O odpowiednie odizolowanie akustyczne przyległych części domu powstającego w zabudowie szeregowej najlepiej zadbać już na etapie projektowania.
STRESZCZENIE
Artykuł przedstawia sposoby eliminowania nadmiernego hałasu wewnętrznego (pochodzącego od dźwięków powietrznych i uderzeniowych) i zewnętrznego w domach realizowanych w zabudowie szeregowej.
ABSTRACT
The article presents ways to eliminate excessive internal noise (both airborne and impact sounds), as well as external noise in terraced houses.
Wybór zabudowy bliźniaczej i szeregowej oznacza sporo korzyści dla inwestora. Są to m.in. relatywnie niższy koszt zabudowy w porównaniu z budową domu wolno stojącego oraz dostęp do zieleni i własnego ogródka mimo poniesionych sporo niższych nakładów na działkę.
Jednocześnie zabudowa szeregowa charakteryzuje się zwiększonym dyskomfortem wywołanym hałasem – szczególnie tym wewnętrznym, mającym swoje źródło w sąsiednich domach i segmentach. W pomieszczeniach przebywania dziennego oraz sypialnych słyszalne jest zwykłe użytkowanie łazienki przez sąsiada, szczególnie wieczorami, gdy tzw. tło akustyczne jest niższe. Tu zaczyna się problem.
O odpowiednie odizolowanie akustyczne przyległych części domu najlepiej zadbać już na etapie projektowania domu, a następnie należy konsekwentnie trzymać się dobrych założeń w fazie wykonawstwa. Wprowadzenie poprawek po zamieszkaniu lokatorów jest już trudniejszym zadaniem.
Hałas wewnętrzny – dźwięki powietrzne
Większość segmentów w części mieszkalnej łączy pojedyncza ściana konstruowana np. z bloczków silikatowych, cegły ceramicznej, betonu komórkowego czy pustaków ceramicznych. Według przepisów (znowelizowanej w 2015 r. normy PN-B-02151-3 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej przegród w budynkach i elementów budowlanych) ściana oddzielająca mieszkania powinna mieć izolacyjność akustyczną od dźwięków powietrznych, określoną wskaźnikiem oceny przybliżonej izolacyjności właściwej R’ai w przedziale 52-55 dB.
Ze względu na brak poprawnego wykonania spoin czołowych, dobór rozwiązania z niekorzystnymi drążeniami czy źle dobraną zaprawę murarską wymaganie to w praktyce często jest niespełniane. Co zrobić, by nie słyszeć rozmów sąsiadów i hałasu pochodzącego zza ściany?
Z dźwiękami powietrznymi można sobie poradzić, wyciszając pierwotną ścianę dodatkową przedścianką z płyt gipsowo- -kartonowych na metalowym ruszcie. Przedścianka jest wypełniona w środku wełną mineralną szklaną bądź skalną o grubości 5-10 cm. Wełna mineralna szklana ma najwyższe wartości współczynnika pochłaniania dźwięków. Razem z gipsowo-kartonową okładziną może w niektórych przypadkach poprawić akustykę o kilkanaście decybeli w porównaniu z izolacyjnością pierwotnej ściany konstrukcyjnej. To wyraźna różnica w komforcie, gdyż już wzrost o 3 dB odczuwany jest jako istotna zmiana, a 6 dB w szerokim paśmie częstotliwości oznacza dla człowieka dwukrotnie bardziej lub mniej odczuwalny hałas. Rekomendowane kilkukrotnie lżejsze rozwiązanie w technologii suchej zabudowy z obustronnym opłytowaniem i wypełnieniem z wełny mineralnej sprawia, że izolacyjność akustyczna od dźwięków powietrznych jest o kilka decybeli wyższa niż porównywalnej grubości przegrody wykonane w technologii murowanej.
Innym rozwiązaniem może być zainstalowanie na ścianach u sąsiada pochłaniających dźwięki paneli akustycznych, które redukują czas pogłosu i sprawiają, że w pomieszczeniu „nadawczym” jest ciszej. W konsekwencji wyższa chłonność dźwięku pomieszczenia u sąsiada (a tym samym niższy poziom dźwięku u niego) spowoduje automatycznie niższy poziom hałasu w mieszkaniu „odbiorczym” – mimo niezmienionej izolacyjności akustycznej samej ściany rozdzielającej. Panele akustyczne z wełen mineralnych dodatkowo pełnią funkcję dekoracyjną.
L'n,w – wskaźnik ważony poziomu uderzeniowego znormalizowanego pod stropem pobudzonym do drgań z uwzględnieniem przenoszenia bocznego, im niższa jest jego wartość, tym lepsza jest zdolność przegrody na przenikanie dźwięku uderzeniowego; R'ai – wskaźnik izolacyjności akustycznej od dźwięków powietrznych z uwzględnieniem przenoszenia bocznego, im wyższa jest jego wartość, tym lepsza jest zdolność przegrody na przenikanie dźwięku powietrznego.
