Wykonywanie robót murowych w okresie zimowym

Najbardziej niebezpieczne sytuacje przy niskiej temperaturze występują wtedy, gdy w czasie wiązania i twardnienia zaprawy zamarznie woda zarobowa.

Wykonywanie robót murowych w okresie zimowym bardzo różni się od wykonywania innych robót budowlanych. Łączenie zimą elementów murowych zaprawą wymaga podjęcia specyficznych działań organizacyjnych związanych z przygotowaniem materiałów, sprzętu i miejsca wykonywania prac.

Omawiane zagadnienia związane z wykonywaniem robót murowych w okresie zimowym dotyczą murów na zaprawach zwykłych, lekkich i murów na cienkich spoinach. Nie będą omawiane mury wykonywane przy użyciu zapraw ze spoiwami organicznymi, klejów lub pianek.

Za warunki zimowe przyjmuje się okres, w którym średnia temperatura dobowa powietrza wynosi poniżej + 5ºC. Warunki klimatyczne w Polsce wynikają z oddziaływania klimatów morskiego (charakteryzującego się dużą ilością wilgoci oraz stosunkowo łagodnymi zimami i niestabilną pokrywą śnieżną) i kontynentalnego (mała wilgotność powietrza, ostre zimy i stabilna, narastająca pokrywa śnieżna). Charakterystyka warunków zimowych w Polsce jest szczegółowo omówiona w [1].

Do oddziaływań klimatycznych warunkujących prowadzenie robót należą: temperatura powietrza, prędkość i kierunek wiatru oraz pokrywa śnieżna.

Robót budowlanych nie należy wykonywać, jeżeli:

– temperatura powietrza t ≤ –5ºC i prędkość wiatru v ≥ 8 m/s,

– temperatura powietrza t ≤ –10ºC i prędkość wiatru v ≥ 4 m/s,

– temperatura powietrza t ≤ –15ºC i prędkość wiatru v ≥ 2 m/s.

Robót budowlanych nie należy także wykonywać, gdy występują opady atmosferyczne, mgły lub oszronienia.

Opady śniegu i pokrywa śnieżna są również istotne dla wykonywania robót budowlanych w warunkach zimowych. Oprócz grubości pokrywy śnieżnej ważnym czynnikiem jest śliskość powstająca wskutek zamarzania opadu deszczu lub mżawki oraz zlodowaciała warstwa śniegu.

 

© shaiith – Fotolia.com

 

Działania organizacyjne i przygotowawcze

Zgodnie z ustawą – Prawo budowlane [2] w przygotowaniu do wykonywania robót budowlanych powinni brać udział wszyscy uczestnicy procesu budowlanego – inwestor, projektant i kierownik budowy. Projektant powinien opracować projekt przewidzianych do wykonania w okresie zimowym robót budowlanych z uwzględnieniem wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

Projekt organizacji robót w okresie zimowym powinien zawierać:

– określenie zakresu robót przewidzianych do wykonania w tym okresie,

– plan zagospodarowania terenu z usytuowaniem mediów, składowisk i magazynów, obiektów socjalnych i administracyjnych,

– opis i harmonogram robót,

– dziennik pomiaru temperatury i stanu pogody,

– instrukcje wykonywania poszczególnych robót,

– rodzaje usług wykonywanych przez jednostki obce z harmonogramem ich wykonywania.

Wszyscy pracownicy wykonujący roboty budowlane w okresie zimowym powinni być przeszkoleni w tym zakresie oraz powinni posiadać odpowiednie kwalifikacje do wykonywania danych robót.

Teren budowy należy uporządkować i przygotować do prowadzenia robót budowlanych w warunkach zimowych. Powinny być wyznaczone drogi komunikacyjne, sieć wodociągowa zabezpieczona przed działaniem ujemnych temperatur, sieć energetyczna i oświetleniowa, sprzęt przeciwpożarowy. Maszyny i inne urządzenia powinny być przygotowane do pracy w warunkach zimowych. Trzeba także zorganizować laboratorium kontrolne z wyposażeniem pozwalającym na wykonywanie badań niezbędnych do prowadzenia robót budowlanych w warunkach zimowych.

Szczegółowe informacje dotyczące działań organizacyjnych i przygotowawczych podaje [1].

