Ustawa – Prawo budowlane w art. 12 definiuje samodzielną funkcję w budownictwie w sposób otwarty: „Za samodzielną funkcję techniczną w budownictwie uważa się działalność związaną z koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązania zagadnień architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych (…)”.
W życiu zawodowym często spotykam się z pisemnymi opiniami (lub quasi-opiniami) dotyczącymi oceny zagadnień technicznych w zakresie instalacji w sytuacjach odbiorów lub nieprawidłowości w działaniu. Autorzy takich opinii nie posiadają uprawnień budowlanych właściwej specjalności, pomimo przeprowadzenia „fachowej oceny zjawisk technicznych” instalacji. Do grup zawodowych dokonujących takiej oceny najczęściej należą:
– pracownicy będący przedstawicielami dostawców mediów (przedsiębiorstw wodociągów, energetyki cieplnej, urzędów miast) reprezentujących podmioty prywatne oraz samorządowe,
– instytuty naukowe i inne jednostki szkolnictwa wyższego.
Nasuwa się następujące pytanie: czy w kontekście art. 12 ustawy – Prawo budowlane wymienione osoby lub instytuty mogą dokonywać fachowej oceny instalacji?
Stanowisko Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej PIIB
Nawiązując do pytania w sprawie obowiązku posiadania uprawnień budowlanych w przypadku sporządzania fachowych opinii czy ocen technicznych, Krajowa Komisja Kwalifikacyjna PIIB uprzejmie wyjaśnia, co następuje.
Ani przepisy Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.), ani Rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. z 2019 r. poz. 831) nie definiują pojęć „opinia techniczna”, „ocena techniczna” ani „ekspertyza techniczna”. Wskazane przepisy nie określają też, kto sporządza opinię, ocenę lub ekspertyzę techniczną.
Jednak zdaniem Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej oceny zjawisk technicznych występujących w budownictwie w postaci opinii, orzeczeń, ekspertyz itp. mogą dokonywać rzeczoznawcy budowlani oraz osoby posiadające odpowiednie uprawnienia budowlane.
>>> Odpowiedzialność zawodowa inżynierów budownictwa
>>> Odpowiedzialność projektanta za wady projektu budowlanego
>>> Okresowe kontrole stanu technicznego obiektów budowlanych
Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 5 ustawy – Prawo budowlane samodzielną funkcją techniczną w budownictwie polegającą na fachowej ocenie zjawisk technicznych lub samodzielnym rozwiązaniu zagadnień architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych jest m.in. sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych.
W ramach sprawowania powyższej kontroli obiektów budowlanych osoba uprawniona sporządza opinie, ekspertyzy czy oceny stanu technicznego obiektu. Wymienione czynności mogą być wykonywane przez osoby posiadające uprawnienia budowlane stosownie do specjalności i zakresu posiadanych uprawnień budowlanych.
Powyższa wykładnia wpisuje się w rozwiązania przyjęte w projekcie Ustawy z dnia 31 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (druk UD427), gdzie ustawodawca zastrzegł wykonywanie tych czynności dla osób posiadających uprawnienia budowlane oraz tytuł rzeczoznawcy budowlanego.
Należy też wskazać, że zdaniem Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej odbioru nowej, rozbudowywanej czy przebudowywanej instalacji np. elektrycznej w danym obiekcie mogą dokonywać osoby legitymujące się uprawnieniami budowlanymi do kierowania budową bądź robotami budowlanymi w specjalności elektrycznej, w odpowiednim do danej inwestycji zakresie (vide m.in. art. 22 ustawy – Prawo budowlane). Przedmiotowy odbiór kończy bowiem konkretny proces budowlany, którego uczestnikami są osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie.
Fot. @ MVProductions – stock.adobe.com
Ponadto wyjaśniamy, że zgodnie z art. 62 ust. 4 i 5 ustawy – Prawo budowlane kontrole stanu technicznego (oceny, opinie techniczne) np. instalacji elektrycznych, piorunochronnych i gazowych, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. c, pkt. 2 i 6 oraz ust. 1 b, mogą przeprowadzać osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności, jak również osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych.
Przedmiotowa interpretacja przepisów zgodna jest ze stanowiskiem Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego zamieszczonym na stronie internetowej GUNB (www.gunb.gov.pl) w zakładce: „Co robimy”, „Przydatne informacje”, „Kontrole stanu technicznego obiektów”, „Uprawnieni do dokonywania kontroli”.
