Mapy do celów projektowych (MDCP) są niezbędne do opracowania projektu zagospodarowania działki lub terenu.
Obecnie projektanci mają do czynienia z trzema rozporządzeniami traktującymi o MDCP [1, 3 i 4]. Analiza zapisów pozwala zauważyć, że są one niespójne, niejednoznaczne i nie uwzględniają współczesnego stanu techniki projektowania, uzgadniania, wytyczania i realizacji obiektów budowlanych.
W tab. 1 zestawione zostały zapisy z omawianych rozporządzeń. Nikt nie powinien mieć wątpliwości w kwestii ujednolicenia zagadnienia w zakresie nośników treści MDCP.
Propozycja nowych, ujednoliconych zapisów
We wszystkich przytoczonych w tabeli rozporządzeniach powinno się jednolicie stanowić, że projekty zagospodarowania działki lub terenu mogą być sporządzane nie tylko na kopiach aktualnych map zasadniczych (lub mapach jednostkowych), czyli MDCP analogowych, ale również na MDCP elektronicznych (komputerowych), tzn.:
– mapach numerycznych (wektorowych, obiektowych) – nazwa za [5];
– mapach rastrowych (pikselowych) po uprzedniej kalibracji co najmniej metodą afiniczną – nazwa za [6];
– mapach hybrydowych (numeryczno-rastrowych).
Zgodnie z normami [7 i 8] wszystkie zaprojektowane (usytuowane) na MDCP obiekty budowlane (według art. 34 Prawa budowlanego) powinny mieć oprócz postaci graficznej również postać matematyczną (inne nazwy: numeryczną, cyfrową – jednym słowem współrzędne), która będzie mogła posłużyć do:
1. uzgodnienia lokalizacji w ZUDP za pomocą internetu [9];
2. wytyczenia za pomocą techniki satelitarnej [10, 13];
3. obsługi montażu za pomocą techniki satelitarnej (w przypadku wielokondygnacyjnych budynków) [11];
4. sterowania maszynami budowlanymi za pomocą techniki satelitarnej [12].
W przypadku map rastrowych zaistniał ostatnio problem wywołany przez pewnego projektanta, który zapytał Główny Urząd Geodezji i Kartografii, czy można projektować na mapach rastrowych po uprzednim zeskanowaniu i wykonaniu odpowiedniej kalibracji analogowej MDCP. Odpowiedź była negatywna. Sprawa opisana została w „Przeglądzie Geodezyjnym” [14]. Można uznać opinię GUGiK popartą stanowiskiem GUNB za wypadek przy pracy. Mapy rastrowe coraz częściej stosuje się w geodezji, nic nie może więc stać na przeszkodzie, aby stosować je w projektowaniu. W opracowaniu [14] przeprowadzono analizę, która wykazuje bezdyskusyjną przewagę map rastrowych nad mapami analogowymi.
Natomiast zagadnienie opracowania matematycznej (numerycznej) postaci projektu jest na etapie torowania ścieżki w świadomości projektantów.
Projektując (sytuując) obiekty budowlane na MDCP za pomocą nowoczesnych systemów wspomagających projektowanie, generujemy bezimienne współrzędne, które po zakończeniu pracy trzeba odpowiednio nazwać. Tak też uczynili zaproszeni do współpracy Paweł Delikat i Sylwester Podulka [9, 10].
Istotnymi zagadnieniami było właściwe „osadzenie” współrzędnych importowanej mapy (w układzie 2000) i skierowanie osi Y na wschód, a osi X na północ.
Autor miał okazję rozmawiać na powyżej zasygnalizowane zagadnienia podczas tegorocznych szkoleń z członkami Podkarpackiej OIIB (w Dębicy, Rzeszowie, Jarosławiu, Krośnie, Tarnobrzegu), pokazując „na żywo” elementy projektowania na mapie numerycznej i rastrowej i przekonując, że zagadnienie wymiarowania matematycznego nie jest trudnym zadaniem.
Rys. 1
Na poparcie została przedstawiona praca (rys. 1 + wykaz współrzędnych w tab. 2) studentów z Naukowego Koła Geodetów „GLOB” działającego na Wydziale Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Rzeszowskiej. Opracowanie to postać graficzna i matematyczna Regionalnego Centrum Dydaktyczno-Konferencyjnego i Biblioteczno-Administracyjnego Politechniki Rzeszowskiej. Budowę można zaliczyć do dużego przedsięwzięcia opisanego za pomocą współrzędnych 220 punktów. Obiekty budowlane można z marszu wytyczać za pomocą techniki satelitarnej, co „GLOB” przećwiczył już w 2006 r. [13].
Warszawskie Biuro Projektów przekazało inwestorowi, czyli Politechnice Rzeszowskiej, dokumentację wyłącznie z postacią graficzną projektowanych obiektów budowlanych.
Musimy zdać sobie sprawę, że projektanci, wymiarując obiekty budowlane w postaci współrzędnych, zgodnie z tablicą 4.1 [8], dokonują jednoznacznego rozdziału odpowiedzialności między projektowaniem a realizacją obiektów budowlanych.
Jerzy Gajdek
st. wykładowca w Katedrze Geodezji im. Kaspra Weigla Politechniki Rzeszowskiej
Piśmiennictwo
1. Rozporządzenie MGPiB z 21 lutego 1995 r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych i czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie, Dz.U. z 1995 r. Nr 25.
