W drugiej części artykułu autor omawia zagadnienia ochrony przeciwporażeniowej oraz kontroli urządzeń i instalacji na placu budowy.
W drugiej części artykułu autor omawia zagadnienia ochrony przeciwporażeniowej oraz kontroli urządzeń i instalacji na placu budowy.
Ochrona przeciwporażeniowa
Czynniki wpływające na dobór środków ochrony przeciwporażeniowej
Wybór zakresu oraz środków ochrony przeciwporażeniowej, nie tylko na placu budowy, zależy od kilku czynników [6, 7]. Zalicza się do nich:
kwalifikacje osób mających styczność z urządzeniami elektrycznymi,
warunki środowiskowe sprzyjające styczności człowieka z potencjałem ziemi,
warunki środowiskowe wpływające na zmniejszenie impedancji ciała człowieka.
Wymienione czynniki określane są za pomocą odpowiednich symboli pozwalających rozpoznać, czy zagrożenie porażeniowe jest duże czy małe, co bezpośrednio jest związane z wyborem środków ochrony przeciwporażeniowej (tabl. 1 i tabl. 2).
Trzeci z czynników wpływających na zagrożenie porażeniowe i wybór środków ochrony przeciwporażeniowej to warunki środowiskowe wpływające na zmniejszenie impedancji ciała człowieka – oznaczany jest on kodem BB. Znaczne zmniejszenie impedancji ciała występuje wskutek zwilżenia naskórka, w pomieszczeniach wilgotnych i mokrych lub na wolnym powietrzu – kod BB3 oraz wskutek zanurzenia ciała w wodzie – kod BB4.
Na wybór i wymiarowanie środków ochrony przeciwporażeniowej ma również wpływ sposób użytkowania odbiorników. Wyróżnia się odbiorniki ręczne, przenośne, stacjonarne i stałe. Największe prawdopodobieństwo groźnego porażenia występuje przy odbiornikach trzymanych podczas pracy w ręku, a najmniejsze przy urządzeniach stacjonarnych lub stałych. Zagrożenie porażeniowe jest większe, gdy człowiek podczas pracy stoi na potencjale ziemi – a tak zazwyczaj jest na placu budowy (kod BC3) –
niż kiedy będzie obsługiwał urządzenia elektryczne na izolacyjnym stanowisku (kod BC1). Inna będzie impedancja ciała człowieka w pomieszczeniu wilgotnym niż suchym.
Bardzo duże zagrożenie występuje, gdy człowiek styka się z częściami przewodzącymi inaczej niż poprzez stopy, np. plecami, karkiem, bądź siedzi na stanowisku metalowym (kod BC4). Jeżeli przerwanie kontaktu człowieka z tymi częściami przewodzącymi jest utrudniony, pracuje on w ciasnym pomieszczeniu, to należy zastosować specjalne środki ochrony przeciwporażeniowej, opisane w dalszej części.
Tablica 1. Kwalifikacje osób mających styczność z urządzeniami elektrycznymi
Kod
Osoby
Cechy charakterystyczne
BA1
Postronne
Osoby niewykwalifikowane i niepoinstruowane
BA2
Dzieci
Pomieszczenia przeznaczone na pobyt dzieci. Zastosowanie – ośrodki wychowawcze, przedszkola
BA3
Upośledzone
Osoby niedysponujące wszystkimi możliwościami fizycznymi i intelektualnymi, np. osoby chore. Zastosowania – szpitale
BA4
Poinstruowane
Osoby odpowiednio poinformowane albo nadzorowane przez osoby wykwalifikowane, w sposób zapewniający unikanie niebezpieczeństw, jakie może stwarzać elektryczność. Zastosowanie – obszary obsługi wyposażenia elektrycznego
BA5
Wykwalifikowane
Osoby z odpowiednią wiedzą techniczną lub wystarczającym doświadczeniem, zapewniającym im unikanie niebezpieczeństw, jakie może stworzyć elektryczność. Zastosowanie – obszary ruchu elektrycznego
{mospagebreak}
Tablica 2. Kwalifikacje zagrożenia związane ze stycznością ludzi z potencjałem ziemi
Kod
Styczność
Cechy charakterystyczne
BC1
Brak
Osoby na stanowiskach nieprzewodzących
BC2
Rzadka
Osoby nie mające w normalnych warunkach styczności z częściami przewodzącymi obcymi lub nie stojące na powierzchniach przewodzących
BC3
Częsta
Osoby dotykające często części przewodzących obcych lub stojące na powierzchniach przewodzących
BC4
Ciągła
Osoby będące w stałej styczności z otoczeniem metalicznym, mające ograniczoną możliwość przerwania tej styczności, np. w metalowych pomieszczeniach, zbiornikach, kotłach, kanałach
Środki ochrony przeciwporażeniowej
Zgodnie z [12] urządzenia ochronne w instalacji należy dostosować do typu, rodzaju i mocy rozdzielanej energii, warunków zewnętrznych oraz do poziomu kwalifikacji osób mających dostęp do instalacji. W instalacjach elektrycznych na placu budowy należy stosować ochronę przed dotykiem bezpośrednim (ochronę podstawową), ochronę przy dotyku pośrednim (ochronę przy uszkodzeniu, ochronę dodatkową) i ewentualnie ochronę uzupełniającą.
dr inż. STANISŁAW CZAPP
Politechnika Gdańska
Zamów
prenumeratę
Więcej – czytaj w „Inżynierze budownictwa”, grudzień 2006.