Specyfika robót murarskich wymaga wykonania jeszcze dodatkowych czynności związanych z przygotowaniem terenu budowy:

– zapewnienia pomieszczeń do przygotowywania lub wytwarzania zapraw z urządzeniami do podgrzewania wody i kruszywa; w pobliżu miejsca wytwarzania zapraw powinny znajdować się odpowiednio przygotowane składowiska piasku i magazyny na cement i ewentualnie dodatki i domieszki do zapraw;

– przygotowania przyobiektowych składowisk na elementy murowe (osłonięte i zabezpieczone przed opadami lub zawilgoceniem w inny sposób);

– zaopatrzenia w materiały izolacyjne i osłonowe (np. maty i płyty termoizolacyjne, plandeki, folie) oraz rusztowania i sprzęt roboczy.

 

Tabl. 1 Temperatura początkowa muru tmp w zależności od temperatury  zaprawy tzp oraz temperatury elementów murowych tc

Rodzaj zaprawy	Temperatura zaprawy		Temperatura elementów murowych, tc
	tzp	tzk*	+12	+10	+8	+6	+4	+2	0	–2	–4	–6	–8	–10
	tmp dla elementów murowych z wyjątkiem bloczków z betonu komórkowego i ceramiki poryzowanej, ºC
Zaprawa cementowa	30	24	16,2	14,9	13,6	12,3	11,0	9,7	8,4	–	–	–	–	–
	35	28	17,6	16,3	15,0	13,7	12,4	11,1	9,8	8,5	–	–	–	–
	40	32	19,0	17,7	16,4	15,1	13,8	12,5	11,2	9,9	8,6	–	–	–
	45	36	20,4	10,1	17,8	16,5	15,2	13,9	12,6	11,3	10,0	8,7	–	–
	50	40	21,8	20,5	19,2	17,9	16,6	15,3	14,0	12,7	11,4	10,1	8,8	–
	55	45	23,6	22,3	21,0	19,7	18,4	17,1	15,8	14,5	13,2	11,9	10,6	9,3
	60	50	25,2	24,0	22,7	21,4	20,1	18,8	17,5	16,2	14,9	13,6	12,3	11,0
Zaprawa cementowo-wapienna	30	24	17,1	16,0	14,9	13,7	12,6	11,4	10,3	9,2	8,0	–	–	–
	35	28	18,8	17,7	16,6	15,4	14,3	13,1	12,0	10,9	9,7	8,6	–	–
	40	32	20,6	19,5	18,4	17,2	16,1	14,9	13,8	12,7	11,5	10,8	9,2	8,1
	45	36	22,2	21,1	20,0	18,8	17,7	16,5	15,4	14,3	13,1	12,0	10,8	9,7
	50	40	24,0	22,9	21,8	20,6	19,5	18,3	17,2	16,1	14,9	13,8	12,6	11,5
	tmp dla bloczków z betonu komórkowego i ceramiki poryzowanej, OC
	20	16	12,5	10,8	9,1	7,4	5,7	3,9	2,2	–	–	–	–	–
	30	24	13,7	12,0	10,3	8,5	6,9	5,1	3,4	–	–	–	–	–
	40	32	14,8	13,1	11,4	9,7	6,0	6,2	4,5	–	–	–	–	–
	50	40	15,9	14,2	12,5	10,8	9,1	7,3	5,6	–	–	–	–	–

* tzk temperatura zaprawy po wykonaniu muru

 

Stropy w budynkach wykonanych wcześniej można wykorzystać do składowania elementów murowych oraz do przygotowywania zapraw, uważając, by nie przekroczyć dopuszczalnych obciążeń stropu.

Zaprawę na stanowiska robocze należy dostarczać w takich ilościach, aby jej zużycie nie trwało dłużej niż 15 do 20 minut i nie dłużej niż czas wykonania muru wraz z jego osłonięciem.

Podczas wykonywania murów fundamentowych i piwnicznych należy zapobiegać zamarzaniu gruntu pod fundamentami przez częściowe zasypanie ich gruntem i ocieplenie materiałami termoizolacyjnymi.

