O rozbiórce zadecydowały osłabiony stan techniczny elementów konstrukcyjnych oraz znaczne zniszczenia spowodowane wybuchem gazu.
Jeszcze kilka lat temu zabudowę zespołu szkół w Kazimierzu Dolnym stanowił kompleks, na który składały się: skrzydło zachodnie, korpus główny z wejściem i skrzydło wschodnie. Łączna powierzchnia zabudowy wynosiła 1516,3 m2, a kubatura – 21 623 m3. Szkoła nie była zabytkiem. Skrzydła środkowe i wschodnie (najstarsze wybudowane ok. 1930 r.) wcinały się elewacją północą w lessowy, porośnięty bujną zielenią, grunt Wzgórza Trzech Krzyży. Skrzydło zachodnie z łącznikiem zostały wzniesione w latach 50. XX w., dokonano wówczas również modernizacji starszej części obiektu.
Od 2003 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (PINB) w Puławach prowadził postępowanie administracyjne w sprawie złego stanu technicznego obiektu. W styczniu 2004 r. wydano nakaz opróżnienia skrzydła zachodniego budynku gimnazjum i liceum ogólnokształcącego, umieszczenia zawiadomienia o stanie zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz zakaz jego użytkowania, wykonanie doraźnych zabezpieczeń oraz wygrodzenie terenu.
Fot. 1 Mapa przedstawiająca nieistniejącą już szkołę w Kazimierzu Dolnym
Wydano również nakaz przeprowadzenia remontu skrzydła zachodniego. W 2004 r. zostało wzmocnione skrzydło zachodnie, wymieniono grunt pod posadzkami korytarza i wykonano podbicie fundamentów. W lutym 2007 r. do PINB w Puławach zostało zgłoszone zakończenie robót budowlanych polegających na przebudowie tzw. bloku żywieniowego w skrzydle wschodnim na podstawie pozwolenia na budowę wydanego przez Starostę Puławskiego. W 2007 r. gmina otrzymała pozwolenie na budowę w zakresie remontu elewacji, pokrycia dachu oraz wymianę stolarki okiennej. Do maja 2011 r. roboty te nie zostały zakończone.
W godzinach porannych 31 maja 2011 r. PINB w Puławach został telefonicznie poinformowany przez Komendę Powiatową Straży Pożarnej w Puławach o katastrofie budowlanej – wybuchu gazu w budynku szkoły w Kazimierzu Dolnym.
Fot. 2 W wyniku fali uderzeniowej nadciśnienia spowodowanej wybuchem gazu na parterze – w bloku żywieniowym, w skrzydle wschodnim, zniszczeniu uległo ok. 25% całego obiektu; skrzydło wschodnie w dużej mierze przestało istnieć
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Puławach podjął odpowiednie działania.
– Niezwłocznie po otrzymaniu informacji o katastrofie budowlanej organ nadzoru budowlanego I instancji podjął czynności wyjaśniające przyczyny zniszczenia obiektu.
– O zdarzeniu poinformowani zostali m.in. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Lublinie oraz Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.
– Została powołana na miejscu (o godz. 8.00) komisja w celu ustalenia przyczyn i okoliczności katastrofy oraz zakresu czynności niezbędnych do likwidacji zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia (komisja składała się m.in. z przedstawicieli: gminy Kazimierz Dolny, Powiatowej Straży Pożarnej w Puławach, prokuratury rejonowej, zakładu gazownictwa, Komendy Powiatowej Policji w Puławach). Prokuratura Rejonowa w Puławach przejęła prowadzenie postępowania wyjaśniającego przyczyny i okoliczności powstania katastrofy budowlanej. Bardzo istotny w tej sprawie jest fakt, że podczas wybuchu gazu nie było ofiar w ludziach.
– Po zakończeniu prac komisji i spisaniu protokołu organ nadzoru budowlanego wydał dla gminy Kazimierz Dolny (właściciela szkoły) stosowne, ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego, decyzje:
– 1 czerwca 2011 r. – nakaz umieszczenia na budynku w widocznym miejscu zawiadomienia o stanie zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia oraz o zakazie jego użytkowania (budynek ma trwałe ogrodzenie);
– 1 czerwca 2011 r. – nakaz przedstawienia do końca 2011 r. ekspertyzy zawierającej sposób zabezpieczenia budynku szkoły, w tym określenie sposobu odgruzowania i koniecznego zakresu rozbiórki części budynku, a także sposobu zabezpieczenia obiektu przed dalszą degradacją (jako podstawę do ustalenia dalszego postępowania z budynkiem), a także analizę techniczną dotyczącą pozostałej części obiektu oraz wszelkich instalacji, również w części mieszkalnej.
