Zmiany w prawie – sierpień 2019

W sierpniu 2019 roku wprowadzono następujące zmiany w prawie:

1. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 czerwca 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz.U. z 2019 r. poz. 1528)

Obwieszczenie zawiera jednolity tekst ustawy z dnia 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi.

Data: 14.08.2019

Status: opublikowane

Czytaj też: Inspektor nadzoru inwestorskiego – obowiązki, odpowiedzialność

2. Ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1309)

Nowelizacja w znaczącej części dotyczy ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (Dz.U. z 2018 r. poz. 2363) i polega na wprowadzeniu regulacji, które mają na celu bardziej efektywne pozyskiwanie przez Krajowy Zasób Nieruchomości gruntów na cele mieszkaniowe z przeznaczeniem na realizację programu Mieszkanie Plus. W myśl nowych przepisów dużą rolę w zasileniu Zasobu mają odegrać grunty przekazane przez spółki Skarbu Państwa. Przewiduje się też efektywniejszy udział Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa oraz Agencji Mienia Wojskowego w zasilaniu Zasobu gruntami pod budownictwo mieszkaniowe.

Niniejszą ustawą dokonano również istotnych zmian w innych ustawach. W ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (Dz.U. z 2019 r. poz. 916) dopuszczono możliwość przekształcenia gruntów zabudowanych budynkami na cele mieszkaniowe, na których położone są także inne budynki, obiekty budowlane lub urządzenia budowlane, jeżeli łączna powierzchnia użytkowa tych budynków nie przekracza 30% powierzchni użytkowej wszystkich budynków położonych na tych gruntach. W ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1186) w art. 32 dodany został nowy ustęp 4b. Zgodnie z jego treścią, jeżeli podstawę prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane stanowi użytkowanie wieczyste, niezgodność zamierzenia budowlanego z celem użytkowania wieczystego nie może stanowić podstawy do wydania decyzji o odmowie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę. Ponadto uchylono przepisy art. 35 ust. 1 pkt 5 oraz art. 71 ust. 8 tej ustawy, co było konsekwencją zmian dokonanych w ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości. Z kolei nowelizując ustawę z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 737), zdecydowano, że małą wspólnotę mieszkaniową mają tworzyć maksymalnie 3 lokale, a nie jak dotychczas 7, przez co prościej będzie np. podjąć decyzję o remoncie w takiej wspólnocie.

Data: 15.08.2019

Status: weszła w życie

3. Rozporządzenie Ministra Cyfryzacji z dnia 31 lipca 2019 r. w sprawie informacji o infrastrukturze technicznej i kanałach technologicznych oraz o stawkach opłat za zajęcie pasa drogowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 1618)

Rozporządzenie, stanowiąc wykonanie delegacji ustawowej zawartej w art. 29e ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 2062, z późn. zm.), rozszerza zakres informacji gromadzonych i następnie udostępnianych przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej przedsiębiorcom telekomunikacyjnym w ramach prowadzonego w systemie teleinformatycznym Punktu Informacyjnego do spraw Telekomunikacji (PIT). Chodzi o informacje dotyczące istniejącej infrastruktury technicznej, innej niż infrastruktura objęta inwentaryzacją, o której mowa w art. 29 ust. 1 ustawy (tj. inwentaryzacja infrastruktury telekomunikacyjnej i publicznych sieci telekomunikacyjnych), oraz dotyczące kanałów technologicznych w zakresie ich lokalizacji i przebiegu, rodzaju i aktualnego stanu oraz sposobu użytkowania oraz danych kontaktowych w sprawach dostępu. Zbierane będą także dane o wykonywanych lub planowanych robotach budowlanych, finansowanych w całości lub w części ze środków publicznych, w zakresie infrastruktury technicznej lub kanałów technologicznych. W tym przypadku dostępne będą m.in. informacje o lokalizacji i rodzaju robót, przewidywanej dacie rozpoczęcia robót i czasie ich trwania oraz informacje o danych kontaktowych. Oprócz tego rozporządzenie określa zakres gromadzonych informacji o obowiązujących stawkach opłaty za zajęcie pasa drogowego.

Data: 27.08.2019
Status: Rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 28 listopada 2019 r.

4. Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1524)

Ustawa wprowadza regulacje, które mają się przyczynić do przyspieszenia inwestycji w OZE i zrealizowania celu 15-proc. udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto do 2020 r. Do najważniejszych zmian dokonanych w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 2389, z późn. zm.) należy zaliczyć umożliwienie przeprowadzenia jeszcze w 2019 r. aukcji na zakup energii elektrycznej z OZE oraz określenie nowych zasad przeprowadzania aukcji. Istotnym rozwiązaniem jest także wprowadzenie tzw. pakietu prosumenckiego. W myśl nowych przepisów prosumentem, czyli podmiotem konsumującym i produkującym energię na własny użytek, mogą zostać mali i średni przedsiębiorcy, dla których wytwarzanie energii elektrycznej nie stanowi przedmiotu ich przeważającej działalności gospodarczej. Prosument będzie mógł wytwarzać energię elektryczną w mikroinstalacji (moc do 50 kW). Ustawa przewiduje też utworzenie na obszarach gmin wiejskich i wiejsko-miejskich spółdzielni energetycznych. Ponadto wydłużono termin sprzedaży pierwszej energii – do 24 miesięcy od dnia zamknięcia sesji aukcji dla fotowoltaiki i 33 miesięcy w przypadku energii z wiatru na lądzie, dzięki czemu będzie więcej czasu na budowę zwycięskich projektów.

Niniejsza nowelizacja wprawadza także zmiany w kilku innych ustawach. W ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1186, z późn. zm.) zmieniono przepis art. 29 ust. 2 pkt 16 ustawy, doprecyzowując, że obowiązek uzgadniania projektu budowlanego pod kątem ochrony przeciwpożarowej oraz zawiadomienia organów Państwowej Straży Pożarnej dotyczy urządzeń fotowoltaicznych o zainstalowanej mocy elektrycznej większej niż 6,5 kW. W ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 1945, z późn. zm.) zmieniono treść art. 15 ust. 4 ustawy, wprowadzając zasadę, że plan miejscowy przewidujący możliwość lokalizacji budynków umożliwia również lokalizację mikroinstalacji także w przypadku innego przeznaczenia terenu niż produkcyjne, chyba że ustalenia planu miejscowego zakazują lokalizacji takich instalacji. W poprzednim brzmieniu tego przepisu mowa była wyłącznie o mikroinstalacji wykorzystującej energię wiatrową. Zmianą objęto także art. 61 ust. 3 wskazanej ustawy, który dotyczy wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W myśl nowych przepisów w przypadku instalacji odnawialnego źródła energii nie będzie wymagane spełnienie warunku dobrego sąsiedztwa oraz warunku dostępu do drogi publicznej. Ponadto nowe brzmienie przywołanego przepisu rozstrzygnęło o tym, że urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł nie stanowią urządzeń infrastruktury technicznej, co było dotychczas kwestią sporną.

Data: 29.08.2019

Status: weszła w życie

5. 

Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1649)

Ustawa zawiera regulacje mające ograniczyć problem zatorów płatniczych w transakcjach handlowych. Nowelizacją objęto kilka ustaw, w tym ustawę z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 118), ustawę z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1010), ustawę z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1460, z późn. zm.), ustawę z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387, z późn. zm.), ustawę z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 865, z późn. zm.).

Istotne zmiany dotyczą maksymalnych terminów zapłaty w transakcjach handlowych, które uzależniono od stron uczestniczących w określonej transakacji. I tak, w przypadku gdy dłużnikiem jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem jest mikroprzedsiębiorca, mały przedsiębiorca albo średni przedsiębiorca (transakcja asymetryczna) wprowadzono sztywny termin zapłaty wynoszący 60 dni od dnia doręczenia faktury lub rachunku, bez możliwości jego wydłużenia. W transakcjach symetrycznych maksymalny termin płatności będzie wynosił 60 dni, przy czym możliwe będzie jego wydłużenie przez strony, pod warunkiem że nie będzie to rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. Z kolei jeżeli dłużnikiem jest podmiot publiczny, z wyjątkiem podmiotu leczniczego, termin zapłaty został skrócony do 30 dni. W przypadku niezgodności postanowień umowy ustalających termin zapłaty z przepisami ustawy automatycznie będą miały zastosowanie terminy ustawowe. Nowe przepisy wzmacniają także pozycję wierzyciela w ewentualnym sporze z dłużnikiem. Przykładem takiej regulacji jest przerzucenie na dłużnika ciężaru dowodu ustalenia, że termin zapłaty dłuższy niż 60 dni nie jest rażąco nieuczciwy wobec wierzyciela, oraz zakaz zrzeczenia się roszczenia o ustalenie, że termin zapłaty jest rażąco nieuczciwy wobec wierzyciela. Wierzyciel będzie mógł ponadto odstąpić od umowy lub wypowiedzieć umowę, w której termin zapłaty przekracza 120 dni. Innym rozwiązaniem jest podwyższenie odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych o dwa punkty procentowe, tj. do 11,5%, co ma czynić kredytowanie się kosztem firm nieopłacalne. W transakcjach, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym, odsetki pozostawiono na niezmienionym poziomie. Nowością jest regulacja polegająca na tym, że najwięksi przedsiębiorcy oraz podatkowe grupy kapitałowe będą zobowiązani do corocznego raportowania ministrowi właściwemu do spraw gospodarki na temat stosowanych przez te podmioty w poprzednim roku kalendarzowym terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Informacje te będą udostępniane do publicznej wiadomości. Kolejną istotną zmianą jest przyznanie Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uprawnienia do wszczęcia postępowania wobec podmiotu, niebędącego podmiotem publicznym, który nadmiernie opóźnia się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Postępowanie to może się zakończyć nałożeniem, w drodze decyzji, administracyjnej kary pieniężnej. Przesłanką do podjęcia działań przez Prezesa UOKiK będzie sytuacja, gdy w okresie trzech kolejnych miesięcy suma wartości świadczeń niespełnionych przez przedsiębiorcę oraz spełnionych przez niego po terminie wyniesie co najmniej 5 mln zł (od 2022 r. będzie to 2 mln zł). Ustawa podwyższa także przysługujące wierzycielowi od dłużnika zryczałtowane koszty dochodzenia należności, uzależniając je od wartości świadczenia pieniężnego. Rekompensata z tego tytułu wynosić będzie równowartość kwoty 40 EUR – gdy świadczenie pieniężne nie przekracza 5 tys. zł, 70 EUR – gdy świadczenie pieniężne jest wyższe od 5 tys. zł, ale niższe niż 50 tys. zł i 100 EUR – gdy świadczenie pieniężne jest równe lub wyższe od 50 tys. zł.

W myśl nowych przepisów nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi zostało umieszczone w katalogu czynów nieuczciwej konkurencji, zawartym w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Wiąże się to z możliwością skorzystania z określonych uprawnień wynikających z ustawy, np. roszczenia o odszkodowanie lub zwrot bezpodstawnie uzyskanych korzyści.

Kolejną istotną zmianą jest uproszczenie procedury zabezpieczającej przed sądem cywilnym w sprawach o roszczenia pieniężne z tytułu transakcji handlowych, w których wartość wynagrodzenia nie przekracza 75 tys. zł i należność ta nie została uregulowana przez co najmniej trzy miesiące od dnia upływu terminu płatności określonego w fakturze lub umowie. W postępowaniu tym powód nie będzie już musiał wykazywać posiadania interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia przez sąd, wystarczy natomiast samo uprawdopodobnienie roszczenia.

Nowelizacją objęto także przepisy dotyczące podatków dochodowych, zarówno od osób fizycznych, jak i od osób prawnych, wprowadzając tzw. ulgę na złe długi. Polega ona na tym, że wierzyciel, który nie otrzyma zapłaty w ciągu 90 dni od upływu terminu określonego w umowie lub na fakturze, będzie mógł pomniejszyć podstawę opodatkowania o kwotę wierzytelności. Natomiast z drugiej strony dłużnik będzie miał obowiązek podniesienia podstawy opodatkowania o kwotę, której nie zapłacił.

Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.

Data: 30.08.2019

Status: została opublikowana

Aneta Malan-Wijata

Sprawdź też: Zmiany w prawie – czerwiec, lipiec, sierpień 2019