Jeżeli muruje się z rusztowań zewnętrznych, zalecane jest zawieszanie na nich osłon z folii przepuszczających światło, żeby osłonić stanowiska robocze przed wiatrem. Można także ustawić ogrzewacze, poprawiając warunki pracy murarzy.

Elementy murowe stosowane do wykonywania murów powinny odpowiadać wymaganiom normy PN-EN 771 [3] do [8]. Do murowania należy używać elementów murowych w stanie powietrznosuchym. Nie można używać elementów murowych mokrych lub takich, na których powierzchni znajduje się warstwa lodu lub śniegu, gdyż wtedy nie można będzie uzyskać odpowiedniego zespolenia elementów murowych z zaprawą. Elementy murowe, składowane na otwartej przestrzeni, przewidziane do murowania powinny być 24 h przedtem umieszczone w pomieszczeniu ogrzewanym.

 

Tabl. 2 Zależność między temperaturą początkową zaprawy tzp a temperaturą piasku tp i wody  tw

Temperatura, OC
początkowa zaprawy, tzp	piasku, tp	wody, tw
+16	0	+55
+20	+5	+60
+30	+10	+80
+35	+20	+80
+40	+30	+80
+45	+40	+80
+50	+50	+80
+55	+60	+80
+60	+70	+80

 

Zaprawy. Do wykonywania murów stosuje się zaprawy:

– produkowane fabrycznie, odpowiadające wymaganiom norm [9] i [10],

– wytwarzane na terenie budowy, odpowiadające wymaganiom normy [11].

Właściwości zapraw produkowanych fabrycznie i zakres ich stosowania podają producenci tych wyrobów, a właściwości zapraw wytwarzanych na miejscu budowy określa się na podstawie ich składu.

Zaprawy produkowane fabrycznie są dostarczane na budowę najczęściej w postaci suchych mieszanek w workach, a na większe budowy – w silosach. Zaprawy takie, szczególnie workowane, należy zabezpieczyć przed zawilgoceniem.

Piasek do zapraw wytwarzanych na miejscu budowy powinien być umieszczony pod zadaszeniem i przykryty folią, aby pozostał suchy i aby jego pobieranie nie nastręczało trudności.

Do zapraw przygotowywanych na miejscu budowy mogą być stosowane dodatki przyspieszające wiązanie i twardnienie lub dodatki uplastyczniające lub uplastyczniająco-napowietrzające. Stosowanie dodatków oraz ich przechowywanie powinny być zgodne z wytycznymi producentów.

Najbardziej niebezpieczne sytuacje przy niskiej temperaturze występują wówczas, gdy w czasie wiązania i twardnienia zaprawy zamarznie woda zarobowa. Następuje wtedy całkowite lub częściowe zniszczenie zaprawy. W murach zbrojonych należy stosować zaprawy niepowodujące korozji stali.

 

Tabl. 3 Moduł powierzchniowy dla wybranych ścian i filarów lub słupów murowanych

Ściany		Filary lub słupy
Grubość, cm	M	Wymiary poprzeczne, cm	M	Wymiary poprzeczne, cm	M	Wymiary poprzeczne, cm	M
24, 25	9,0	25×25	17,0	38×38	11,5	51×51	8,8
29	7,9	25×38	14,2	38×51	10,3	51×64	8,3
38	6,3	25×51	12,9	38×64	9,4	51×90	7,2
51	4,9	25×64	12,1	38×90	8,5	51×116	6,7
64	4,1	25×90	11,2	38×116	8,0	51×142	6,4
		25×116	10,7	38×142	7,7	51×168	6,1

 

Metody murowania i zakres ich stosowania

Murowanie w warunkach zimowych może być realizowane przy zastosowaniu jednej z następujących metod:

Murowanie z zastosowaniem metody zachowania ciepła muru

Murowanie tą metodą polega na zabezpieczeniu świeżo wykonanego muru przed zbyt szybką utratą ciepła przez osłonięcie muru płytami lub matami termoizolacyjnymi oraz plandekami i foliami. W czasie murowania elementy murowe i zaprawa powinny mieć temperaturę znacznie większą od temperatury powietrza zewnętrznego. Jeżeli jest używana zaprawa wytwarzana na budowie, zaleca się stosowanie dodatków przyspieszających wiązanie i twardnienie zaprawy.