– Wobec szacunkowego rozmiaru katastrofy – sięgającego ok. 25% obiektu: uszkodzeniu części konstrukcji dachu, stropów, ścian zewnętrznych i wewnętrznych – taki właśnie sposób postępowania PINB w Puławach był adekwatny do sytuacji.
– Gmina 19 października 2011 r. uzyskała od Starosty Puławskiego pozwolenie na rozbiórkę skrzydła wschodniego szkoły, dwa miesiące później rozbiórka została zrealizowana.
– Gmina Kazimierz Dolny wykonała wszystkie obowiązki wynikające z nakazu PINB w Puławach; 29 listopada 2011 r. przedłożona została ekspertyza budynku Gminnego Zespołu Szkół w Kazimierzu Dolnym, z której wynikał wniosek o konieczności rozbiórki skrzydła wschodniego.
– W marcu 2013 r. PINB w Puławach otrzymał kolejną ekspertyzę stanu technicznego szkoły, z której wnioski były następujące: w ciągu dwóch lat od wybuchu gazu, pomimo doraźnych zabezpieczeń, systematycznie ujawniały się nowe uszkodzenia obiektu; postępująca w czasie destrukcja pozostałej części budynku (skrzydła zachodniego i korpusu głównego) spowodowała nieodwracalne uszkodzenia. Osłabiony stan techniczny elementów konstrukcyjnych i stopień zniszczeń z powodu wybuchu gazu nie pozostawiły złudzeń co do faktu, że obiekt w całości powinien zostać rozebrany.
– 18 kwietnia 2013 r. PINB w Puławach wydał nakaz wykonania rozbiórki części środkowej kompleksu i skrzydła zachodniego, a 8 stycznia 2014 r. inspektorzy nadzoru budowlanego potwierdzili wykonanie rozbiórki.
Młodzież szkolna została skierowana do placówek w różnych częściach miasta.
Aby zmienić trudną sytuację uczącej się młodzieży, gmina Kazimierz Dolny zadecydowała o budowie tymczasowej szkoły kontenerowej, a później nowego Gminnego Zespołu Szkół.
Fot. 3 Fala uderzeniowa po wybuchu gazu w zachowanych częściach budynku powywracała sprzęty w pomieszczeniach szkoły na I i II piętrze
Dane materiałowo-konstrukcyjne nieistniejącego już kompleksu:
– Skrzydło wschodnie – budynek 3-kondygnacyjny z poddaszem użytkowym, bez podpiwniczenia. Fundamenty i ściany konstrukcyjne murowane z kamienia wapiennego grubości 75 cm na zaprawie wapienno-piaskowej. Stropy na belkach drewnianych, więźba dachowa wielospadowa o konstrukcji drewnianej, pokrycie z dachówki ceramicznej karpiówki ułożonej w koronkę. Schody wewnętrzne na belkach stalowych wspornikowych z płytą ceramiczną typu Kleina.
– Korpus główny – budynek 4-kondygnacyjny, podpiwniczony. Fundamenty i ściany konstrukcyjne z kamienia wapiennego. Stropy mieszane: częściowo Akermana, częściowo typu Kleina. Więźba dachowa drewniana, pokryta dachówką jak nad skrzydłem wschodnim.
– Skrzydło zachodnie – budynek 2-kondygnacyjny z funkcją dydaktyczną i poddaszem użytkowym. Ściany murowane z kamienia wapiennego grubości 70 cm. Stropy na belkach stalowych z płyt ceramicznych typu Kleina. Fundamenty w 2004 r. poddawane były wzmocnieniu poprzez podbicie. Więźba dachowa drewniana, wielospadowa, pokryta dachówką (zły stan techniczny).
Fot. 4 Skrzydło wschodnie zostało rozebrane przez gminę Kazimierz Dolny, wykonano również zabezpieczenie przypory ściany korpusu głównego
W rozdziale 7 Prawa budowlanego zawarta jest procedura postępowania w przypadku wystąpienia katastrofy budowlanej, którą definiuje art. 73:
1. Katastrofą budowlaną jest niezamierzone, gwałtowne zniszczenie obiektu budowlanego lub jego części, a także konstrukcyjnych elementów rusztowań, elementów urządzeń formujących, ścianek szczelnych i obudowy wykopów.
2. Nie jest katastrofą budowlaną:
1) uszkodzenie elementu wbudowanego w obiekt budowlany, nadającego się do naprawy lub wymiany,
2) uszkodzenie lub zniszczenie urządzeń budowlanych związanych z budynkami,
3) awaria instalacji.
mgr inż. Elżbieta Dudzińska
Uwaga: Budowa nowej szkoły przedstawiona zostanie w cz. II artykułu.
