29 maja Kanał Elbląski został oficjalnie oddany do użytkowania po rewitalizacji. Jednocześnie została udostępniona zwiedzającym nowo wybudowana Izba Historyczna Kanału Elbląskiego.
Rewitalizacja była pierwszym od ponad 150 lat, kompleksowym remontem kanału. Celem prac była poprawa warunków żeglugowych i bezpieczeństwa na kanale, co wiązało się z odtworzeniem wszystkich budowli i mechanizmów obiektu, nadwyrężonych półtorawieczną eksploatacją. Projekt rewitalizacji był podzielony na cztery zadania:
1. Przebudowa Kanału Elbląskiego na szlakach żeglownych: Miłomłyn – Ostróda – Stare Jabłonki, Miłomłyn – Iława, Jezioro Ruda Woda – Jezioro Bartężek;
2. Rewitalizacja Kanału Elbląskiego na odcinku pochylniowym, między wrotami Buczyniec a pochylnią Całuny;
3. Przebudowa śluz: Miłomłyn, Zielona, Ostróda i Mała Ruś na Kanale Elbląskim;
4. Oznakowanie turystyczne przy obiektach kanału.
Szczególnego zaangażowania wymagała rewitalizacja pochylni ze względu złożoność techniczną i stopień zużycia urządzeń kanału (zadanie nr 2).
W efekcie realizacji projektu:
– Wyremontowano pięć pochylni (Buczyniec, Kąty, Oleśnica, Jelenia i Całuny), w tym maszynownie z urządzeniami, torowiska, filary i wozy;
– Wykonano nabrzeża cumownicze na każdej pochylni, na dolnym i górnym stanowisku;
– Wybudowano Izbę Historii wraz z parkingiem;
– Wykonano sieci teletechniczne (monitoring, sygnalizację, łączność radiową);
– Wyremontowano 4 śluzy (Ostróda, Zielona, Miłomłyn, Mała Ruś);
– Odmulono 17 km Kanału i wykonano umocnienia brzegowe na długości 24 km;
– Wykonano oznakowanie nawigacyjne i informacyjne.
Budynek Izby Historycznej, wykonany w ramach zadania drugiego projektu, w swej formie i proporcjach nawiązuje do istniejącego budynku Nadzoru Wodnego tworząc z nim jedną całość urbanistyczną i będący z nim w ścisłej relacji przestrzennej. Dwie kondygnacje naziemne budynku będą pełnić funkcję wystawienniczą wraz z zapleczem technicznym. Kondygnacja podziemna jest przewidziana na zaplecze sanitarne dla zwiedzających. Ekspozycja w sposób nowoczesny i przystępny przedstawia zasadę działania instalacji pochylni i przybliża historię tego niezwykłego zabytku techniki.
Kanał Elbląski to jeden z najbardziej znanych i malowniczych szlaków żeglugowych Polski. Poprzez jezioro Drużno i rzekę Elbląg łączy Zalew Wiślany z systemem jezior Warmii i Mazur. To najdłuższy kanał żeglowny w Polsce. Infrastruktura kanału jest unikatowa w skali światowej. To jedyna na świecie, czynna dla turystów, droga wodna, na której wykorzystuje się system przemieszczania statków za pomocą wózków poruszających się po pochylniach. Pochylnie te są napędzane systemem kół (lub turbiny), które czerpią energię z różnicy poziomów wody.
Projekt „Rewitalizacja Kanału Elbląskiego na odcinkach: Jezioro Drużno – Miłomłyn, Miłomłyn – Zalewo, Miłomłyn – Ostróda – Stare Jabłonki” jest współfinansowany przez Unię Europejską. Wartość projektu to 115 mln zł, z czego dofinansowanie unijne wynosi 48 439 800 zł.
Źródło: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku
