W celu uzyskania przerwy w obwodzie wpina się czasowo w linię separator izolacyjny, w którego ramkę mocuje się jednostronnie rozłączony zacisk mostka.
Skutecznym sposobem ograniczenia liczby wyłączanych odbiorców przy pracach w sieci SN może być wykorzystanie do sek- cjonowania linii istniejących w niej mostków. Jest to jednak uciążliwe oraz bardzo czasochłonne; wymaga każdorazowo obustronnego ich uziemiania, pojedyncza czynność trwa ponad dwie godziny.
Fot. 1 Słup OA wg LSN, układ trójkątny po adaptacji w stanie „mostki rozpięte” separatory WSM wpięte
Idea
Projekt autorski „Sekcjonowanie sieci napowietrznej SN – Metoda WSM z użyciem rozłączalnych drążkiem zacisków oraz separatorów” został zgłoszony w Urzędzie Patentowym RP (W. 124902 z 13.01.2016 r). Sedno nowatorskiego pomysłu tkwi w wyposażeniu mostka w rozłączal- ny zacisk manipulowany z odległości drążkiem izolacyjnym „od dołu”. W celu uzyskania efektu widocznej przerwy w obwodzie, wymaganej instrukcją organizacji bezpiecznej pracy, przewiduje się wpięcie w mostek linii separatora izolacyjnego, w którego ramkę wpinany jest rozłączalny zacisk. Procedura rozłączenia-połą- czenia trzech faz trwa kilka minut. Odcinek, na którym nie będą prowadzone prace, załączymy pod napięcie i dzięki temu zasilimy przyłączonych do niego odbiorców.
Szczegóły opracowania Warunki umożliwiające realizację pomysłu:
– Umiejętności monterów posługiwania się drążkami izolowanymi.
– Regulacje prawne zawarte w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 28 marca 2013 r w sprawie BHP przy urządzeniach elektroenergetycznych (Dz.U. z 2013 r poz. 492) oraz Instrukcje (np. IOBP przy urządzeniach w ENEA Operator z 3 września 2013 r pkt 3.2.1), które pozwalają na:
– prace w pobliżu napięcia pod warunkiem pisemnego polecenia na pracę,
– stosowanie trybu „odległość kontrolowana” (wg IOBP 2.10.2) w pracy podnośników koszowych.
– Dostępność rynku odpowiedniego sprzętu, narzędzi i materiałów. Adaptacja istniejących mostków Stanowiska podlegają indywidualnej adaptacji zgodnie z opracowaną dla każdego typu linii dokumentacją. Dotyczy to istniejących w kraju linii napowietrznych SN w układzie przewodów: trójkątnym, płaskim z przewodami gołymi lub preizolowanymi, stanowisk odporowych, rozgałęźnych i odporowo-rozgałęźnych. Zaprojektowano również możliwość adaptacji prawie każdego stanowiska przelotowego na „mostkowe”.
Na wybranym stanowisku w czasie najbliższego planowanego wyłączenia odcinka linii konieczna jest przebudowa mostków, tak by zostały wyposażone jednostronnie w rozłączalny zacisk prądowy manipulowany drążkiem „od dołu”. Adaptowanie stanowiska trwa do dwóch godzin. Jeżeli konieczny dla pracy głównej czas wyłączenia przekracza 3-4 godziny, po adaptacji stanowiska mostki mogą pozostać rozpięte (zaciski wpięte w ramki separatorów WSM), odcinek sieci, na którym nie są prowadzone prace, zostaje załączony pod napięcie. Po zakończeniu pracy mostki zostaną zapięte. W efekcie możliwe jest ograniczenie nawet o 20%. wskaźnika SAIDI (System Average Interruption Duration Index) – wskaźnik przeciętnego systemowego czasu trwania przerwy długiej w dostawach energii elektrycznej. Separator izolacyjny WSM Separator izolacyjny, tzw. wiszący separator mostka – WSM, składa się z: zacisku, wieszaka, izolatora kompozytowego i ramki stykowej.
Fot. 2 Słup P wg LSN, układ płaski po adaptacji w stanie „mostki zapięte”
Realizacja rozpinania-zapinania mostków
Na adaptowanym stanowisku mostkowym, przy użyciu dedykowanego drążka izolacyjnego i sprzętu ochronnego, w trwającej kilkanaście minut przerwie beznapięciowej następuje rozłączanie zacisków mostków i wpinane są w obwód czasowo instalowane separatory izolacyjne WSM, dzięki czemu dzielimy linię na mniejsze odcinki. Powrót do stanu poprzedniego przebiega w odwrotnej kolejności.
Rekomendacja stosowania
Opisywana metoda może być stosowana powszechnie w sieci dystrybutorów energii. Adaptowanie stanowisk do rozpinania mostków należy realizować perspektywicznie w ramach prowadzonych w sieci prac, gdy przerwa w zasilaniu przekracza trzy godziny, uzyskuje się ograniczenie liczby wyłączanych klientów i wskaźnika SAIDI. Każde kolejne użycie gotowego mostka skuteczniej zmniejsza wskaźnik SAIDI o 70-90%. Koszt adaptowania stanowiska z istniejącymi mostkami zawiera się w granicach 800-1000 zł, adaptacja stanowiska przelotowego kosztuje ok. 2000 zł.
Cechy unikalne i innowacyjne
Zaproponowano szersze wykorzystanie zacisków rozłączalnych drążkiem oraz wynikające z tego korzyści. Pierwszy raz dla stworzenia widocznej przerwy w obwodzie zastosowano wpinanie w mostek separatora izolacyjnego WSM, realizowane zdalnie drążkiem dielektrycznym, bez uziemiania linii.
W przypadku przepływu przez mostek tylko prądu ładowania linii możliwe jest manipulowanie zaciskiem bez pozbawiania linii napięcia.
Zastosowanie przedstawionego rozwiązania daje możliwość taniego utworzenia w liniach napowietrznych SN odłączników liniowych-szynowych wielokrotnego użycia dla skutecznego ograniczania liczby wyłączanych odbiorców.
Wnioski i podsumowanie
Narzucone przez Urząd Regulacji Energetyki wskaźniki nieciągłości zasilania już teraz, ze względu na ograniczenia w wyłączeniach urządzeń, znacznie utrudniły, a nawet ograniczyły możliwości realizacji prac modernizacyjnych.
W rejonie Mogilna w ramach pilotażu przystosowano ponad 50 stanowisk mostkowych, tak aby były rozłączalne. W efekcie ich użycia uzyskano zmniejszenie wskaźnika SAIDI prac planowych w sieci SN z przewidywanych 89,1 minut do 49,4 minuty dla praca z zastosowaniem metody WSM (spadek o 44,5%).
inż. Stefan Waszak
wieloletni pracownik służb eksploatacyjnych energetyki