Hałas wewnętrzny – dźwięki uderzeniowe
Dużo trudniejsze jest wyeliminowanie dźwięków uderzeniowych zwanych materiałowymi, dlatego istotną rzeczą jest poprawne zaprojektowanie domów w zabudowie szeregowej. Absolutną podstawą jest to, aby poszczególne podłogi w obrębie jednego mieszkania były wykonane w technologii podłóg pływających z odpowiednią dylatacją z wełny mineralnej szklanej lub skalnej bądź innego elastycznego materiału, np. specjalnego styropianu uelastycznionego.
Istotne jest również, aby poszczególne segmenty stropów domów szeregowych były niezależnie pracującymi konstrukcjami.
W przypadku jednej wspólnej monolitycznej płyty stropowej obejmującej dwa lub więcej domów dźwięki od jednego sąsiada drogą materiałową przechodzą po twardych materiałach konstrukcyjnych we wszystkich kierunkach. Wtedy adaptacje akustyczne mogą nie przynieść zadowalających rezultatów.
Podobne niekorzystne zjawisko może mieć miejsce, jeśli występuje lustrzane odbicie układu mieszkań i na ścianie rozdzielającej oba domy znajdują się schody oparte na wspólnym elemencie nośnym żelbetowym lub stalowym. Każde drganie powodowane na schodach przez jednego sąsiada będzie wybrzmiewało przez konstrukcję drogą materiałową w drugim budynku.
W przypadku ulokowania łazienki jednego z sąsiadów przy sypialni drugiego sąsiada należy pamiętać o dobrze ułożonej posadzce (szczególnie tej z płytek ceramicznych). Nierzadko wokół ścian układa się cokolik z płytek i łączy sztywną fugą. Takie rozwiązanie sprawia, że dźwięki uderzeniowe z podłogi przechodzą na ściany, a następnie są transmitowane do innych pomieszczeń, m.in. tych u sąsiada. Należy przewidzieć szczelinę dylatacyjną podczas montażu płytek. Niestety często podobne zjawisko występuje podczas obudowania wanny mocowanej do ściany. W interesie samego dewelopera jest przekazanie nabywcy informacji o poprawnym sposobie wykończenia mieszkania, gdyż zapisy paragrafu 326 warunków technicznych nie definiują np. jaki rodzaj posadzki powinien zastosować nabywca mieszkania w stanie deweloperskim, który wykańcza je na własny koszt. Jeśli nabywca nie jest związany z budownictwem, może nie znać wszystkich zasad dobrej praktyki budowlanej i nie wiedzieć o pozostawieniu szczeliny dylatacyjnej podczas montażu płytek. Wykończenie pomieszczeń nie jest obwarowane koniecznością uzyskania jakichkolwiek pozwoleń. W przekazywanych nabywcy informacjach należałoby szczegółowo rekomendować, aby przy montażu płytek pozostawić elastyczną szczelinę wzdłuż wszystkich ścian oraz by nie łączyć sztywną fugą płytek posadzki z płytkami montowanymi na ścianie.
Hałas zewnętrzny
Zabezpieczeniem przed hałasem powodowanym obecnością psa lub dzieci w ogrodzie sąsiada jest efektywna akustycznie elewacja. Najlepiej pod tym względem wypadają ściany trójwarstwowe wykonane z warstwy konstrukcyjnej, wypełnione w środku pochłaniającą wełną mineralną i osłonięte np. estetyczną cegłą klinkierową, jednakże w polskich warunkach są to rzadko spotykane rozwiązania ze względu na cenę ich wykonania. Wyniki izolacyjności akustycznej od dźwięków powietrznych o kilkanaście decybeli wyższe od klasycznej metody „lekkiej mokrej” opartej na kleju, siatce zbrojącej i wyprawie tynkarskiej zapewniają rozwiązania „lekkie suche”, czyli fasady wentylowane. Do ściany konstrukcyjnej na lekki wcisk montuje się wysoko pochłaniającą wełnę mineralną szklaną lub skalną, po czym na metalowym lub drewnianym ruszcie okłada się budynek okładziną elewacyjną. Im cięższa okładzina zewnętrzna (np. płyty włóknowo-cementowe) i im wyższy ważony współczynnik pochłaniania dźwięku wełny mineralnej, np. AW = 1,0, tym wyższa izolacyjność akustyczna całej ściany. Ściana wentylowana z okładziną i wełną mineralną na murze pierwotnym daje zysk izolacyjności akustycznej nawet do 20 dB więcej w porównaniu z wynikami bazowej ściany konstrukcyjnej wykonanej z pustaków ceramicznych czy żelbetu.
Ponadto należy pamiętać o dobrym szkleniu i stolarce okiennej oraz o rzetelnym wykonawstwie.
mgr inż. Paweł Polak
Stowarzyszenie na Rzecz Lepszej Akustyki w Budynkach „Komfort Ciszy”
