Ze względu na pandemię wirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19, wdrożono w naszym kraju ograniczenia zapobiegające rozprzestrzenianiu się choroby. Część z nich dotyczy miejsc pracy.
© Pierick – stock.adobe.com
Pomimo stopniowego wznawiania działalności zawodowej, niektóre środki bezpieczeństwa podjęte w zakładach pracy w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa zostaną utrzymane. Ponadto możliwe jest, że w pewnych sytuacjach wystąpienie w przyszłości większej liczby zakażeń będzie wymagało ponownego stosowania szerszych ograniczeń. Wpłynie to z kolei na konieczność wprowadzenia nowych procedur i praktyk bezpieczeństwa, być może również na zmianę organizacji oraz sposobu pracy na wielu stanowiskach. Należy pamiętać, że w przypadku zmian w procesie pracy pracodawcy są zobowiązani skorygować ocenę ryzyka i uwzględnić w niej wszystkie nowe zagrożenia, również te dla zdrowia psychicznego.
Właściwe środki prewencyjne pomogą w bezpiecznym powrocie do pracy po złagodzeniu środków fizycznej izolacji oraz przyczynią się do ograniczenia rozprzestrzeniania COVID-19. Podobnie jak w normalnych warunkach pracy, także w czasie obowiązywania ograniczeń zapobiegających rozprzestrzenianiu się koronawirusa identyfikacja zagrożeń fizycznych, biologicznych, chemicznych, a także psychospołecznych oraz prawidłowo przeprowadzona ocena ryzyka w środowisku pracy to punkt wyjściowy w zarządzaniu bezpieczeństwem i higieną pracy (bhp).
W trakcie weryfikacji oceny ryzyka należy zwrócić uwagę na nietypowe sytuacje, które mogą być przyczyną problemów, oraz na to, w jaki sposób przyjęte środki zapobiegawcze pomogą firmie przywrócić pełnię zdolności produkcyjnych oraz operacyjnych. Należy pamiętać, że udział pracowników i ich przedstawicieli w procesie weryfikacji oceny ryzyka jest bardzo ważny. Tym bardziej w obecnej sytuacji, gdy epidemia wywołana przez koronawirusa u większości grup zawodowych budzi uzasadniony lęk, stres, a także frustrację – bo wirusa nie widać, a zarażać można bez objawów chorobowych. Taka negatywna sytuacja nie tylko ujemnie oddziałuje na kondycję psychofizyczną załogi, ale wpływa także na zachowania podczas pracy. Dlatego tak ważne jest uwzględnienie w aktualizowanej ocenie ryzyka zawodowego wszystkich zagrożeń psychospołecznych ujawnionych w związku z pandemią.
Po aktualizacji oceny ryzyka kolejnym krokiem jest stworzenie planu działań, obejmującego właściwe środki bezpieczeństwa i kontroli, pozwalające normalnie pracować, a jednocześnie zapobiegać możliwości rozprzestrzenienia się wirusa.
Rodzaje środków koniecznych do zastosowania można sklasyfikować jako eliminujące zagrożenia, np. zmiana organizacji pracy – większy udział pracy zdalnej, a jeśli nie jest to możliwe – minimalizujące zagrożenia i oddzielające zagrożenia od pracowników poprzez:
- środki techniczne – środki ochrony zbiorowej, np.: obudowy pleksiglasowe, oddzielanie stanowisk pracy przegrodami; należy unikać elementów, które nie są zwarte lub mają przestrzenie, takich jak rośliny doniczkowe, lub które stwarzają dodatkowe ryzyko, np. potknięcia się pracownika czy upadku przedmiotu; jeśli nie można zastosować przegrody, należy zapewnić dodatkową przestrzeń między pracownikami (odstęp min. 1,5 m); konieczne jest dbanie o sprawną i wydajną wentylację pomieszczeń pracy;
- środki organizacyjne, np.: zmianowość na stanowiskach pracy, zwiększenie czasu trwania i ilości przerw w pracy, kierowanie tylko wykwalifikowanych pracowników do wykonania określonej pracy;
- środki ochrony osobistej, np. półmaski FFP2 i FFP3, N95;
- środki behawioralne, np.: obserwacje przestrzegania reguł i wytycznych kierownictwa, nadzór nad pracownikami;
- działania przeciwepidemiczne, np.: zapewnienie środków do dezynfekcji rąk i elementów środowiska pracy; zwiększenie częstotliwości sprzątania pomieszczeń pracy, a zwłaszcza higieniczno-sanitarnych; przypominanie o zasadach higieny.
