W celu odpowiedzi na pytanie, jak należy wykonywać prace ociepleniowe w warunkach zimowych, warto przypomnieć sobie podstawowe właściwości poszczególnych elementów bezspoinowych systemów ocieplenia (BSO) oraz wyobrazić sobie, jaki wpływ na te właściwości będą wywierać obniżone temperatury.
Pierwszym z elementów systemu jest klej do mocowania płyt termoizolacyjnych do muru. Podczas prac wykonywanych w warunkach o obniżonych temperaturach należy stosować specjalnie przeznaczony do takich warunków klej. Nigdy nie należy wykonywać prac w temperaturach niższych niż wskazane w kartach technicznych kleju (temperatury te powinny być również podtrzymywane w momencie dojrzewania kleju). Przydatność kleju do wykonywania prac w warunkach obniżonych temperatur powinna być potwierdzona zapisem w aprobacie technicznej. W większości przypadków będą to kleje na bazie cementów z różnego rodzaju dodatkami. W momencie rozpoczęcia wiązania zaprawa klejowa na bazie cementów będzie wydzielać ciepło. Płyta termoizolacyjna pozwoli utrzymać to ciepło przez jakiś czas (będzie działała jak termos). W przypadku gdy budynek w momencie wykonania prac nie będzie ogrzewany, tego ciepła może zabraknąć, a wymagana wartość przyczepności płyty termoizolacyjnej do ściany nie zostanie osiągnięta. W celu osiągnięcia niezbędnych parametrów przyczepności kleju do podłoża murowego oraz płyt termoizolacyjnych, należy ogrzewać ściany budynku (gdy występuje skroplenie wody na powierzchni zewnętrznej muru lub w jego środku, prace należy przerwać). W przypadku niektórych suchych mieszanek klejowych na bazie cementów dopuszczalne jest podgrzanie wody zarobowej (możliwość podgrzania wody oraz wartości temperatur należy sprawdzić w karcie technicznej wyrobu). Podgrzewanie gotowych mieszanek klejowych lub składników suchych najprawdopodobniej doprowadzi do zepsucia kleju. Dość ryzykownym jest zastosowanie do mieszanek niesystemowych dodatków zimowych, przyspieszających proces wiązania kleju. Niedopuszczalne jest wykonywanie prac na podłożach przemarzniętych i nasiąkniętych wodą. Przed rozpoczęciem kolejnych etapów prac należy sprawdzić przyczepność płyt termoizolacyjnych do podkładu (przy pomocy metody pull-off) i porównać wynik z parametrami podanymi w aprobacie technicznej wyrobu.
Przebarwienia wskutek wykonania prac malarskich w obniżonych temperaturach
Kolejnym etapem prac (pomijając równanie płyt termoizolacyjnych, kołkowanie) jest wykonanie warstwy zbrojonej. W chwili obecnej na rynku są dostępne produkty pozwalające na wykonanie prac w temperaturach do –5oC. Tak jak w przypadku klejów do mocowania płyt termoizolacyjnych do muru, możliwość zastosowania klejów do wykonania warstwy zbrojonej w warunkach obniżonych temperatur powinna być potwierdzona badawczo i opisana w aprobacie technicznej. Temperatury powietrza podczas wykonania prac oraz w momencie dojrzewania nie powinny być poniżej temperatur przedstawionych w karcie technicznej wyrobu. W celu obniżenia ryzyka spadku temperatur, prace najlepiej wykonywać osłaniając powierzchnię muru folią. Należy przy tym pamiętać o właściwej wentylacji. Aby uzyskać odpowiednie temperatury, wykonawcy często korzystają z nagrzewnic. Stosując je, należy zapewnić równomierny obieg ciepła oraz wentylację (wykonanie czego jest praktycznie niemożliwe). Nierównomierne ogrzanie powierzchni może doprowadzić do występowania spękań skurczowych na powierzchni kleju, nierównomiernego schnięcia zaprawy klejowej, co w przyszłości będzie skutkowało przebarwieniami. Podczas zastosowania ogrzewnic należy co jakiś czas kontrolować temperaturę powierzchni warstwy zbrojącej. W niektórych przypadkach dochodzi do sytuacji, w której temperatura powierzchni przy ogrzewnicach przekracza dopuszczalną (w większości przypadków +25oC), a w oddalonych od nagrzewnic fragmentach elewacji jest niższa od minimalnie dopuszczalnej.
Po wyschnięciu warstwy zbrojącej oraz stwierdzeniu, że warstwa wykonana jest prawidłowo, a jej stan jest zgodny z założeniami aprobaty technicznej, można przystąpić do wykonania robót wykończeniowych: aplikacji preparatów gruntujących (jeżeli są przewidziane), zapraw tynkarskich, robót malarskich. Właśnie z wykonaniem tych robót wykonawcy mają najwięcej kłopotów. Tynki i farby są najmniej odporne na działanie niskich temperatur. W przypadku wykonania tych robót konieczne jest wykorzystanie folii ochronnych i nagrzewnic. Zapewnienie równomiernej temperatury na dużych obszarach elewacji jest praktycznie niemożliwe, co skutkuje występowaniem przebarwień, spękań skurczowych (fot.).
Podsumowując: wykonanie dociepleń metodą BSO w warunkach zimowych wiąże się ze znacznymi dodatkowymi kosztami, komplikacjami technologicznymi oraz dużym ryzykiem niepowodzenia.
dr inż. Ołeksij Kopyłow
Zakład Konstrukcji i Elementów Budowlanych, ITB
