3 lata ustawy o PPP

27 lutego przyszłego roku miną 3 lata od wejścia w życie znowelizowanej wersji ustawy o PPP (Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym, Dz.U. z 2009 Nr 19 poz. 100). Tydzień wcześniej wszedł też w życie inny ważny dla inwestycji publicznych akt prawny: Ustawa z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz.U. z 2009 Nr 19 poz. 101). 3 lata to tyle, ile zazwyczaj trwa realizacja dużej inwestycji infrastrukturalnej w Polsce. Jest to więc dobry moment na analizę skuteczności nowych regulacji.

Korzyści Partnerstwa Publiczno-Prywatnego od dawna są doceniane w wielu krajach świata. W Europie w liczbie inwestycji realizowanych w systemie PPP przoduje Wielka Brytania, w czołówce jest także Hiszpania, Portugalia, Francja, Niemcy, Włochy. Polska w tej dziedzinie wciąż stawia pierwsze, nieśmiałe kroki i ten początkowy etap nie chce ustąpić miejsca licznym i zdecydowanym przedsięwzięciom. Dla porównania: Wielka Brytania zrealizowała w latach 2000-2009 ok. 53 proc. Wszystkich europejskich inwestycji w ramach PPP, Hiszpania 11 proc., Niemcy 5 proc., a Polska jedynie 1,7 proc.[1]

W 2009 r. ogłoszono w naszym kraju 32 postępowania realizowane we współpracy podmiotów publicznych z przedsiębiorstwami (przy czym 29 z nich było prowadzonych w trybie ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi, a 3 w trybie ustawy Prawo Zamówień Publicznych), w 2010 r. było ich 51 (45 koncesji i 6 w ramach PZP), a do końca września 2011 r. 24 (22 koncesje i 2 w ramach PZP). W sumie w tym okresie ogłoszono 107 postępowań o zawarcie umowy PPP i podpisano 18 umów, z czego tylko 6 w trybie ustawy o PPP. Całkowita wartość podpisanych umów wynosi ok. 625 mln zł netto.

Liczba postępowań i zawartych umów PPP w latach 2009-2011 [2]

Większość projektów jest zgłaszana przez jednostki samorządu terytorialnego. Buduje się w ten sposób boiska, szkoły, placówki zdrowia, drogi, parkingi, infrastrukturę energetyczną itp. PPP stwarza znakomite warunki do budowy szerokopasmowych sieci internetowych. Partner prywatny może wybudować i eksploatować sieć telekomunikacyjną lub zarządzać i utrzymywać już istniejącą infrastrukturę. Budowę sieci partner finansować może ze środków własnych, pożyczonych lub z dotacji UE. Wynagrodzenie będzie uzyskiwał ze świadczenia usług na rzecz operatorów dostępowych oraz z udostępniania sieci telekomunikacyjnej innym przedsiębiorcom telekomunikacyjnym. Partner prywatny wybierany będzie w trybie ustawy o koncesjach lub PZP.

Przyspieszeniu budowy sieci światłowodowych w Polsce sprzyja także ustawa z 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju sieci i usług telekomunikacyjnych, zwana „Megaustawą” (Dz.U. z 2010 r. nr 106 poz. 675). Zgodnie z jej założeniami, czynnikiemnapędzającym rozwój sieci szerokopasmowych ma być powierzenie samorządom roli inwestora na rynku telekomunikacyjnym zarówno na etapie budowania sieci, jak świadczenia usług telekomunikacyjnych.Wobec zacofania Polski pod względem dostępu obywateli i instytucji do usług szerokopasmowego Internetu, szybkiego rozwoju technologii i ambitnych planów UE wyrażonych w Europejskiej Agendzie Cyfrowej, rozwój sieci dużych przepustowości w Polsce jest nieuchronny. Niewystarczające zasoby kapitałowe i problemy sektorafinansów publicznych będą skłaniać samorządy do sięgania po zewnętrzne finansowanie inwestycji telekomunikacyjnych. PPP w tym świetle jest optymalnym rozwiązaniem, ubranym w przejrzyste ramy prawne.

Tam, gdzie Partnerstwo Publiczno-Prywatne jest realizowane, inwestycje powstają szybciej, a ich koszty są racjonalnie skalkulowane. Polska gospodarka potrzebuje Partnerstwa Publiczno-Prywatnego.

System PPP umożliwia:

– realizowanie projektów w sytuacji ograniczonej dostępności kapitału publicznego,

– ograniczenie całkowitych kosztów danego projektu,

– lepszą alokację ryzyka,

– zwiększoną efektywność procesu wdrażania i zarządzania projektem,

– wyższą jakość usług publicznych,

– generowanie dodatkowych przychodów,

– poprawę działania administracji publicznej,

– wprowadzenie mechanizmów konkurencji do procesu świadczenia usług publicznych, [3]

– sprawniejszą realizację zwłaszcza dużych inwestycji infrastrukturalnych.

Znowelizowana ustawa o PPP była powszechnie chwalona przez przedsiębiorców i ekspertów. Ustawa usunęła największe bariery rozwoju tego typu inwestycji. Widać więc, że sama ustawa nie wystarcza. Do tego, by przedsięwzięcia PPP przyjęły się i rozwinęły w Polsce potrzebne są m.in.:

– spójna, państwowa strategia wdrażania i upowszechniania PPP,

– dobrze opracowana i powszechnie dostępna informacja na temat procedur, korzyści i ryzyk,

– szkolenia przedstawicieli administracji publicznej – szczególnie samorządowej,

– dobrze pojęta odwaga urzędników decydujących o przedsięwzięciach publicznych,

– promowanie przykładów dobrych praktyk.

Upowszechnianie Partnerstwa Publiczno-Prywatnego jest konieczne dla gospodarczego i społecznego rozwoju kraju. Intensywne zasilanie polskiej gospodarkiprzez programy UE stwarza z jednej strony szansę (europejskie know-how, precyzyjnieokreślone kalendarze inwestycji, transparentność procesów przetargowych i koncesyjnych), a z drugiej pozytywną presję (liczba i skala przedsięwzięć oraz restrykcyjne terminy wymagają kreatywnego działania urzędników i poszukiwania racjonalnych rozwiązań). Dodatkowo rozwijaniu PPP sprzyja kryzys: rosnące długi samorządów i Skarbu Państwa ograniczają ich zdolność finansowania inwestycji.

Nowoczesna administracja musi używać nowoczesnych metod zarządzania opartych na analizie efektywności, jakości i konkurencyjności. Administracja w obliczu kryzysu musi poszukiwać sposobów obniżania kosztów bez szkody dla jakości jej działania. Odpowiedzią na tę konieczność jest realizowanie przedsięwzięć publicznych w systemie Partnerstwa Publiczno-Prywatnego.