27 maja 2025 r. weszła w życie Ustawa z dnia 9 maja 2025 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2025 r. poz. 680).
Fot. pixabay/Hans
Ustawa wprowadza zmiany m.in. w Ustawie z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1190 ze zm.). Najważniejsze z nich obejmują:
- rozszerzenie stosowania przepisów ustawy na roboty budowlane stanowiące przebudowę oraz sprawy dotyczące decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu – w celu odbudowy zniszczonych obiektów budowlanych;
- dopuszczenie – w przypadku odbudowy w tym samym miejscu – odstępstw od charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego dotyczących: powierzchni zabudowy do 5% oraz wysokości, długości lub szerokości do 2%;
- umożliwienie odbudowy zniszczonego budynku także na terenie innej gminy;
- zwolnienie z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę i dopuszczenie zgłoszenia w przypadku przebudowy uszkodzonych wskutek działania żywiołu budynków, która zgodnie z Ustawą z dnia 7 lipca 1994 – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 418) wymaga pozwolenia na budowę, z wyjątkiem przedsięwzięć wymagających przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko;
- zwolnienie z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę oraz zgłoszenia w przypadku przebudowy, która zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 418) wymaga zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej, z wyłączeniem przebudowy przegród zewnętrznych i elementów konstrukcyjnych, która nadal będzie wymagać zgłoszenia;
- wprowadzenie obowiązku zgłoszenia przebudowy uszkodzonych w wyniku działania żywiołu budynków wpisanych do rejestru zabytków;
- dopuszczenie odbudowy na podstawie zgłoszenia: obiektów budowlanych położonych na terenach wpisanych do rejestru zabytków, obiektów budowlanych ujętych w gminnej ewidencji zabytków lub położonych na terenach ujętych w gminnej ewidencji zabytków oraz części obiektu budowlanego o kubaturze do 2000 m3;
- skrócenie do 45 dni terminu na wydanie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy dla budynków zniszczonych w wyniku katastrof naturalnych (w tym powodzi), odbudowywanych na innych działkach;
- możliwość uzyskania w specjalnym trybie decyzji o warunkach zabudowy w przypadku odbudowy wolnostojących, nie wyższych niż dwukondygnacyjne budynków mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 140 m2, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane, a budowa służy zaspokojeniu własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora.
W Ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1130 ze zm.) dodano przepis zobowiązujący wójta, burmistrza albo prezydenta miasta gminy, na której obszarze znajdują się obszary szczególnego zagrożenia powodzią, do przekazywania 2 razy w roku właściwym miejscowo dyrektorom zarządu zlewni Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie kopii rejestru wydanych decyzji o ustaleniu warunków zabudowy. Ma to umożliwić wymienionym organom kontrolę przestrzegania przepisów w zakresie zabudowy takich obszarów.
>>> Mechanizmy uszkodzeń obiektów mostowych w wyniku powodzi
>>> Legalizacja urządzeń wodnych
>>> Bezpieczeństwo budowli hydrotechnicznych piętrzących wodę
W Ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1087 ze zm.) wprowadzono rozwiązanie przyznające PGW Wody Polskie kompetencje do nabywania w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości zlokalizowanych na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią. Na tych nieruchomościach, w celu zapewnienia właściwych warunków przepływu wód powodziowych, będzie obowiązywać zakaz budowy, rozbudowy i odbudowy obiektów budowlanych z wyjątkiem obiektów małej architektury oraz wykonywania innych obiektów lub urządzeń.
Ponadto ustawa z dnia 9 maja 2025 r. przewiduje, że na wniosek poszkodowanego Skarb Państwa będzie mógł wykupić nieruchomości zabudowane budynkami mieszkalnymi zniszczonymi w wyniku powodzi z września 2024 r. i przeznaczonymi do rozbiórki, zlokalizowane na obszarze szczególnego zagrożenia powodzią. Wnioski o wykup nieruchomości należy składać do 1 października 2025 r. Na wykupionych nieruchomościach również będzie obowiązywać zakaz budowy.
Opracowała Aneta Malan-Wijata
>>> Stan budowli piętrzących w Polsce – cz. I
>>> Wody deszczowe w kontekście rozwoju terenów zurbanizowanych
