Na co należy zwrócić uwagę przy zakupie cementu?

Cement – podstawowy składnik betonu – ma kluczowe znaczenie dla jakości konstrukcji budowlanych. Niewłaściwy dobór cementu grozi obniżeniem trwałości konstrukcji, a nawet możliwością całkowitej utraty jej nośności, ponadto powoduje usterki estetyczne (przebarwienia, „raki”).

Cement, jako jeden z najistotniejszych składników w procesie budowlanym, jest produktem znormalizowanym na poziomie normy europejskiej (EN), co więcej kryteria jego dopuszczenia do obrotu i stosowania są bardzo rygorystyczne. Jedynie ścisła kontrola w trakcie całego procesu produkcji, konfekcjonowania i dystrybucji cementu ma kluczowe znaczenie dla jego właściwości technicznych. Podstawowa wiedza z zakresu oznaczeń, będących potwierdzeniem spełnienia właściwych norm, daje gwarancję, że otrzymamy bezpieczny produkt o powtarzalnych właściwościach.

Przede wszystkim CE

Podstawowym przepisem, którym należy się kierować w wyborze materiałów budowlanych jest Ustawa o wyrobach budowlanych (DZU 2004 r. nr 92 poz. 881), która wraz z rozporządzeniami wykonawczymi reguluje kwestie związane z dopuszczeniem cementu do obrotu oraz jego bezpiecznego stosowania. Podstawowym potwierdzeniem jej stosowania jest umieszczenie znaków CE lub B na opakowaniach, czyli workach. W przypadku cementów sprzedawanych luzem, oznakowanie powinno towarzyszyć dokumentacji handlowej. Oznakowanie CE umożliwia wprowadzenie cementu do obrotu na terenie krajów należących do Unii Europejskiej, natomiast znak budowlany B wyłącznie na terenie Polski.

Przykład prawidłowego oznakowania
Fot. Lafarge

O cemencie w skrócie

Wyróżnia się pięć rodzajów cementów powszechnego użytku. Zgodnie z obowiązującymi normami cement opisywany jest za pomocą symboli:

– CEM I – cement portlandzki;

– CEM II – cement portlandzki wieloskładnikowy;

– CEM III – cement hutniczy;

– CEM IV – cement puculanowy;

– CEM V – cement wieloskładnikowy.

W ramach różnych rodzajów cementu wyróżnia się także jego trzy odmiany: A, B, C – zależnie od zawartości składników głównych, innych niż klinkier.

Ponadto, z uwagi na znowelizowaną właśnie normę, istnieje kilka klas wytrzymałości cementu: 32,5; 42,5 oraz 52,5 każda z wyróżnikiem R, N lub L. Charakteryzują one dynamikę narastania wytrzymałości wczesnej: R – wysoka, N- normalna, L – niska, tylko dla cementów rodzaju CEM III.

Specjalne właściwości cementu podkreślają zdefiniowane wyróżniki:

– LH – cement o niskim cieple hydratacji;

– SR lub HSR – cement odporny na siarczany;

– NA – cement o niskiej zawartości alkaliów.

Prawidłowe oznakowanie

Obok symbolu CE lub znaku budowlanego B każde opakowanie cementu powinno być oznaczone znakiem X_i, który – zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia (DzU 202 r. nr 140 poz. 1172) – informuje o zagrożeniu dla zdrowia. Wynika ono bezpośrednio z używania produktu, który jest preparatem niebezpiecznym o działaniu drażniącym. Inne rozporządzenie nakazuje natomiast ograniczenie zawartości chromu (VI) w cemencie do wartości nie większej niż 0,0002%. W związku z czym, każde opakowanie lub dokument handlowy musi zawierać informacje o warunkach i okresie przechowywania, zapewniających zachowanie aktywności składników redukujących zawartość chromu poniżej wymaganego poziomu w okresie udzielonej gwarancji.

Tylko sprawdzeni producenci

Stowarzyszenie Producentów Cementu przyznaje znak „Pewny Cement” producentom, których produkty spełniają najwyższe wymagania normowe i techniczne na etapie produkcji, konfekcjonowania oraz dystrybucji. Znak jakości „Pewny Cement” może otrzymać każdy producent cementu, pod warunkiem, że jego produkt, dostępny na rynku, będzie spełniał normy jakościowe. Kluczowe znaczenie ma wybór pewnego, bezpiecznego produktu oraz sprawdzonego producenta. Znak „Pewny Cement” znajdziemy na workach cementu, pochodzącego od producenta, który uzyskał prawo do posługiwania się tym znakiem.

Należy pamiętać, że stosowanie produktów niewiadomego pochodzenia ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo i trwałość konstrukcji.

Niektórzy producenci cementu wprowadzili nazwy własne produktów, aby ułatwić klientom wybór właściwego cementu do jego przewidywanego przeznaczenia. Szczególne znaczenie ma to dla klientów końcowych cementu workowanego, ponieważ dla nich rozszyfrowanie oznaczenia normowego może być niekiedy kłopotliwe.

Przykłady cementów dostępnych na rynku wraz z zastosowaniem:

Cement luzem	Opis	Zastosowanie
HSR 42,5	CEM I 42,5 N-HSR/ NA Cement klasy 42,5 o wysokiej odporności na działanie agresji siarczanowej (HSR), niskiej zawartości alkaliów (NA) oraz normalnej dynamice narastania wytrzymałości wczesnej (N).	Beton i prefabrykaty przeznaczone do użytkowania w środowiskach agresywnych chemicznie, czyli przy konstrukcjach np. mostowych, drogowych, lotniskowych, obiektów hydrotechnicznych, przemysłowych czy budownictwa ekologicznego.
DYNAMIK	CEM II / A_M (S-LL) 52,5 N Cement portlandzki wieloskładnikowy (II), z dodatkiem żużla i kamienia wapiennego (S-LL) klasy 52,5 o normalnej dynamice narastania wytrzymałości wczesnej (N).	Idealny do szerokiego zastosowania w prefabrykacji.
Monolit 42,5	CEM III/A 42,5 N-LH/HSR/NA Cement hutniczy (III), klasy 42,5 o normalnej dynamice narastania wytrzymałości wczesnej (N), niskim cieple hydratacji (LH), wysokiej odporności na działanie agresji siarczanowej (HSR) oraz niskiej zawartości alkaliów (NA).	Betony do specjalistycznych betonów towarowych, przeznaczonych do użytkowania w warunkach zagrożenia agresją chemiczną, w tym na obiekty monolityczne, np. dla budownictwa ekologicznego, hydrotechnicznego i morskiego.
Cement workowany	Odczytanie symboli	Zastosowanie
Standard	(CEM II/B-M (V-LL) 32,5R / CEM II/B-V 32,5R) – cement uniwersalny.	Wszechstronne zastosowanie ogólnobudowlane.
Ekspert	(CEM II/B-M (S-V) 42,5 N / CEM II/B-V 42,5 N) – cement o dużej wytrzymałości wczesnej.	Betony klas C16-C45, na konstrukcje stropów, wieńców, belek, schodów i nadproży, a także fundamenty, posadzki czy prefabrykaty.
Popularny	(CEM IV/ B (V) 32,5 R –LH/HSR) – cement powszechnego zastosowania, o podwyższonej urabialności i odporności na działanie środowisk agresywnych.	Posadzki i jastrychy, podbudowy pod kostkę brukową, zaprawy murarskie i tynkarskie, , stabilizacja gruntu i podbudowa konstrukcji nośnych, chudy beton, betony dla rolnictwa.