2. Rozporządzenie MGTiOŚ z 20 lutego 1975 r. w sprawie rodzajów i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych i czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie, Dz.U. z 1975 r. Nr 8.
3. Rozporządzenie MRRiB z 2 kwietnia 2001 r. w sprawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zespołów uzgadniania dokumentacji projektowej, Dz.U. z 2001 r. Nr 38.
4. Rozporządzenie MI z 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, Dz.U. z 2003 r. Nr 120.
5. Instrukcja Techniczna K-1 Mapa zasadnicza (dla map numerycznych) GGK, Warszawa 1998.
6. J. Gaździcki, Leksykon geopmatyczny, PTIP, Warszawa 2001.
7. PN-EN ISO 11091/2001 Rysunek budowlany – Projekty zagospodarowania terenu.
8. PN-B-01027/2002 Rysunek budowlany – Oznaczenia graficzne stosowane w projektach zagospodarowania działki lub terenu.
9. J. Gajdek, Propozycja nie do odrzucenia – Uzgadnianie on–line projektów obiektów budowlanych w ZUDP, GEODETA 3/2008 www.geokatedra.pk.edu.pl – zakładka „Nasza Dydaktyka”.
10. J. Gajdek, Proces on-line w wytyczaniu projektów obiektów budowlanych, „Przegląd Budowlany” nr 5/2008 – www.prz.rzeszow.pl/wbiis/kg.
11. J. Gajdek, Obsługa montażu budynków w aspekcie procesu on–line uzgadniania i wytyczania obiektów budowlanych, „Przegląd Geodezyjny” nr 7/2008 – www.prz.rzeszow.pl/wbiis/kg.
12. Nowoczesne systemy sterowania pracą maszyn budowlanych www.topcon.com.pl.
13. J. Gajdek, Technologia projektowania obiektów budowlanych na mapach elektronicznych, „Inżynier Budownictwa” nr 5, 6 i 7–8/2006 – www.piib.org.pl.
14. J. Gajdek, Mapy rastrowe – komputerowe nośniki informacji, „Przegląd Geodezyjny” nr 4/2009.
Tab. 2. Wykaz współrzędnych
Tab. 1. Zestawienie tabelaryczne zapisów dotyczących MDCP
|
Rozporządzenie
|
Podstawa
prawna |
Rodzaj nośnika informacji,
na którym sporządzono MDCP |
Uwagi dotyczące MDCP
|
|
Rozporządzenie Min. Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa. z 21 lutego 1995 r. w spr. rodzaju i zakresu opracowań g-k i czynn. geod. obow. w budownictwie [1]
|
Ustawa – Prawo
budowlane z 1994 r. art. 43 ust. 4 |
Mapa analogowa, tzn. „kopia aktualnej mapy zasadniczej” lub „mapa jednostkowa” sporządzone: na folii, kalce technicznej lub papierze
|
Zapis w rozporządzeniu [1] powiela praktycznie postanowienia z podobnego rozporządzenia sprzed 34 lat [2] – „kopia (wyrys) mapy zasadniczej”, co zupełnie nie uwzględniało ówczesnego stanu
techniki w zakresie map elektronicznych (komputerowych nośników informacji) |
|
Rozporządzenie Min. Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 2 kwietnia 2001 r. w spr. geod. ewid. sieci uzbr. terenu oraz zespołów uzgadniania dokumentacji projektowej [3]
|
Ustawa – Prawo geod. i kart. z 1989 r. art. 28 ust. 4 oraz rozporz. [1], co odnotowano w [3] w § 9 ust. 4, czyli pośrednio Prawo budowlane z 1994 r.
|
Mapa analogowa, tzn. „kopia aktualnej mapy zasadniczej” lub „mapa jednostkowa” sporządzone: na folii, kalce technicznej lub papierze ewentualnie mapa i projekt mogą być sporządzone na „komputerowych nośnikach informacji”
|
Rozporządzenie dopuszcza projektowanie na
„komputerowych nośnikach informacji”. Jest to różnie interpretowane. GUGiK i GUNB uważają, że chodzi tutaj wyłącznie o mapy numeryczne. Należy wreszcie dostrzec, że zgodnie z art. 34 ust. 3 pkt 1 Prawa budowlanego MDCP powinna w swej treści zawierać wszystkie obiekty budowlane. Zatem uzgodnieniu powinny podlegać nie tylko sieci uzbrojenia terenu, ale i pozostałe obiekty budowlane |
|
Rozporządzenie Min.
Infrastruktury z 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego [4] |
Ustawa – Prawo
budowlane z 1994 r. art. 34 ust. 6 pkt 1 |
Mapa analogowa, tzn. „kopia aktualnej mapy zasadniczej” lub „mapa
jednostkowa” sporządzone: na folii, kalce technicznej lub papierze |
Rozporządzenie [4] w zasadzie w sposób jednoznaczny przez Prawo budowlane z 1994 r. stanowi, że MDCP powinna mieć tylko postać analogową. Nie ulega jednak wątpliwości,
że zapis o „komputerowych nośnikach informacji” z rozporządzenia [3] powinien być w tym rozporządzeniu uwzględniony |
