– Guten Tag liebe Herrschaften, guten Tag Herr Deka! Da wir letztes Mal viel über Elektrik in Einfamilienhäusern gesprochen haben, möchten wir heute dieses Thema fortsetzen und die Sache der Beleuchtung in Einfamilienhäusern ansprechen. Herr Deka, die Geschichte des Lichts ist so alt wie die Menschheit.
– Guten Tag Herr Redakteur, guten Tag liebe Zuhörer! Ja, Sie haben Recht. Bevor der Mensch das Feuer entdeckt hat, diente ihm nur die Sonne als einzige Lichtquelle. Dank der Entdeckung der fossilen Brennstoffe wie Öl, Kohle oder Gas erschienen auf dem Markt die Öllampen, Kerzen, Gasbeleuchtung oder Petroleumlampen. Mit dem Beginn des Zeitalters der Elektrizität hat man begonnen, zuerst die Glühlampen dann Halogenlampen und die Kompaktleuchtstofflampen auch Energiesparlampen genannt anzuwenden. Heutzutage ist die Energiesparlampe durch LED-Lampe abgelöst worden. Hinsichtlich des Aussehens und der Eigenschaften sind sie den traditionellen Glühlampen sehr ähnlich. Und ihr größte Vorteil besteht darin, dass sie sehr effizient und energiesparend sind.
– Herr Deka, was wird der nächste Schritt in der Beleuchtungsentwicklung sein?
– Revolutionär ist sicherlich die OLED-Technologie. Es ist hier die Rede von einer organischen Lichtdiode, die in Form von blendfreien und flächigen Lichtquellen auftritt. Heutzutage wird diese Lösung für Beleuchtung und Displays eingesetzt.
– Bevor wir aber zur Wahl einer bestimmten Technologie übergehen, wäre es gut, sich vor allem um einen komplexen Beleuchtungskonzept zu kümmern.
– Ja, das stimmt. Schon in der frühen Bauphase sollen sich die Bauherren darüber Gedanken machen, welche Art von Beleuchtung einsetzen möchten, ob sie neben der Oberflächenleuchten auch Decken- und Bodeneinbauleuchten vorgesehen haben. Es ist auch wichtig zu wissen, ob einige Räume mit abgehangenen Decken ausgestattet werden sollen und ob alle Räume den Tageslichtzugang haben. Ein Beleuchtungsentwurf soll auch offen gelassene Steckdosen voraussehen, um jederzeit der Raum mit Tisch- oder Stehlampen ausgerüstet werden kann.
– Welche Arten von Beleuchtung lassen sich unterscheiden?
– Es gibt viele Kriterien, nach denen wir die Beleuchtung klassifizieren könnten. Nach dem Standort unterscheiden wir zwischen Innen- und Außenbeleuchtung. Die Montageweise führt die Teilung in Einbauleuchte und oberflächenmontierte Leuchte. Diese können in Form von Schienenstrahlern, LED-Streifen oder z.B. Deckenspots auftreten. Nach der bestimmten Funktion lässt sich die Beleuchtung in Grundbeleuchtung, Zonen- und Stimmungslicht unterteilen. Unter dem Begriff Grundbeleuchtung wird das Licht verstanden, das einen Raum gleichmäßig erhellt. Das Zonenlicht dagegen akzentuiert nur einzelne Bereiche im Raum und kann beispielsweise in Form von Hängelampen, Stehleuchten oder Schreibtischlampen vorkommen. Die Ambientebeleuchtung dient primär, die entsprechende Stimmung zu schaffen.
– Die einzelnen Räume unseres Hauses unterscheiden sich hinsichtlich ihrer Funktion und daraufhin auch ihrer Lichtanforderungen.
