Autorskie prawa majątkowe do projektu mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia. Po śmierci twórcy tylko niektóre osoby są uprawnione do wykonywania autorskich praw osobistych i występowania z powództwem o ich ochronę.
Prawa autorskie dzielimy na osobiste i majątkowe. Ich ochrona nie gaśnie wraz ze śmiercią twórcy. W przypadku śmierci projektanta i braku uprzedniego przeniesienia na inwestora autorskich praw majątkowych do projektu oraz uregulowania kwestii wykonywania przez niego autorskich praw osobistych niezbędne będzie zawarcie umowy z jego następcami prawnymi i uzyskanie od nich stosownych zgód.
Autorskie prawa majątkowe
Autorskie prawa majątkowe obejmują wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu (art. 17 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych [1], dalej: p.a.).
Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie autorskie prawa majątkowe gasną z upływem 70 lat m.in. od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich – od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych. Jeżeli bieg terminu wygaśnięcia autorskich praw majątkowych rozpoczyna się od rozpowszechnienia utworu, a utwór rozpowszechniono w częściach, odcinkach, fragmentach lub wkładkach, bieg terminu liczy się oddzielnie od daty rozpowszechnienia każdej z wymienionych części (art. 36 i 37 p.a.). Czas trwania autorskich praw majątkowych liczy się w pełnych latach następujących po roku, w którym nastąpiło zdarzenie, od którego zaczyna się bieg wymienionych terminów określonych w art. 36 i 37 p.a. (art. 39 p.a.). Przykładowo, jeśli twórca umrze w 2025 r., to bieg terminu wygaśnięcia autorskich praw majątkowych rozpocznie się z początkiem 2026 r. i wygasną one z końcem 2096 r. Śmierć spadkobierców lub ich następców nie powoduje rozpoczęcia na nowo biegu wspomnianego 70-letniego terminu, po którym gasną autorskie prawa majątkowe.
Autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia, chyba że ustawa stanowi inaczej (art. 41 ust. 1 pkt 1 p.a.). Prawo autorskie nie zawiera odrębnych reguł dziedziczenia tych praw, więc stosuje się przepisy księgi 4 – Spadki Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny [2] – dalej: k.c. (art. 922 i następne k.c.). Autorskie prawa majątkowe wchodzą w skład spadku i podlegają tym samym regułom dziedziczenia co inne składniki majątku spadkodawcy. Dziedziczenie może odbywać się na podstawie testamentu (art. 941–958 k.c.) lub ustawy (art. 931–940 k.c.) [3]. W art. 42 p.a. przewidziano wyjątek: jeśli autorskie prawa majątkowe jednego ze współtwórców miałyby przypaść Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu, część ta przechodzi na pozostałych współtwórców lub ich następców prawnych, stosownie do wielkości ich udziałów.
W dalszej części artykułu:
Autorskie prawa majątkowe cd.
Autorskie prawa osobiste
>>> Cały artykuł dostępny jest w numerze 10/2025 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”.
>>> Członkowie Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa mają dostęp do miesięcznika przez portal członkowski >>>
Piotr Jarzyński
prawnik, wspólnik w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy,
ekspert Komitetu ds. Nieruchomości Krajowej Izby Gospodarczej
Literatura
1. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 24 ze zm.).
2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).
3. Art. 41, B. Giesen, Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych [w:] R. Markiewicz (red.) Ustawy autorskie. Komentarze. Tom I,
Warszawa 2021.
>>> Ochrona danych osobowych osób i pracowników na budowie
>>> Odpowiedzialność dyscyplinarna inżynierów budownictwa
>>> Odpowiedzialność rzeczoznawcy budowlanego
