Obowiązek przedstawienia w postępowaniu legalizacyjnym ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy w dniu wszczęcia postępowania rozbiórkowego jest niezgodny z konstytucją – orzekł Trybunał Konstytucyjny.
Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu dotyczące procedury legalizacji samowoli budowlanej.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 49b ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane w części obejmującej wyrażenie „w dniu wszczęcia postępowania”, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 konstytucji. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zawarte w zaskarżonym przepisie sformułowanie „w dniu wszczęcia postępowania” prowadzi do niekonstytucyjnego zróżnicowania sytuacji osób, które wybudowały obiekty bez wymaganego prawem budowlanym zgłoszenia. Następuje ono w zależności od tego, czy na danym obszarze obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, czy też planu takiego brak. W tym pierwszym wypadku dla legalizacji samowoli budowlanej konieczne jest przedstawienie zaświadczenia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – bez żadnych warunków co do daty jego wydania. W drugim natomiast wymagane jest przedstawienie ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy już w dniu wszczęcia postępowania w sprawie samowoli budowlanej.
Powyższe zróżnicowanie sytuacji sprawców samowoli budowlanej następuje na podstawie kryterium, na które nie mają oni wpływu. Nie znajduje ono przekonującego uzasadnienia w wartościach konstytucyjnych. Wątpliwości budzi też jego racjonalność i proporcjonalność. Zgodnie z doświadczeniem życiowym w większości przypadków inwestorzy, dokonując budowy bez wymaganego zgłoszenia, nie dysponują uzyskaną wcześniej ostateczną decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Dodatkowo nie można także dopatrzeć się związku między zaskarżonym terminem ostateczności decyzji o warunkach zabudowy a celem postępowania legalizacyjnego. Rozbiórce powinny podlegać przede wszystkim te obiekty budowlane, które nie spełniają materialno-prawnych kryteriów zgodności z prawem budowlanym i innymi przepisami, a przez to godzą w takie wartości konstytucyjne, jak bezpieczeństwo publiczne i ochrona praw osób trzecich. Termin uzyskania ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy ma w tym kontekście znaczenie drugorzędne i nie powinien ograniczać możliwości legalizacji samowoli.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego sąd pytający nie przedstawił dodatkowych argumentów, wskazujących na naruszenie przez zaskarżoną regulację zasady sprawiedliwości społecznej. Wobec tego postępowanie w zakresie jej zgodności z art. 2 konstytucji należało umorzyć.
Skutkiem tego wyroku jest usunięcie wymogu, aby decyzja o warunkach zabudowy, konieczna do legalizacji samowoli zbudowanej na obszarze bez planu zagospodarowania przestrzennego, była ostateczna już w dniu wszczęcia postępowania rozbiórkowego na podstawie art. 49b prawa budowlanego. Pozostałe elementy procedury legalizacyjnej nie ulegają zmianie.
Źródło: TK
