Budynki mieszkalne z wielkiej płyty są i będą trwałym elementem architektonicznym polskich miast, dlatego ich modernizacja w celu ograniczenia strat ciepła jest nie do przecenienia.
System konstrukcyjno-technologiczny budownictwa mieszkaniowego wielkopłytowego o symbolu OWT-67 (OWT – Oszczędnościowy Wielkopłytowy – Typowy) [1] powstał jako kontynuacja systemów OW-1700 i OW-1700K.
Podstawowymi cechami systemu [1,2] jest przyjęty układ konstrukcyjny w postaci 2- lub 3-traktowej przestrzennej skrzyni wielokomórkowej, w której ściany zewnętrzne budynku stanowią pasma podłużne, częściowo tylko wypełniające wysokość elementów skrzyni. System został opracowany, opierając się na zasadzie koordynacji modularnej w budownictwie, i dostosowany do warunków istniejących w 1967 r. (fizyka budowli, będąca matką ochrony cieplnej budynków, rozwinęła się dopiero później wraz z nowymi możliwościami techniki, takimi jak np. pomiary termowizyjne – w paśmie widma podczerwieni). Podstawowym liniowym wymiarem modularnym w systemie OWT-67 jest wielkość równa dziewięciu jednostkom modularnym (30 cm), tj. 270 cm. Wielkość tę przyjęto jako wymiar podstawowy kondygnacji brutto. Poza tym w systemie przyjęto kształtowanie strukturalne w planie wyłącznie w oparciu o trzy powierzchniowe moduły. Utworzono je, opierając się na trzech modularnych wymiarach liniowych: 270, 540 i 480 cm. Są to następujące moduły powierzchniowe: 270 x 480 cm, 540 x 480 cm i 540 x 540 cm. Maksymalne gabaryty dla systemu to: 540 x 270 x 30 cm. W systemie założono możliwość realizacji budynków mieszkalnych wielorodzinnych o wysokości 5 i 11 kondygnacji (fot. 1).
Polecamy: Budynki z wielkiej płyty – stan złączy konstrukcyjnych i możliwości ich naprawy
Fot. 1. Osiedle Kormoran w Olsztynie – budynki systemu wielkopłytowego OWT-67
Wielka płyta. Analiza cieplna w zakresie widma podczerwieni
Przeprowadzone badania za pomocą detekcji fal w zakresie widma podczerwieni potwierdziły znaczne straty energii cieplnej w obrębie liniowego pomostu energetycznego. Na zewnętrznej płaszczyźnie obudowy budynku stwierdzono średnią różnicę temperatury Δϑe = 4 K – w obrębie oddziaływań oraz poza obszarem wpływu cieplnego mostka termicznego. Jeśli chodzi o powierzchnię wewnętrzną przegrody, różnica ta wynosiła średnio Δϑe1 = 8 K na ścianie podłużnej w poziomie piętra i Δϑe2 = 3 K w obrębie prefabrykowanej belki nadprożowej typu „Z" – w poziomie płytowej tarczy stropu nad parterem. Warto w tym miejscu podkreślić, jak bardzo ważne są odbiory montażu stolarki otworowej z zastosowaniem diagnostyki termowizyjnej. Nieprzeprowadzenie tego typu cieplnej analizy technicznej skutkuje znacznymi stratami energii ogrzewczej (rys. 1-3).
Rys. 1. Sezonowe straty ciepła wynikające z konstrukcyjnego układu balkonu. Żyletka termiczna powstała w płycie wspornikowej systemu balkonu oraz straty w obrębie płaszczyzny kondygnacji stropu nad piwnicą
Rys. 2. Termogram płyty balkonu wspornikowego, widoczny mostek cieplny pod płytą balkonu
Rys. 3. Podłoga piętra i termogram podłogi
Przeprowadzona analiza rozkładu temperatury w liniowym mostku termicznym ustroju konstrukcji balkonu wspornikowego systemu OWT-67 wyraźnie wykazała straty energii ogrzewczej przez przenikanie. Problem dotyczy całego kraju, ponieważ system OWT-67 był bardzo popularny. Jednym z możliwych sposobów modernizacji jest rozwiązanie polegające na zastosowaniu systemu balkonów dostawianych w konstrukcji stalowo-żelbetowej, w znacznej mierze niezależnej od konstrukcji budynku [2].
Za zmianami w systemie konstrukcyjnym przemawiają zarówno straty ciepła (żyletka termiczna w poziomie płyty balkonu wspornikowego – rys. 2), jak również fakt, że balkony w systemie OWT-67 cechuje mała powierzchnia funkcjonalna.
Artykuł ukazał się w nr. 2/2018 „Inżyniera Warmii i Mazur”.
Literatura
- Praca zbiorowa, Systemy budownictwa mieszkaniowego i ogólnego: W-70, Szczeciński, SBM-75, WUF-l OWT-67, WWP: H. Rościszewska, J. Cyganecki, rozdział „OWT-67 System konstrukcyjno-technologiczny budownictwa mieszkaniowego”, Arkady, Warszawa 1974.
- P. Bieranowski, Redukcja mostka cieplnego w istniejącym ustroju konstrukcyjnym poprzez zmianę modelu konstrukcji – balkony. „Przegląd Budowlany" nr 3/2015, Warszawa.
mgr inż. Piotr Bieranowski – Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Technicznych
inż. Grzegorz Karpa – dyrektor W-MOIIB w Olsztynie
Ilustracje P. Bieranowski
Zobacz też: Bloki z wielkiej płyty – technologia i elementy konstrukcyjne
