Anteny telekomunikacyjne muszą być montowane na konstrukcjach wsporczych na odpowiedniej wysokości i ponad istniejącą zabudową. Stąd ograniczenia wysokości budowli na całym terenie objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego jest sprzeczne z przepisami.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (dalej: MPZP) nie może ustanawiać zakazów, a przyjmowane w nim rozwiązania nie mogą uniemożliwiać lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami [1], jeżeli taka inwestycja jest zgodna z przepisami odrębnymi.
Jednym z rozwiązań stosowanym przez prawodawcę gminnego, które uniemożliwia lokalizację inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, jest wprowadzanie na całym terenie objętym MPZP ograniczeń w wysokości zabudowy, bez czynienia wyjątków dla tej inwestycji. W takim przypadku przedsiębiorca telekomunikacyjny może złożyć wniosek o wydanie pozwolenia na budowę do właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej mimo formalnej niezgodności inwestycji z MPZP. Organ w ramach postępowania o pozwolenie na budowę ma obowiązek nie tylko ocenić zgodność projektu z MPZP, ale też w razie potrzeby zweryfikować, czy wprowadzone w MPZP zakazy lub ograniczenia dla tego typu inwestycji nie są sprzeczne z Ustawą z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (tzw. megaustawą) [2].
>>> Utrzymanie obiektów radiokomunikacyjnych
>>> Przenośny, wolno stojący maszt antenowy jako obiekt tymczasowy
>>> Odpowiednia wysokość wież i masztów telekomunikacyjnych
Kluczowe znaczenie ma tu art. 46 ust. 1 i art. 46 ust. 1a megaustawy [2]. Ten drugi przepis wskazuje, że z mocy ustawy nie stosuje się zakazów oraz ograniczeń w zakresie lokalizacji masztów telekomunikacyjnych w MPZP, jeśli taka inwestycja jest zgodna z przepisami odrębnymi. Jeżeli inwestycja telekomunikacyjna jest niezgodna z niektórymi ustaleniami MPZP, które są z kolei niezgodne z przepisami prawa (m.in. art. 46 ust. 1 megaustawy [2]), organ nie ma podstaw do wydania decyzji odmownej. Jest to związane z hierarchią polskiego systemu prawa, gdzie sprzeczności między normami wyższymi i niższymi rozstrzyga się poprzez uznanie, że normy niższego rzędu tracą moc prawną.
Tak wskazał NSA w swoim orzeczeniu z 7.02.2023 r., sygn. akt II OSK 2803/21 [3]: „Art. 46 ust. 1a ustawy o wspieraniu powinien zostać zastosowany przy ocenie zgodności planowanej inwestycji celu publicznego z obowiązującym planem i jego postanowienia, w szczególności przepisy planu miejscowego pozostające w oczywistej sprzeczności z zapisami ustawy, nie powinny zostać zastosowane, a wręcz powinny zostać pominięte przy ocenie zgodności lokalizacji inwestycji z tym planem miejscowym. Skoro tego zaniechano, to ustalenia organów w wydanych decyzjach odmownych odnośnie do braku zgodności inwestycji z planem na podstawie art. 35 ust. 1 pkt 1 p.b. były pozbawione podstaw, a zaskarżone decyzje podlegały uchyleniu”.
W kontekście legalności zakazów i ograniczeń inwestycji telekomunikacyjnych wprowadzanych w MPZP warto zwrócić uwagę na dyrektywy płynące z orzecznictwa NSA. Przykładowo w wyroku z 29.08.2023 r., sygn. akt II OSK 2818/20 [4], sąd wskazał, że: „(…) rozwój sieci telekomunikacyjnych, którego niezbędnym elementem jest m.in. budowa i modernizacja infrastruktury obejmującej maszty i anteny, mieści się w kategorii ważnego interesu publicznego, uzasadniającego daleko idące ograniczenie władztwa planistycznego gminy (art. 1 ust. 2 pkt 9 i 10 u.p.z.p. w zw. z art. 1, art. 5 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP)”. W tym zakresie NSA podkreślił: „Do istotnych naruszeń prawa należy niewątpliwie natomiast zaliczyć tego rodzaju uchybienia popełnione przez organ planistyczny, które prowadzą do skutków, które nie mogą być tolerowane w demokratycznym państwie prawnym (…). W ramach tej kategorii mieszczą się art. uchybienia polegające na naruszeniu konstytucyjnego wymogu dostatecznej określoności przepisów prawa miejscowego (art. 2 w zw. z art. 87 ust. 2 Konstytucji RP) oraz uchybienia polegające na przyjęciu w akcie prawa miejscowego nakazów lub zakazów naruszających postanowienia ustaw, w tym ustaw regulujących problematykę związaną z tymi zakazami lub nakazami (art. 7 w zw. z art. 87 w zw. z art. 184 zdanie drugie Konstytucji RP)”.
Konkludując, należy stwierdzić, że ze względów technologicznych i funkcjonalnych anteny telekomunikacyjne muszą być montowane na konstrukcjach wsporczych (masztach) na odpowiedniej wysokości i co do zasady ponad istniejącą zabudową. W związku z tym ograniczenie wysokości budowli na całym terenie objętym MPZP jest sprzeczne z przepisami megaustawy [2].
Tomasz Bukowski
ekspert ds. telekomunikacji, Kancelaria Prawna Media
Literatura
1. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1145 ze zm.).
2. Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 604 ze zm.).
3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7.02.2023 r., sygn. akt II OSK 2803/21.
4. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29.08.2023 r., sygn. akt II OSK 2818/20.