Metodę tę można stosować, gdy temperatura otaczającego powietrza zewnętrznego nie jest niższa niż –10ºC, z wyjątkiem murów z autoklawizowanego betonu komórkowego, dla których temperatura otaczającego powietrza zewnętrznego nie może być niższa niż –5ºC.

Murowanie z zastosowaniem metody zimnych składników

W tej metodzie murowania nie stosuje się zabezpieczeń muru przed utratą ciepła. Do murowania należy używać jedynie zapraw szybkowiążących (produkowanych fabrycznie lub przygotowywanych na budowie).

Metodę zimnych składników można stosować przy murowaniu w temperaturach takich samych jak w metodzie zachowania ciepła muru.

Murowanie z zastosowaniem metody podgrzewania muru

Fragmenty muru wykonane według metody zachowania ciepła muru lub metody zimnych składników są podgrzewane od zewnątrz pod osłonami termoizolacyjnymi aż do osiągnięcia przez mur wymaganej wytrzymałości.

Metodę można stosować w temperaturze otaczającego powietrza zewnętrznego nie niższej niż –15ºC.

Murowanie w cieplakach

Proces murowania odbywa się w ogrzewanych przestrzeniach nad wznoszonym murem lub nad całym obiektem budowlanym. Warunki prowadzenia robót są podobne do występujących w innych porach roku. Przestrzeń wewnątrz cieplaka jest ogrzewana, a roboty murowe mogą być wykonywane przy temperaturze powietrza zewnętrznego nawet niższej niż –15ºC.

Murowanie z zastosowaniem metody zamrażania

Zaprawa po ułożeniu w murze zamar-za jeszcze przed początkiem wiązania i w tym stanie pozostaje przez całą zimę. Dopiero na wiosnę odmarza i zaczyna wiązać i twardnieć.

W polskich warunkach klimatycznych ta metoda nie powinna być stosowana, ponieważ w okresie zimowym temperatura powietrza zewnętrznego często zmienia się z ujemnej na dodatnią i odwrotnie.

 

Tabl. 4 Zalecane wartości iloczynu współczynnika skuteczności osłony (β · U) i modułu powierzchniowego muru M

Rodzaj elementów murowych	(β · U) M w zależności od temperatury powietrza, t0
	+2OC	0OC	–2OC	–4OC	–6OC	–8OC	–10OC
Elementy pełne, z wyjątkiem bloczków z betonu komórkowego i ceramiki poryzowanej	13,0	10,0	8,3	7,6	7,2	7,1	7,0
Elementy drążone, z wyjątkiem ceramiki poryzowanej	7,0	5,5	4,6	4,2	4,0	3,9	3,8
Bloczki z betonu komórkowego i ceramika poryzowana	mur należy wykonywać tylko, gdy temperatura powietrza t0 > 0OC, a wówczas (β· U) M ≤ 5,5

 

Murowanie z zastosowaniem metody zachowania ciepła

Przed przystąpieniem do murowania należy określić:

– dane wyjściowe dotyczące muru: ściana i jej grubość, filar lub słup i wymiary przekroju poprzecznego, rodzaj elementów murowych (pustaki ceramiczne, bloczki silikatowe itp.), najniższą przewidywaną temperaturę powietrza zewnętrznego, jaka może wystąpić w czasie murowania;  

– temperaturę początkową muru tmp  po zakończeniu murowania i jego osłonięciu:

            – gdy 0ºC ≤ t0 ≤ +5ºC, wówczas należy przyjąć tmp = +8ºC,

            – gdy t0 < 0 ºC, wówczas oblicza się tmp = 12 – 1,4t0 ;

– wymaganą temperaturę elementów murowych tc oraz wymaganą początkową temperaturę zaprawy tzp  na podstawie temperatury początkowej muru tmp według tabl. 1;

– jeżeli zaprawa jest wytwarzana na budowie, to temperaturę piasku tp i temperaturę wody tw – na podstawie temperatury początkowej zaprawy tzp według tabl. 2;

– wartość modułu powierzchniowego muru M jako iloraz powierzchni muru (F wyrażonej w m2) i objętości muru (V wyrażonej w m3), czyli M = F : V. Wartości modułu powierzchniowego M dotyczące wybranych ścian i filarów lub słupów murowanych można przyjmować według tabl. 3;

– ze względu na ochładzanie się muru należy obliczyć czas, w jakim dany odcinek muru, filar lub słup powinny być wykonane:

– przy temperaturze otoczenia

–5ºC < t0< +5ºC, T = 16 : M,  

– przy temperaturze otoczenia

–10ºC≤ t0 ≤ –5ºC, T = 11,2 : M.

