Projektując konstrukcję jakiegokolwiek obiektu, trzeba mieć świadomość, że celem nie jest samo istnienie tej konstrukcji, lecz zapewnienie realizacji funkcji, jaką ma on spełniać.
W rozdziale Obciążenia ustrojów w 4. tomie publikacji Włodzimierza Starosolskiego Konstrukcje żelbetowe według Eurokodu 2 i norm związanych dokonano przeglądu obciążeń podstawowych, komunikacyjnych, termicznych, wywołanych skurczem oraz nieznormalizowanych, działających na konstrukcje.
Fot. © Douglas – stock.adobe.com
Ogólne zasady ustalania wartości obciążeń i ich kombinacji zebrano w normie PN-EN 1990:2004 [1]. Dawniej te zagadnienia, ale w węższym zakresie, zawierała norma PN-82/B-02000 [2].
>>> Wykorzystanie techniki skanowania georadarem w ocenie stanu technicznego konstrukcji żelbetowej
>>> Diagnostyczne badania nieniszczące w praktyce
>>> Pomiary światłowodowe DFOS w diagnostyce konstrukcji sprężonych
>>> Diagnostyka korozyjna konstrukcji żelbetowych
Obciążenia podstawowe
Podstawowe obciążenia to oczywiście obciążenia grawitacyjne: ciężarem własnym konstrukcji (1 na rys. 1; według PN-EN 1991-1-1:2004 [3], dawniej według PN-82/B-02001 [4]) oraz obciążeniami stałymi (g) i zmiennymi (q) działającymi na stropy (2 na rys. 1; według PN-EN 1991-1-1:2004 [3], dawniej PN-82/B-02003 [5]). Przy tym należy uwzględnić poziome obciążenia ścian ograniczających i barier. Do tej grupy obciążeń zalicza się także śnieg (według PN-EN 1991-1-3:2005 [6], dawniej PN-80/B-02010 [7]).
Rys. 1. Podstawowe obciążenia ustroju (opis w tekście). Oprac. techniczne: Andrzej Kowalski i Brunon Nowicki [37]
Typowym oddziaływaniem na obiekt jest działanie wiatru w postaci zarówno parcia (3 na rys. 1), jak i ssania (4 na rys. 1; według PN-EN 1991-1-4:2008 [8], dawniej PN-77/B-02011 [9]). Warto wspomnieć, że na dużych powierzchniach (otwarte parkingi) pojawiają się siły wywołane tarciem wiatru. Obszerne omówienie zagadnień dotyczących obciążenia śniegiem i wiatrem można znaleźć m.in. w [10] i [11]. Obciążeniem poziomym jest też parcie gruntu (według PN-EN 1997-1-1:2008 [12], dawniej PN-88/B-02014 [13]).
W trakcie wznoszenia obiektu istotne jest uwzględnienie obciążeń występujących w kolejnych fazach pracy, czemu poświęcono dość rozbudowaną normę PN-EN 1991-1-6:2007 [14].
W dalszej części artykułu:
Obciążenia podstawowe
Obciążenia komunikacyjne
Obciążenia termiczne i wywołane skurczem
Obciążenia nieznormalizowane
>>> Cały artykuł dostępny jest w numerze 10/2025 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”.
>>> Członkowie Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa mają dostęp do miesięcznika przez portal członkowski >>>
Artykuł opracowano na podstawie publikacji Włodzimierza Starosolskiego Konstrukcje żelbetowe według Eurokodu 2 i norm związanych, t. 4, wyd. 3, Warszawa 2024, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN.
Literatura
1. PN-EN 1990:2004/NA:2010/A1:2008/AC:2010/Ap1:2004/Ap2:2010 Eurokod: Podstawy projektowania konstrukcji.
2. PN-82/B-02000 Obciążenia budowli – Zasady ustalania wartości (wycofana).
3. PN-EN 1991-1-1:2004/NA:2010/AC:2009/Ap1:2010 Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje – Część 1–1: Oddziaływania ogólne – Ciężar objętościowy, ciężar własny, obciążenia użytkowe w budynkach.
4. PN-82/B-02001 Obciążenia budowli – Obciążenia stałe (wycofana).
5. PN-82/B-02003 Obciążenia budowli – Obciążenia zmienne technologiczne – Podstawowe obciążenia technologiczne i montażowe (wycofana).
6. PN-EN 1991-1-3:2005/NA:2010/AC:2009/Ap1:2010 Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje – Część 1–3: Oddziaływania ogólne – Obciążenie śniegiem.
7. PN-80/B-02010 Obciążenia w obliczeniach statycznych – Obciążenie śniegiem (wycofana).
8. PN-EN 1991-1-4:2008/NA:2010/AC:2008/Ap1:2010/Ap2:2010 Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje – Część 1–4: Oddziaływania ogólne – Oddziaływania wiatru.
9. PN-77/B-02011 Obciążenia w obliczeniach statycznych – Obciążenia wiatrem (wycofana).
10. J.A. Żurański, M. Gaczek, Oddziaływania klimatyczne na konstrukcje budowlane według Eurokodu 1: komentarze z przykładami obliczeń, Wyd. Instytutu Techniki Budowlanej, Warszawa 2011.
11. A. Rawska-Skotniczy, Obciążenia budynków i konstrukcji budowlanych według Eurokodów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
12. PN-EN 1997-1-1:2008/AC:2009/Ap1:2010/Ap2:2010 Eurokod 7: Projektowanie geotechniczne – Część 1: Zasady ogólne.
13. PN-88/B-02014 Obciążenia budowli – Obciążenia gruntem (wycofana).
14. PN-EN 1991-1-6:2007/NA:2010/AC:2008/Ap:2010 Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje – Część 1–6: Oddziaływania ogólne – Oddziaływania w czasie wykonywania konstrukcji.
37. W. Starosolski, Konstrukcje żelbetowe według Eurokodu 2 i norm związanych, t. 4, wyd. 3, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2024.
