Wełna mineralna wpisuje się w trendy eko

Wełna mineralna z surowców naturalnych oraz z odzysku

Wełna szklana wytwarzana jest przede wszystkim z piasku kwarcowego oraz stłuczki szklanej, w większości pochodzącej z recyklingu. Znaczący procent odpadów surowca powraca w procesie technologicznym do obiegu wtórnego. Wełna skalna powstaje głównie z bazaltu, dodatkami są gabro, dolomit lub kruszywa wapienne. Przy produkcji wykorzystywane są nie tylko odpady własne, ale również te pochodzące z innych sektorów, np. metalurgii, elektrowni czy oczyszczalni ścieków, które nie mogą być poddane recyklingowi. Zamiast trafiać na wysypiska, przekształcane są w składniki wartościowych wyrobów (tzw. upcykling).

Produkcja wełny mineralnej z troską o ochronę środowiska

Gdy wybieramy materiały izolacyjne, warto zastanowić się, jak one powstają i jak dbają producenci, by środowisko naturalne było jak najmniej obciążone. Wielu producentów rzetelnie opisuje swoje produkty pod kątem oddziaływania na środowisko i to nie tylko w czasie jego stosowania, ale w czasie całego okresu życia produktu.
 

Producenci wełny mineralnej na bieżąco publikują raporty na temat ilości generowanych odpadów. Wdrażają innowacyjne technologie pozwalające na zmniejszenie zużycia energii elektrycznej, sprężonego powietrza i gazu, potrzebnych podczas procesu produkcji. Ograniczają objętość gotowych wyrobów, poddając je kompresji, co umożliwia redukcję natężenia transportu i związanych z nim uciążliwości środowiskowych. Prowadzone są analizy cyklu życia produktu (LCA), uwzględniające wszechstronny wpływ wełny mineralnej na środowisko i jego zasoby – od wydobycia surowców i zużycia energii w procesie technologicznym, przez produkcję i cały okres eksploatacji, aż po zagospodarowanie odpadów. Wszystkie te działania świadczą o odpowiedzialnej polityce środowiskowej. Potwierdzają to m.in. deklaracje środowiskowe, wystawiane i weryfikowane przez niezależne jednostki badawcze.

Termomodernizacja domów kluczem do zmniejszenia wykorzystania energii i smogu

Termomodernizacja budynków wpływa na zmniejszenie zapotrzebowania na energię grzewczą w budynkach, a tym samym na poprawę jakości powietrza. Redukcja zużycia energii oznacza bowiem ograniczenie emisji do atmosfery produktów ubocznych w postaci gazów cieplarnianych oraz niskich emisji, które rocznie w Polsce są przyczyną prawie 40 tys. zgonów. Dotyczy to zarówno starych budynków, które poddaje się kompleksowej termomodernizacji, jak i nowych, w których przepisy nakazują zachowanie określonego standardu energetycznego. Wełna mineralna może być wykorzystana do ocieplenia wszystkich przegród budynku. Szereg korzystnych cech użytkowych, takich jak sprężystość, paroprzepuszczalność czy ognioodporność, umożliwia wszechstronne zastosowanie i bezpieczną eksploatację w każdych warunkach i praktycznie w każdym typie budownictwa.
 

Termomodernizacja budynków powinna znaleźć się w centrum strategii rządowej wychodzenia z kryzysu spowodowanego pandemią koronawirusa w Polsce. Oprócz wielu korzyści przyspieszonej termomodernizacji, które dotyczą zmniejszenia zapotrzebowania na energię i ubóstwa energetycznego oraz smogu, proces ten może odegrać ważną rolę łagodzenia spowolnienia w sektorze budownictwa wywołanego COVID-19.
 

Warto podkreślić, że przyspieszenie kompleksowej renowacji energetycznej budynków, tzw. “Fala Renowacji”, jako istotny element wychodzenia z kryzysu, jest obecnie dyskutowane na forum Unii Europejskiej w kontekście propozycji budżetowych i planu odnowy gospodarczej proponowanych przez Komisję Europejską.
 

Sprawdź też:

• Termomodernizacja domu – korzyści ekonomiczne
• Wełna mineralna i jej odporność na wodę
• Ocieplenie dachu i poddasza wełną mineralną

Ślad węglowy i cykl życia wyrobów

Pojęcie śladu węglowego kojarzy się z głównie z transportem. A ślad węglowy oblicza się także dla wyrobów budowlanych. Wynika on z analizy cyklu życia produktu, uwzględniającej nie tylko sam moment jego stosowania, ale także jego wytworzenie. Takie analizy robią również producenci wełny mineralnej.
 

Ślad węglowy dla wyrobów z wełny wynika z energii zużytej w procesie produkcji – od transportu surowców do zakładu, poprzez cały cykl produkcyjny, aż do wywiezienia gotowych wyrobów z fabryki. Przy obliczaniu śladu węglowego ogromne znaczenie ma to, w jaki sposób została wytworzona energia wykorzystywana w produkcji. Jeśli będzie to „zielona energia” pochodząca z odnawialnych źródeł, to wiadomo, że ślad węglowy takich wyrobów będzie niższy niż tych, które wyprodukowano przy użyciu energii z węgla.