Wykonany mur o temperaturze początkowej tmp powinien być chroniony przed zbyt szybką utratą ciepła. Zanim temperatura muru spadnie poniżej 0ºC, zaprawa w murze powinna osiągnąć wytrzymałość wynoszącą co najmniej 1/5  wytrzymałości 28-dniowej w normalnych warunkach. Jeżeli na taki mur będzie działać dodatkowe obciążenie ponad jego ciężar własny (np. strop lub mur następnej kondygnacji), wytrzymałość muru powinna być odpowiednio większa. Spełnienie tych warunków zależy od temperatury początkowej muru tmp, modułu powierzchniowego muru M oraz od izolacyjności cieplnej zastosowanych osłon i dokładności ich ułożenia. W celu uwzględnienia właściwości materiałów termoizolacyjnych i niedokładności wykonania osłony wprowadzono współczynnik szczelności osłony β o wartościach:

– β = 1,3 – dla osłon z płyt z tworzyw sztucznych, np. ze styropianu, oraz osłon z materiałów włóknistych, zabezpieczonych od zewnątrz folią lub plandeką brezentową;

– β = 2,0 – dla osłon z materiałów włóknistych, np. z wełny mineralnej lub szklanej.

Wartości współczynnika przenikania ciepła osłony   należy obliczać według normy PN-EN ISO 6946 [12].

Iloczyn współczynnika szczelności osłony β i współczynnika przenikania ciepła osłony nosi nazwę współczynnika skuteczności osłony (β · U). Iloczyn współczynnika skuteczności osłony (β · U) i modułu powierzchniowego muru powinien przybierać wartości nie większe niż podane w tabl. 4.

Po wykonaniu małych partii muru należy je natychmiast osłaniać, aby uchronić przed utratą ciepła.

W warunkach zimowych konieczna jest kontrola temperatury otaczającego powietrza oraz temperatury muru zarówno podczas jego wznoszenia, jak i po ukończeniu, aby stwierdzić, czy przyjęta temperatura początkowa muru i czas jego ochładzania się odpowiadają przewidywaniom. W razie nagłego spadku temperatury otaczającego powietrza należy zwiększyć skuteczność zastosowanego ocieplenia muru za pomocą dodatkowych warstw materiałów termoizolacyjnych. Jeżeli takie zabiegi okażą się niewystarczające, należy zastosować podgrzewanie muru nagrzewnicami powietrznymi lub promiennikami podczerwieni. Nagrzewane powietrze może być skierowane także pod osłonę.

Jeżeli temperatura powietrza jest niższa niż +5ºC, to w czasie wykonywania muru należy prowadzić stałe pomiary temperatury otaczającego powietrza, elementów murowych stosowanych do murowania i zaprawy. Jeżeli zaprawa jest przygotowywana na budowie, to w czasie jej przygotowywania konieczne jest prowadzenie pomiarów temperatury piasku, wody i spoiwa (wyniki należy odnotowywać w dzienniku pomiaru temperatury).

Kontrolę wytrzymałości zaprawy trzeba prowadzić równolegle z kontrolą spadku temperatury. W tym celu na każdym odcinku muru z tą samą temperaturą początkową tmp notuje się spadek tej temperatury aż do 0ºC wyznaczony na podstawie zmierzonego czasu ochładzania się zaprawy w murze oraz średniej temperatury twardnienia zaprawy  tzs, którą oblicza się według wzoru:

tzs = 0,4 tmp

Sprawdza się, czy zaprawa uzyskała wymaganą wytrzymałość (np. 20% wytrzymałości po 28 dniach twardnienia w normalnych warunkach). Jeżeli wytrzymałość zaprawy osiągnęła 20% wytrzymałości 28-dniowej, to można uznać, że mur osiągnął minimalną wytrzymałość i jest odporny na działanie mrozu. Niekiedy potrzebna jest większa wytrzymałość muru ze względów wytrzymałościowych, co należy brać pod uwagę w ocenie wytrzymałości zaprawy.

