sylwetka wzbudzała i nadal wzbudza wiele dyskusji wśród mieszkańców miasta.
Fot. J. Sokołowski
Biurowiec Bałtyk został uhonorowany przez Prezydenta Miasta Poznania nagrodą im. Jana Baptysty Quadro za najlepszą realizację architektoniczną w roku 2017. Autorem projektu była renomowana holenderska pracownia projektowa MVRDV Aby mógł on powstać w realiach krajowych, konieczny był udział polskiego zespołu projektowego. W jego skład wchodzili m.in. arch. Karol Olechnicki z pracowni Natkaniec/Olechnicki, a także autorzy opracowań branżowych z poznańskich biur projektów: konstruktor inż. Olgierd Rutnicki z pracowni Akon, projektant instalacji sanitarnych inż. Nikodem Frąckowiak z Termo Studio, projektant instalacji elektrycznych inż. Bartosz Balcerek.
To oni podczas warsztatów zaprezentowali budynek. W spotkaniu uczestniczył również przedstawiciel współinwestora – Tomasz Frycz z firmy Garvest.
Ze względu na komercyjną funkcję biurowca, nie było możliwości organizacji warsztatów w jego wnętrzu. Odbyły się one w położonym tuż obok budynku dawnej drukarni Concordia.
Tegoroczne warsztaty, organizowane co roku wspólnie przez Wielkopolską Okręgową Izbę Inżynierów Budownictwa i Wielkopolską Okręgową Izbę Architektów RP otworzyli inż. Jerzy Stroński – przewodniczący WOIIB i arch. Katarzyna Weiss z WOIA, która, jak co roku, wraz z inż. Łukaszem Gorgolewskim była moderatorem warsztatów.
Fot. B. Harvey
Opowieść o obiekcie rozpoczął arch. Karol Olechnicki. Ponieważ była to już kolejna prezentacja obiektu (pierwsza została zorganizowana przez WOIIB jeszcze w trakcie budowy w 2016 r.), tym razem autorzy projektu skupili się na nieznanych szerzej ciekawostkach i anegdotach z czasu budowy.
Budynek pierwotnie miał mieć konstrukcję stalową. Ostatecznie zdecydowano się na żelbetową. Z zewnątrz budynku, przez okna widoczne są ukośne elementy tej konstrukcji, będące walcami o przekroju ok. 1 m. Zarówno ich szalowanie, wielokrotnie wykorzystywane (poza węzłami) – zastosowane po raz pierwszy na poznańskich budowach – jak i sposób łączenia zbrojenia (skręcanie) były rozwiązaniami niestandardowymi.
Biurowiec Bałtyk ma charakterystyczną fasadę. Ze względu na jego kształt, składa się ona z praktycznie niepowtarzalnych, cienkościennych elementów betonowych o przekroju w kształcie litery U. Ukrywają one wewnątrz aluminiową podkonstrukcję, mocującą je do ścian budynku. Z założenia miała się ona znaleźć tylko na zewnątrz, tak aby nie zmniejszać powierzchni najmu. Betonowe elementy elewacji musiały również spełniać wymagania przeciwpożarowe stawiane pasom międzykondygnacyjnym. Aby sprawdzić, jak zachowają się w sytuacji rzeczywistego pożaru, co szczególnie istotne było przy tak wysokim budynku, w laboratorium Instytutu Techniki Budowlanej wybudowano fragment elewacji, używając elementów przewidzianych do zastosowania na budynku, i poddano go próbie ogniowej. Oczywiście z wynikiem pozytywnym. Innym ciekawym i nietypowym rozwiązaniem było zastosowanie, w obszarze sufitu podwieszonego o stałych modułach, odwróconych koryt. Pomogło to sprostać wymogowi maksymalnie elastycznej aranżacji wnętrz przy równoczesnym braku jakiejkolwiek powtarzalności kondygnacji. Koryta przeznaczono do montażu opraw oświetleniowych, elementów systemu sygnalizacji pożaru czy głośników DSO. W ich bocznych ściankach wykonano otwory stanowiące kratki wentylacji wyciągowej, której kanał stanowiła przestrzeń nad sufitem podwieszonym.
W dalszej części warsztatów o instalacjach sanitarnych mówił ich projektant inż. Nikodem Frąckowiak. Pomimo ograniczeń architektoniczno-konstrukcyjnych, wynikających z kształtu budynku oraz wymagań inwestora dotyczących powierzchni wynajmowanych (do czterech najemców na każdej kondygnacji, obsługiwanych niezależnie, bez ingerencji w obszarze innych najemców), udało się spełnić wysokie wymagania środowiska wewnętrznego przy racjonalnym zużyciu energii. Zaowocowało to uzyskaniem najwyższej oceny certyfikacji budownictwa zrównoważonego. Przyjęte rozwiązania to m.in. wykorzystanie niestosowanego jeszcze wtedy powszechnie układu klimatyzacji w systemie VRF z chłodzeniem wodą czy też ulokowanie jednostek zewnętrznych tego systemu w szybach instalacyjnych, w sposób umożliwiający ich wymianę (co zostało praktycznie sprawdzone w trakcie dotychczasowej eksploatacji). Spełniono również, mimo ograniczonej przestrzeni technicznej, obowiązek zapewnienia w ramach wentylacji o 50% większej ilości powietrza, niż przewidują przepisy. To wszystko wymagało bardzo precyzyjnej koordynacji międzybranżowej. Za niestandardowe oraz nowatorskie rozwiązania systemów wentylacji i klimatyzacji w prezentowanym obiekcie pracownia Termo Studio otrzymała nagrodę Pascal 2018, przyznawaną przez Stowarzyszenie Polska Wentylacja.
Po zakończeniu prezentacji uczestnicy spotkania zadawali projektantom pytania, po czym nastąpiła część mniej oficjalna – rozmowy w kuluarach. W tegorocznych listopadowych warsztatach uczestniczyło ok. 100 osób.
Łukasz Gorgolewski
Czytaj też: 5 najciekawszych biurowców w Polsce
XI warsztaty Projektowanie jako gra zespołowa
