Normy to jedno z ważnych źródeł wiedzy technicznej w budownictwie. Źródło to jednak od 2002 r. funkcjonuje w nowych ramach prawnych. Norma sama z siebie, po ustanowieniu w PKN, nie jest obowiązująca.
Jej obowiązywanie sankcjonuje powołanie przez akt wyższego rzędu jako wskazanie źródła wiedzy technicznej, jakiej należy użyć do wypełnienia zaleceń przepisów budowlanych. Funkcjonowanie norm w Warunkach technicznych, a szczególnie norm wycofanych, skłania do zapytania, czy nowelizacja Polskiej Normy własnej nie może służyć szerszemu dobru i wpisywać się w działania na rzecz zrównoważonego rozwoju. Normy dla oceny aktualności poddawane są systematycznej ocenie zwanej przeglądem. Ewaluacja odbywa się co roku, a w danym roku dotyczy norm, które mają więcej niż 5, 10 lub 15 lat. Dla dużej grupy norm, które zostały zatwierdzone po 1994 r., postanowienie o wycofaniu jest jednoznaczne i wynika z zasad funkcjonowania systemu normalizacji w Polsce.
W świetle prawa wycofanie normy w PKN nie oznacza, że nie jest obowiązująca do wypełnienia obowiązków Prawa budowlanego. Natomiast w zakresie wycofywanych norm własnych, używanych tylko przez instytucję państwa do definiowania właściwości krytycznych budynków, można zapytać, czy normy takie nie mogłyby służyć wsparciu przy wywiązywaniu się z nowych zadań, jakie powstają dla kraju członka zjednoczonej Europy. Przykład jest konkretny, a mianowicie przegląd norm w KT 232 ds. Zasad Sporządzania Dokumentacji Projektowej w Budownictwie, gdzie w grupie norm poddanych przeglądowi znalazła się norma dotycząca zsypów w budynkach wielorodzinnych. Norma PN-B-94340:1991 Zsyp na odpady jest normą własną powołaną w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 10 grudnia 2010 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w paragrafie 131.
Moje stanowisko, jako reprezentanta członka KT 232, jest jednoznaczne. Norma jest nieaktualna, do wycofania i nie wpisuje się w nowe zasady, szczególnie w zrównoważony rozwój. Zdaniem innych członków KT nie należy jej wycofywać, ponieważ jest powołana w Warunkach technicznych.
Głos za wycofaniem normy wynika przede wszystkim z faktu, iż uważam, że normy powinny również wspierać proces wdrażania zrównoważonego rozwoju na różnych etapach cyklu życia produktu, jakim jest budynek. Uważam, że zsyp na śmieci mógłby zamienić się w wydajne narzędzie segregacji odpadów, użyteczne dla mieszkańców oraz gmin mających obowiązki związane z obsługą odpadów komunalnych. Segregacja odpadów i odzysk to jedno z zadań, jakie powinna realizować instytucja państwa polskiego w zakresie wdrażania dyrektywy 94/62/EEC dotyczącej wszelkich opakowań oraz odpadów opakowaniowych. Realizacja zsypów na śmieci jako systemu segregacji odpadów w nowej formie może być drobnym działaniem w skali kraju. Uważam jednak, że wiele z tych działań, które składają się na zmniejszenie zużycia zasobów oraz zwiększenie obiegu wtórnego surowców w różnych miejscach, da w skali kraju efekt wart zainteresowania, wpływający na wynik końcowy całego systemu obrotu wtórnego przetworzonymi surowcami.
Państwo polskie będzie zgodnie z dyrektywami systematycznie wprowadzać wiele zasad zarządzania środowiskowego dotyczących produktów, w tym produktów budowlanych (środowisko zbudowane jako całość oraz komponenty, czyli budynki i obiekty dla konkretnych użytkowników). Już widać efekty działania w tym zakresie – kampania związana z eliminacją foli, używanych np. do transportu wyrobów budowlanych, która jest odpadem opakowaniowym. A zatem – moim zdaniem – z punktu widzenia obywatela instytucja państwa polskiego, wprowadzając nowelizację powyższej normy, może przyczynić się do podniesienia ekoefektywności fazy użytkowania wielorodzinnych budynków mieszkalnych (ekoefektywność w rozumieniu Draft International Standard ISO/DIS 14045 Environmental management – Eco-efficiency assessment of product systems – Principles, requirements and guidelines). Jest to część ekoefektywności, inna niż powszechnie promowane obniżenie zużycia surowców energetycznych, a bardziej – moim zdaniem – związana z wdrożeniem np. zasad z Karty Lipskiej dotyczących potrzeby podnoszenia jakości życia w miastach, pod którą podpisał się również reprezentant władzy – polski premier.
mgr inż. Jacek Danielewski
reprezentant członka Komitetów Technicznych PKN:232, 270 i 307
