15 maja br. Prezydent podpisał ustawę potocznie zwaną ustawą o ochronie krajobrazu lub ustawą krajobrazową. Ustawa ta daje możliwości skutecznej walki między innymi z chaosem reklamowym. Wyposaża bowiem samorządy gmin w narzędzia prawne, które pozwolą określać warunki i zasady sytuowania nośników reklamowych oraz skutecznie te wymogi egzekwować.
Ustawa wejdzie w życie po trzech miesiącach od dnia jej podpisania, a niektóre samorządy, na przykład samorząd Miasta Poznania, już przystąpiły do prac, które określą warunki i zasady sytuowania nie tylko reklam.
Przedstawiciele Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego dla Miasta Poznania uczestniczyli w pracach nad opracowaniem tej ustawy oraz uczestniczą w pracach związanych z uporządkowaniem przestrzeni stolicy Województwa Wielkopolskiego. W związku z wejściem w życie wymienionych wyżej regulacji prawnych postanowiłem przybliżyć nowe przepisy – przede wszystkim w kontekście ustawy Prawo budowlane oraz zachęcić inne samorządy do skorzystania z nowych narzędzi, które dają szansę na uporządkowanie przestrzeni publicznej.
Informacje ogólne oraz podstawowe definicje
Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu umożliwia samorządom uchwalanie, na całych obszarach gmin, zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabaryty, standardy jakościowe oraz rodzaje materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane. Dla opracowania tych reguł niezbędne jest uwzględnienie wymogów Prawa budowlanego, które normuje wiele kwestii będących przedmiotem ustawy o ochronie krajobrazu. Zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, reklam i ogrodzeń nie mogą naruszać przepisów zawartych w ustawie Prawo budowlane. Poniżej przedstawiam katalog norm prawnych oraz definicji, które będą trzonem uchwał porządkujących przestrzeń gmin. Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu wprowadziła do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym od dawna oczekiwane definicje reklamy.
Natomiast w Prawie budowlanym określone są procedury, jakie inwestor musi spełnić, aby wybudowany lub zainstalowany nośnik reklamowy był nośnikiem legalnym.
Definicje reklam według ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
– reklama – należy przez to rozumieć upowszechnianie w jakiejkolwiek wizualnej formie informacji promującej osoby, przedsiębiorstwa, towary, usługi, przedsięwzięcia lub ruchy społeczne;
– tablica reklamowa – należy przez to rozumieć przedmiot materialny przeznaczony lub służący ekspozycji reklamy wraz z jego elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, o płaskiej powierzchni służącej ekspozycji reklamy, w szczególności baner reklamowy, reklamę naklejaną na okna budynków i reklamy umieszczane na rusztowaniu, ogrodzeniu lub wyposażeniu placu budowy, z wyłączeniem drobnych przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem;
– urządzenie reklamowe – należy przez to rozumieć przedmiot materialny przeznaczony lub służący ekspozycji reklamy wraz z jego elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, inny niż tablica reklamowa, z wyłączeniem drobnych przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem;
– szyld – należy przez to rozumieć tablicę reklamową lub urządzenie reklamowe informujące o działalności prowadzonej na nieruchomości, na której ta tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe się znajdują.
Definicje obiektów małej architektury i ogrodzeń według Prawa budowlanego:
– obiekt małej architektury – niewielkie obiekty budowlane, a w szczególności:
a) kultu religijnego, jak kapliczki, krzyże przydrożne, figury;
b) posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej;
c) użytkowe, służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki;
– ogrodzenie – urządzenie budowlane (techniczne) związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.
Wymogi i zasady dotyczące budowy bądź instalowania tablic i urządzeń reklamowych oraz budowy obiektów małej architektury oraz ogrodzeń
Budowa lub instalowanie reklam wymaga uzyskania odpowiednio pozwolenia na budowę, którego udziela starosta (w Poznaniu Prezydent Miasta Poznania), lub dokonania skutecznego (bez sprzeciwu) zgłoszenia również staroście (Prezydentowi Miasta Poznania).
W obu przypadkach Prezydent Miasta Poznania reprezentowany jest przez upoważnionych pracowników Wydziału Urbanistyki i Architektury Urzędu Miasta Poznania.
Z przepisów Prawa budowlanego wynika bowiem, że wolno stojące, trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe są budowlami, a wykonanie takich obiektów wymaga pozwolenia na budowę. Natomiast instalowanie tablic i urządzeń reklamowych, z wyjątkiem usytuowanych na obiektach wpisanych do rejestru zabytków, w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, oraz z wyjątkiem reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym, w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym, wymaga dokonania skutecznego (bez sprzeciwu) zgłoszenia Prezydentowi Miasta Poznania.
Budowa obiektów małej architektury – jedynie w miejscach publicznych – wymaga dokonania zgłoszenia Prezydentowi Miasta Poznania. W innych sytuacjach, na przykład podczas realizacji takich obiektów na prywatnych działkach, budowa obiektów małej architektury nie wymaga ani pozwolenia, ani zgłoszenia.
Budowa ogrodzeń, jeśli ich wysokość nie przekracza 2,20 m, również nie wymaga ani pozwolenia, ani zgłoszenia. Jedynie w sytuacji, kiedy wysokość ogrodzenia przekracza 2,20 m, inwestor ma obowiązek dokonania zgłoszenia jego budowy Prezydentowi Miasta Poznania.
Dokumenty, jakie należy dołączyć do zgłoszenia budowy wymienione są w art. 30 ustawy Prawo budowlane.
Uwaga!
1. Jakiekolwiek roboty budowlane wykonywane przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się na obszarze wpisanym do rejestru zabytków wymagają pozwolenia na budowę. Takiego pozwolenia będą zatem wymagały tablice i urządzenia reklamowe, obiekty małej architektury oraz ogrodzenia.
2. Pozwolenie na budowę należy również uzyskać w odniesieniu do przedsięwzięć, które wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, oraz przedsięwzięć wymagających przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000.
Paweł Łukaszewski
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla Miasta Poznania