– Ja, genau. Und deswegen, um eine richtige Entscheidung zu treffen, welche Leuchtquelle für welchen Raum besonders gut passt, sollten wir die wichtigsten Eigenschaften des Lichts, nämlich die Helligkeit und die Lichtfarbe in Rücksicht nehmen. Die Lichtstärke wird in Lumen (lm) angegeben. Je mehr Lumen, desto heller leuchtet die Lampe. Laut der Faustregel für Grundbeleuchtung soll die optimale Helligkeit für Wohnräume und Flur bei 100 lm/m2 und im Falle der Küche und des Bads bei zirka 300 lm/m2 liegen. Die Lichtfarbe wird in Kelvin (K) angegeben und bezeichnet, ob wir das Licht warm oder kalt empfinden. Je höher der Kelvinwert ist, desto weißer erscheint das Licht. Und so z.B. warmweißes Licht (ca. 2700 K) eignet sich gut für Wohnbereiche. Naturalweißes Licht mit einem Wert ab 4000 bis zu 5300 Kelvin wird oft in der Küche oder im Badezimmer angewendet während Tageslicht anders kaltweißes Licht genannt wird gerne am Arbeitsplatz eingesetzt und weist den Wert ab 5300 Kelvin auf.
– Herr Deka, leider ist unsere Sendezeit zu Ende gekommen. Auf Wiederhören!
– Auf Wiederhören!
Oświetlenie w zabudowie jednorodzinnej
– Dzień dobry, drodzy państwo, dzień dobry, panie Deka! Ponieważ ostatnim razem dużo rozmawialiśmy o elektryczności w zabudowie jednorodzinnej, dzisiaj kontynuując poprzedni temat, chcielibyśmy poruszyć kwestię oświetlenia. Panie Deka, historia światła jest tak stara jak ludzkość.
– Dzień dobry, panie redaktorze, dzień dobry, drodzy słuchacze!
– Tak, ma pan rację. Zanim człowiek odkrył ogień, jego jedynym źródłem światła było słońce. Dzięki odkryciu paliw kopalnych, takich jak ropa naftowa, węgiel czy gaz, na rynku pojawiły się lampy olejowe, świece, oświetlenie gazowe i lampy naftowe. Wraz z początkiem ery elektryczności zaczęto używać żarówek, następnie lamp halogenowych i świetlówek kompaktowych, zwanych także lampami energooszczędnymi. Obecnie lampy energooszczędne zostały zastąpione lampami ledowymi. Pod względem wyglądu i właściwości bardzo przypominają tradycyjne żarówki. Ich największą zaletą jest jednak to, że są bardzo wydajne, energooszczędne i kompaktowe.
– Panie Deka, jaki będzie kolejny krok w rozwoju oświetlenia?
– Rewolucyjnym rozwiązaniem wydaje się być technologia OLED. Mowa tu o organicznej diodzie świetlnej, która występuje w postaci nieoślepiających, płaskich źródeł światła. Takie rozwiązanie znajduje obecnie zastosowanie w przypadku oświetlenia i wyświetlaczy.
– Zanim jednak przejdziemy do wyboru konkretnej technologii, dobrze byłoby zadbać przede wszystkim o kompleksowy projekt oświetlenia.
– Tak, zgadza się. Już na wczesnym etapie budowy inwestorzy powinni zastanowić się, jakiego rodzaju oświetlenie chcą zastosować i czy oprócz oświetlenia natynkowego zaplanowali np. podtynkowe lampy sufitowe oraz podłogowe. Warto także wiedzieć, czy przewidujemy montaż sufitów podwieszanych i czy wszystkie pomieszczenia mają dostęp do światła dziennego. Projekt oświetlenia powinien zawierać wystarczającą ilość niezagospodarowanych gniazdek, tak aby w dowolnym momencie można było doposażyć pomieszczenie np. o lampę stołową lub stojącą.
– Jakie rodzaje oświetlenia wyróżniamy?
– Istnieje wiele kryteriów, według których możemy klasyfikować oświetlenie. W zależności od lokalizacji rozróżniamy oświetlenie wewnętrzne i zewnętrzne. Sposób montażu wprowadza podział na podtynkowe i natynkowe punkty świetlne. Mogą one występować w postaci systemów szynowych, pasków LED lub np. reflektorów sufitowych typu tubka. W zależności od pełnionej funkcji oświetlenie można podzielić na oświetlenie podstawowe, strefowe i nastrojowe. Termin oświetlenie podstawowe odnosi się do światła, które równomiernie oświetla pomieszczenie. Oświetlenie strefowe natomiast akcentuje jedynie poszczególne obszary w pomieszczeniu i może przybierać np. postać lamp wiszących, stojących czy też lampek biurkowych. Głównym celem oświetlenia nastrojowego jest stworzenie odpowiedniej atmosfery.
