Przepusty to młodsi, mniejsi, a przez to słabsi bracia mostów. (prof. Adam Wysokowski)
Konferencja „Przepusty i przejścia dla zwierząt w infrastrukturze komunikacyjnej”, która odbyła się w Dębnie Polskim k. Rawicza 11–12 grudnia 2013 r., była już 12. z serii Świątecznych Drogowo-Mostowych Żmigrodzkich Konferencji Naukowo-Technicznych. Jej organizatorami były firma Infrastruktura Komunikacyjna. Badania-Szkolenia-Konsulting oraz magazyn „Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne”. Komitetowi organizacyjnemu przewodniczył prof. Uniwersytetu Zielonogórskiego Adam Wysokowski, jednocześnie przewodniczący Rady Naukowej konferencji.
Na uroczyste rozpoczęcie obrad przybyli m.in. przedstawiciele władz Żmigrodu i powiatu trzebnickiego oraz prorektor Uniwersytetu Zielonogórskiego i przewodniczący ZMRP.
Referat wprowadzający wygłosił prof. Adam Wysokowski. Przypomniał, że obecnie pod polskimi drogami znajduje się ok. 5 tys. km przepustów, w tym także przepusty z funkcją przejść dla zwierząt. Problemem jest utrzymanie tych konstrukcji. Wprawdzie nowoczesne przepusty drogowe są budowane z materiałów bardzo trwałych, ale wiele starszych konstrukcji jest w złym stanie, przy czym niektóre wkrótce zostaną uznane za obiekty zabytkowe. Ogromne znaczenie ma doskonalenie metodologii obliczeń i badań przepustów.
Konferencję podzielono na 3 sesje: „Konstrukcje przejść dla zwierząt i ich efektywność”, „Technologie i wykonawstwo przepustów i przejść dla zwierząt. Procedury wykonawcze”, „Problemy napraw, rekonstrukcji, wzmacniania oraz utrzymania przepustów i przejść dla zwierząt”. Ważnym punktem obrad było forum dyskusyjne – jako jego temat przewodni organizatorzy wybrali „Ewidencjonowanie konstrukcji przejść dla zwierząt i przepustów z uwzględnieniem stanu technicznego utrzymania i ich efektywności”.
Grudniowe spotkanie stanowiło okazję do wymiany wiedzy i doświadczeń. Podczas obrad często był poruszany temat właściwego przygotowania inwestycji związanych z budową przejść dla zwierząt: wybór lokalizacji, sposób zaprojektowania czy dobór materiałów powinny być przedmiotem szczegółowych analiz. Zbyt wąskie przejścia, stosowanie nawierzchni odstraszających zwierzęta, konstrukcje niebezpieczne dla ptaków i nieuwzględnianie typowych zachowań zwierząt to tylko niektóre kosztowne błędy (ich pełniejszą listę przedstawił prof. Adam Podhorecki). Ciągle niedocenianym przez inwestorów i projektantów środkiem jest monitoring przejść. Trzeba zwracać uwagę na szlaki migracyjne zwierząt, o czym mówiła m.in. Anna Łagocka-Nowak. Niestety, zwykle ograniczenie czasu na wykorzystanie pieniędzy z UE uniemożliwia przeprowadzenie monitoringu przed zaplanowaniem przejścia.
Wiele miejsca poświęcono sprawom doboru technologii i materiałówpodczas budowy przepustów, m.in. zdobywającym popularność konstrukcjom gruntowo-powłokowym (referaty prof. Czesława Machelskiego oraz Jana B. Michalskiego), tunelom wielofunkcyjnym, konstrukcjom z blach falistych, rewitalizacji metodą reliningu, budowie przepustów metodą mikrotunelowania (prof. Cezary Madryas). Problem dróg technologicznych, niezbędnych przy realizacji inwestycji komunikacyjnych przedstawił Artur Juszczyk.
Mało osób wie o roli żab – masowo ginących na drogach – w utrzymaniu równowagi biologicznej w przyrodzie. Projektanci i wykonawcy ogrodzeń drogowych naprowadzających zwierzęta na przejścia mogą tę sytuację poprawić, jeśli słuchali wystąpienia Łukasza Góreckiego i Rolanda Dobosza.
Na zakończenie, w dyskusji generalnej prof. Adam Podhorecki zasugerował stworzenie pod kierownictwem prof. A. Wysokowskiego klastra technologicznego, który opracowałby zasady budowania przepustów i przejść dla zwierząt.
Krystyna Wiśniewska