 

Murowanie z zastosowaniem metody zimnych składników

Do murowania metodą zimnych składników należy stosować zaprawy szybkowiążące i szybkotwardniejące produkowane fabrycznie lub wytwarzane na budowie z dodatkami przyspieszającymi wiązanie i twardnienie, a w obydwu przypadkach należy postępować zgodnie z wytycznymi producentów zapraw lub dodatków. Szybkowiążące i szybkotwardniejące zaprawy produkowane fabrycznie powinny być dostarczane na budowę wraz z informacją dotyczącą przyrostu wytrzymałości na ściskanie w zależności od temperatury i czasu dojrzewania. Informacja taka jest niezbędna także w przypadku zapraw wytwarzanych na budowie.

Zaleca się, aby w tej metodzie murowania stanowisko przygotowania zapraw znajdowało się blisko miejsca wznoszenia muru. Należy skrócić czas transportu zaprawy i używać ją do murowania bezpośrednio po wymieszaniu. Stanowisko przygotowania zapraw powinno znajdować się w pomieszczeniu o dodatniej temperaturze powietrza wewnątrz.

Podobnie jak zaprawy także elementy murowe powinny być dostarczane na miejsce murowania w stanie czystym i suchym oraz o temperaturze znacznie wyższej od temperatury otoczenia. Jest niedopuszczalne, aby elementy murowe były pokryte śniegiem, lodem lub były oszronione.

Gdy mury są wykonywane metodą zimnych składników z zastosowaniem zapraw przygotowywanych na budowie, ilość cementu potrzebnego w zaprawie danej klasy zaleca się przyjmować jak dla zaprawy klasy o jeden stopień wyższej. Przykładowo w zaprawie klasy M5 ilość cementu należy przyjąć jak dla zaprawy klasy M10.

Po zakończeniu murowania nie trzeba stosować osłon termoizolacyjnych, jedynie wykonany mur należy przykryć folią lub brezentem, zabezpieczając przed ewentualnymi opadami śniegu lub deszczu.

Codziennie należy notować w dzienniku budowy temperaturę powietrza zewnętrznego, rodzaj stosowanych zapraw, ewentualnie rodzaj i ilość stosowanych dodatków, warunki przechowywania próbek kontrolnych zapraw, a także inne dane związane z przebiegiem murowania.

Wytrzymałość zapraw na ściskanie należy badać zgodnie z normą PN-EN 1015-11 [13]. Pierwszą serię liczącą 6 próbek zaleca się badać po 3–7 dniach od ich wykonania. Próbki należy przechowywać w takich samych warunkach, w jakich znajduje się wykonywany mur. Jeżeli w czasie zmiany roboczej temperatura spadnie o 5ºC lub więcej poniżej temperatury, dla jakiej ustalono skład zaprawy lub jej rodzaj, z kolejnych partii zaprawy należy pobrać dwie dodatkowe serie próbek po 6 szt. i postępować z nimi w ten sam sposób jak z poprzednimi. Daty pobierania próbek zaprawy, jej charakterystykę i wyniki badań należy odnotować w dzienniku budowy.

 

Murowanie z zastosowaniem podgrzewania

Wykonywanie murów z zastosowaniem podgrzewania polega na osłanianiu folią lub plandekami brezentowymi stanowisk, na których odbywa się murowanie, i ogrzewaniu tych stanowisk razem z wykonywanym murem. Do ogrzewania stosuje się nagrzewnice powietrza. Elementy murowe i zaprawa do murowania powinny mieć temperaturę zdecydowanie wyższą od temperatury +5ºC. Jeżeli warunki na to pozwalają, to osłony z folii lub brezentu mogą być stosowane na całej wysokości kondygnacji. Po zakończeniu prac murarskich wykonane mury należy okryć folią lub brezentem.

Kontrolę wytrzymałości zaprawy należy prowadzić analogicznie do sposobu opisanego w poprzednim rozdziale. Jeżeli będzie występować zbyt szybkie ochładzanie się muru, to należy wznowić jego podgrzewanie aż do momentu, kiedy wytrzymałość muru (zaprawy) będzie zgodna z założeniami.