Co istotne, przed wznowieniem pracy należy poinformować pracowników o wprowadzanych zmianach oraz przekazać im nowe procedury i w razie potrzeby zapewnić szkolenie.
Minimalizowanie narażenia na zakażenie w miejscu pracy
W początkowym okresie przywracania funkcjonowania firmy dobrze jest wykonywać tylko kluczowe prace. Ich część można odłożyć na czas, kiedy ryzyko zachorowania będzie niższe. Jeśli to możliwe, należy świadczyć usługi zdalnie. W miarę możliwości trzeba minimalizować obecność stron trzecich.
Należy redukować, na tyle, na ile to możliwe, kontakt fizyczny między pracownikami i odizolować pracowników, którzy mogą bezpiecznie wykonywać swoje zadania sami, oraz tych, którzy nie potrzebują specjalistycznego sprzętu ani maszyn stacjonarnych. Jeśli to możliwe, należy poprosić najbardziej narażonych pracowników, aby pracowali z domu (osoby starsze i cierpiące na choroby przewlekłe, w tym nadciśnienie, problemy z płucami lub sercem, cukrzycę, osoby w trakcie leczenia onkologicznego lub przyjmujące inne leki immunosupresyjne oraz kobiety w ciąży).
Przerwy na posiłki powinny być zorganizowane w taki sposób, aby ograniczyć liczbę osób przebywających w tym samym czasie w stołówce, pokoju socjalnym, kuchni, łazience i szatni. Korzystanie z pomieszczeń higieniczno-sanitarnych powinno być zorganizowane w sposób uwzględniający harmonogramy czyszczenia i dezynfekcji.
Należy zalecić pracownikom, aby pozostawiali swoje miejsca pracy w czystości. Kosze na śmieci powinny mieć worki foliowe, aby mogły być opróżniane bez kontaktu z zawartością.
Przy wejściu do zakładu pracy i w innych widocznych miejscach należy umieścić plakaty zachęcające do pozostania w domu w przypadku choroby, informujące o zasadach, które należy stosować podczas kasłania i kichania, o zasadach higieny rąk, wytyczne dotyczące korzystania z maseczek oraz rękawiczek, jeśli pracownicy muszą je nosić. Dobrą praktyką, ograniczającą możliwość zainfekowania wirusem, jest zastosowanie mat dezynfekcyjnych przy wejściach do biur i hal produkcyjnych.
Trzeba ułatwić pracownikom korzystanie z transportu indywidualnego, np. poprzez udostępnienie miejsc parkingowych lub miejsca, w którym można bezpiecznie przechowywać np. rowery.
Absencja znacznej liczby pracowników, nawet jeśli tylko tymczasowa, może utrudnić kontynuowanie działalności. Podczas gdy dostępni pracownicy powinni być elastyczni, istotne jest, by nie znaleźli się oni w sytuacji zagrażającej ich zdrowiu oraz bezpieczeństwu. Dodatkowe obciążenie pracą powinno być jak najmniejsze i nie trwać zbyt długo. Istotną rolę w monitorowaniu tej sytuacji pełnią bezpośredni przełożeni. Należy przestrzegać przepisów w zakresie czasu pracy i okresów odpoczynku.
Dostosowując pracę do ograniczonego personelu, należy rozważyć, czy potrzebuje on dodatkowego przeszkolenia i wsparcia, oraz upewnić się, że wszyscy pracownicy posiadają kwalifikacje niezbędne do zrealizowania stawianych im zadań.
W przypadku zatrudnienia pracowników tymczasowych ważne jest, by poinformować ich o zagrożeniach w pracy, a w razie potrzeby zapewnić im szkolenie.
Powrót do pracy cechującej się szczególnym niebezpieczeństwem, a także przy obsłudze maszyn i urządzeń może generować dodatkowe ryzyko wypadkowe, wynikające z przerwy w wykonywaniu codziennych czynności zawodowych oraz obsługowych. W takiej sytuacji należy umożliwić pracownikowi przypomnienie sobie informacji kluczowych dla bezpieczeństwa.
Źródło: PIP
Artykuł ukazał się w „Inspektorze Pracy” nr 5/2020.
Przeczytaj też: Koniunktura w budownictwie – czerwiec 2020
Tarcza Antykryzysowa 4.0 – informator