Ocena cyklu życia wyrobów bierze pod uwagę energię, ilość wody wykorzystanej do produkcji, emisje do powietrza i wód oraz ilość odpadów generowanych w cyklu produkcji. Te informacje są zawarte w Deklaracjach Środowiskowych, wystawianych i weryfikowanych przez producentów wełny mineralnej oraz przez niezależne jednostki badawcze – i świadczą o odpowiedzialnym podejściu producentów do ochrony środowiska. W dzisiejszych czasach, gdy wzrasta świadomość ochrony środowiska, ważna jest transparentność informacji pochodzącej od producentów, bo daje to konsumentom możliwość świadomego wyboru. Gdy mamy podobne materiały izolacyjne, np. jeśli chodzi o ich właściwości termiczne, to warto wybierać takie, które mniej obciążają środowisko naturalne.

Warto wiedzieć, że ślad węglowy i cykl życia wyrobów łączą się z cyklem życia budynków. Rozpoczyna się on w fazie produkcji, która obejmuje wydobycie i przetworzenie surowców potrzebnych do wyprodukowania wyrobu. Faza budowy obejmuje transport z zakładu produkcyjnego na budowę, gdzie wyroby są zainstalowane. Etap użytkowania budynku obejmuje utrzymanie, naprawę lub wymianę zainstalowanych produktów. W końcowym etapie cyklu życia obiekt zostaje rozebrany, a jego komponenty mogą być wykorzystane ponownie. Dla szeroko rozumianej oszczędności energii istotna jest więc jakość i trwałość wyrobów budowlanych, bo im rzadziej remontuje się dom i wymienia materiały, tym dłuższy będzie ich cykl życia, a tym samym cykl życia budynku. Wiadomo, że ma to korzystny wpływ na koszty utrzymania obiektu, ale co ważne, również na ochronę środowiska naturalnego, bo każdy remont oznacza konieczność zakupu i transportu materiałów oraz utylizacji odpadów. Dlatego już na etapie budowy (albo podejmując decyzje remontowe czy związane z termomodernizacją) warto wybierać wyroby o dobrej jakości, trwałe, które posłużą nam przez długie lata.

Redukcja odpadów i recykling

Produkcja wełny mineralnej jest procesem praktycznie bezodpadowym. Powstający w zakładach odpad technologiczny (ścinki) zawracany jest z powrotem do produkcji lub jest przetwarzany na granulat, wykorzystywany na przykład do izolacji stropodachów wentylowanych. Jest to tzw. recykling wewnętrzny, w przypadku wełny bardzo zaawansowany, bo tworzy obieg zamknięty – wykorzystywane są wszystkie czyste odpady produkcyjne. Również odpady pochodzące z zewnątrz mogą być wykorzystane jako materiał z recyklingu. Przykładowo, odpady pochodzące z izolacji kominów, kiedy to z bloku wełny wycina się konkretne kształty, a ścinki traktowane są jako czysty odpad i wdrażane z powrotem w obieg. Z kolei maty z wełny mineralnej, stosowane w ogrodnictwie, służą następnie jako dodatek do keramzytu czy cementu. Warto podkreślić, że producenci wełny mineralnej rozwijają technologie, by zagospodarować jak najwięcej podobnych odpadów.
 

Jednak porozbiórkowe odpady nie nadają się do recyklingu. Wraz z wełną do kontenerów z odpadami wrzucane są bowiem resztki płyt gipsowo-kartonowych, cementu, piasku czy plastikowych worków. Bez odpowiedniego posortowania odpadów z wełny powstających przy rozbiórce czy remontach budynków nie można liczyć się z możliwością ich łatwego ponownego wykorzystania. Wiązałoby się to z koniecznością budowy nowych instalacji do produkcji. Co można zrobić już dziś? Konieczne jest zwiększenie świadomości wykonawców i nas wszystkich, w jaki sposób segregować odpady rozbiórkowe. Wówczas na pewno zwiększy się ilość materiałów, które mogą być przetworzone ponownie.
 

Firmy członkowskie MIWO – Stowarzyszenia Producentów Wełny Mineralnej Szklanej i Skalnej od lat prowadzą prace badawcze nad technologią powtórnego wykorzystania izolacji z wełny mineralnej odzyskiwanej z placów budów, odpadów pochodzących z rozbiórek. Ma to na celu zmniejszenie wykorzystywania surowców naturalnych (gabro w przypadku wełny skalnej i piasku kwarcowego w przypadku wełny szklanej) poprzez zastąpienie ich wełną mineralną z odzysku. Przedsięwzięcia te służą wspieraniu idei „gospodarki o obiegu zamkniętym”. Jednak wciąż są rozbieżności w prawnym podejściu do wyrobów pochodzących z recyklingu i te sprawy nie są dostatecznie uregulowane. Istotną barierą są na przykład trudności w uzyskaniu atestów higienicznych dla wyrobów choćby częściowo wyprodukowanych z materiałów pochodzących z odzysku. Choć atesty higieniczne dla wyrobów nie są obowiązkowe, to jednak są one istotne dla inwestorów. Dlatego producenci wełny mineralnej, kierując się zasadami zrównoważonego rozwoju, udostępniają atesty higieniczne swoich wyrobów. Starają się też wyjaśnić kwestie prawne, zarówno w Państwowym Zakładzie Higieny, jak i w Ministerstwie Rozwoju, gdyż obecnie brak jasnych zasad uzyskiwania atestów higienicznych dla wyrobów budowlanych częściowo wyprodukowanych z materiału z recyklingu.

MIWO – Stowarzyszenia Producentów Wełny Mineralnej Szklanej i Skalnej