– Poszczególne pomieszczenia w naszym domu różnią się pod względem spełnianej funkcji, a co za tym idzie – wymagań oświetleniowych.
– Tak, dokładnie. Dlatego też, aby podjąć właściwą decyzję dotyczącą odpowiedniego źródła światła dla danego pomieszczenia, powinniśmy wziąć pod uwagę najważniejsze właściwości światła, czyli jego moc i barwę. Natężenie światła podawane jest w lumenach (lm). Im więcej lumenów, tym jaśniej świeci lampa. Zgodnie z ogólną zasadą dotyczącą oświetlenia podstawowego optymalna ilość światła w salonach i przedpokojach powinna wynosić 100 lm/m2, a w przypadku kuchni i łazienki – ok. 300 lm/m2. Barwa światła podawana jest w Kelwinach (K) i informuje o tym, czy postrzegamy światło jako ciepłe czy zimne. Im wyższa wartość Kelvinów, tym bielsze wydaje się być światło. I tak np. ciepłe, białe światło (ok. 2700 K) doskonale nadaje się do pomieszczeń mieszkalnych. W kuchni czy łazience często wykorzystuje się naturalne, białe światło o wartości od 4000 do 5300 Kelwinów. Natomiast światło dzienne mające wartość od 5300 Kelwinów, zwane inaczej zimnym, białym światłem, jest często wykorzystywane w miejscu pracy.
– Panie Deka, niestety nasz czas antenowy dobiegł końca. Do usłyszenia!
– Do usłyszenia!
Słownictwo/Vokabeln
Beleuchtung f – oświetlenie
Lichtquelle f – źródło światła
Entdeckung f – odkrycie
fossil – kopalny
Brennstoff m – paliwo
Öl n – olej
Kohle f – węgiel
Gas n – gaz
erscheinen – pojawić się
Öllampe f – lampa olejowa
Kerze f – świeca
Gasbeleuchtung f – oświetlenie gazowe
Petroleumlampe f – lampa naftowa
Glühlampe f – żarówka
Halogenlampe f – lampa halogenowa
Kompaktleuchtstofflampe f – świetlówka kompaktowa
Energiesparlampe f – lampa energooszczędna
LED-Lampe f – lampa ledowa
ablösen – zastąpić
hinsichtlich – pod względem
Eigenschaft f – właściwość
OLED-Technologie f – technologia OLED
Lichtdiode f – dioda świetlna
blendfrei – nieoślepiający
flächig – płaski
Beleuchtungskonzept m – projekt oświetlenia
Oberflächenleuchte f – lampa natynkowa
Decken-/Bodeneinbauleuchte f – lampa podtynkowa sufitowa/podłogowa
abgehangene Decke f – sufit podwieszany
Tageslichtzugang m – dostęp do światła dziennego
Innen-/Außenbeleuchtung f – oświetlenie wewnętrzne i zewnętrzne
Montageweise f – sposób montażu
Schienenstrahler m – szynowy system reflektorów
LED-Streifen m – pasek ledowy
Deckenspot m – spot sufitowy
Grundbeleuchtung f – oświetlenie podstawowe
Zonen-/Stimmungslicht n – oświetlenie strefowe/nastrojowe
Hängelampe f – lampa wisząca
Stehleuchte f – lampa stojąca
Schreibtischlampe f – lampka na biurko
Helligkeit f – natężenie światła
Lichtfarbe f – barwa światła
Użyteczne zwroty/Nützliche Ausdrücke
nützliche Ausdrücke – użyteczne zwroty
die Rede von – mowa o
mit dem Beginn des Zeitalters – wraz z początkiem ery