Murowanie w cieplakach

W okresie zimowym stosuje się czasami murowanie w cieplakach. Taki sposób murowania jest podobny do murowania w warunkach normalnych, w temperaturze powyżej +5ºC. Cieplaki, wewnątrz których prowadzi się prace murarskie, mogą mieć dowolną konstrukcję i mogą być wykonane z dowolnych materiałów. Mogą być wykonane np. w postaci wielkich skrzyń z drewna lub materiałów drewnopochodnych na szkielecie drewnianym lub metalowym. Najbardziej efektywne są cieplaki o konstrukcji pneumatycznej. Takie cieplaki mogą być stosowane nad dużymi fragmentami murów, a niekiedy nad całymi obiektami. Rozróżnia się dwa rodzaje cieplaków pneumatycznych: o konstrukcji utrzymywanej przez nadciś­nienie powietrza wewnątrz cieplaka oraz cieplaki, których konstrukcja jest utrzymywana przez ciśnienie powietrza w zamkniętych przestrzeniach w konstrukcji, a ciśnienie powietrza wewnątrz cieplaka jest równe ciśnieniu atmosferycznemu poza nim.

Do ogrzewania powietrza wewnątrz cieplaków stosuje się nagrzewnice powietrzne, przy czym w pierwszym typie cieplaków pneumatycznych ciepłe powietrze musi wywoływać stałą wartość nadciśnienia wewnętrznego, a w drugim typie – ma za zadanie tylko utrzymywanie temperatury na wymaganym poziomie. Wewnątrz cieplaków murowanie może odbywać się niezależnie od warunków atmosferycznych.

 

Podsumowanie i wnioski

Wykonywanie robót murowych w warunkach zimowych wymaga wiele prac organizacyjnych i dodatkowych nakładów materiałowych i zaangażowania dodatkowego sprzętu oraz dodatkowego zużycia energii. Powoduje to znaczne zwiększenie kosztu robót murowych, toteż roboty murowe w okresie zimowym wykonywać należy tylko wtedy, gdy nie można ich wykonać w innych korzystniejszych warunkach. Konieczność wykonywania robót w warunkach zimowych może wystąpić np. wtedy, gdy wykonanie ich warunkuje podjęcie innych robót budowlanych możliwych do wykonywania w okresie zimowym. Decydować mogą także ważne względy społeczne lub termin zakończenia budowy obiektu.

 

dr inż. Roman Jarmontowicz

 

Literatura

1. Wykonywanie robót budowlanych w okresie obniżonej temperatury, Wytyczne ITB, Warszawa 2011.

2. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623).

3. PN-EN 771-1 Wymagania dotyczące elementów murowych. Część 1: Elementy murowe ceramiczne.

4. PN-EN 771-2 Wymagania dotyczące elementów murowych. Część 2: Elementy murowe silikatowe.

5. PN-EN 771-3 Wymagania dotyczące elementów murowych. Część 3: Elementy murowe z betonu kruszywowego (z kruszywami zwykłymi i lekkimi).

6. PN-EN 771-4 Wymagania dotyczące elementów murowych. Część 4: Elementy murowe z autoklawizowanego betonu komórkowego.

7. PN-EN 771-5 Wymagania dotyczące elementów murowych. Część 5: Elementy murowe z kamienia sztucznego.

8. PN-EN 771-6 Wymagania dotyczące elementów murowych. Część 6: Elementy murowe z kamienia naturalnego.

9. PN-EN 998-1 Wymagania dotyczące zapraw do murów. Część 1: Zaprawa tynkarska.

10. PN-EN 998-2 Wymagania dotyczące zapraw do murów. Część 2: Zaprawa murarska.

11. PN-B-10104 Wymagania dotyczące zapraw murarskich ogólnego przeznaczenia. Zaprawy o określonym składzie materiałowym, wytwarzane na miejscu budowy.

12. PN-EN ISO 6946 Komponenty budowlane i elementy budynków. Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła. Metoda obliczania.

13. PN-EN 1015-11 Metody badań zapraw do murów. Część 11: Określenie wytrzymałości na zginanie i ściskanie stwardniałej zaprawy.