16 marca br. w Warszawie odbyła się konferencja Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa poświęcona etyce i odpowiedzialności zawodowej inżynierów budownictwa.
Została ona zorganizowana w ramach obchodów 15-lecia utworzenia samorządu zawodowego inżynierów budownictwa. Jej głównym celem było wzmocnienie poczucia odpowiedzialności zawodowej w środowisku członków izby, wspieranie wizerunku zawodu inżyniera budownictwa, a także wyznaczenie zadań ułatwiających budowanie wzajemnego zaufania pomiędzy dostawcą usługi – inżynierem a klientem.
Obrady poprzedziła konferencja prasowa z udziałem m.in. Andrzeja Rocha Dobruckiego, prezesa Krajowej Rady PIIB, który zwrócił uwagę, jak niezwykle ważne jest, aby zawód inżyniera budownictwa miał odpowiednio wysoką rangę w społeczeństwie. Wskazał przy tym na szczególnie trudną sytuację kierownika budowy, będącego w całym procesie inwestycyjnym swoistym „chłopcem do bicia”. Odniósł się także do efektów deregulacji zawodu, która spowodowała skrócenie praktyk, co skutkuje niestety gorszym przygotowaniem zawodowym osób ubiegających się o uprawnienia budowlane.
Obrady konferencji prowadził Roman Karwowski ze Śląskiej OIIB. Uroczystego otwarcia dokonał prezes Andrzej R. Dobrucki, który powitał ponad 200 uczestników, w tym przybyłych gości, wśród których byli: Andrzej Adamczyk, minister infrastruktury i budownictwa, Tomasz Żuchowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa, poseł Stanisław Żmijan, wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Infrastruktury, poseł Stanisław Piotrowicz, Jacek Szer, główny inspektor nadzoru budowlanego, Ryszard Gruda, prezes Izby Architektów RP, Ryszard Trykosko, przewodniczący PZITB.
Podczas sesji wstępnej, której tematem wiodącym było „Usytuowanie problematyki etyki w odniesieniu do zawodów regulowanych, w tym zawodu inżyniera budownictwa”, zostały wygłoszone trzy referaty. Prof. Irena Lipowicz mówiła o przenikaniu się prawa i etyki. Stwierdziła, że „samorząd jest fundamentem Rzeczpospolitej”, ale o ile samorząd terytorialny jest już dobrze znany wszystkim obywatelom, to „samorząd zawodowy czeka jeszcze na swój wielki czas”. Profesor podkreśliła, że nawet najlepszy system prawny nie ureguluje wszystkich problemów spotykanych w praktyce, a inżynierowie, podobnie jak inne zawody zaufania publicznego, mają często dylematy natury etycznej. Choć uczciwość i dobry wizerunek firmy ma wielkie znaczenie rynkowe, to przestrzeganie prawa przez firmę jest obecnie skomplikowaną strategią i bardzo istotnym czynnikiem konkurencyjnym. Niezależnie jednak od sytuacji chęć zysku i twarda konkurencja nie powinny wykluczać etycznego postępowania. W Europie Zachodniej rozpowszechnia się funkcja doradców etycznych – doświadczonych osób, które można prosić o radę; profesor zasugerowała stworzenie takich funkcji w Polsce.
Prof. Hubert Izdebski przedstawił zakres i formy odpowiedzialności w zawodach regulowanych, przypomniał również różnice między odpowiedzialnością zawodową i dyscyplinarną. Określił „Kodeks Etyki Zawodowej Członków Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa” mianem „miękkiego prawa” wypracowanego przez środowisko i bardzo ważnego szczególnie dla rozstrzygnięć trudnych sytuacji zawodowych. Chwalił odniesienia w kodeksie do relacji członek izby – społeczeństwo oraz członek izby – środowisko.
Z kolei prof. Kazimierz Flaga poświęcił swój referat praktycznemu wymiarowi etyki i odpowiedzialności inżyniera. Zwracał uwagę na to, że działalność inżynierów budownictwa ma charakter jednostkowy i twórczy, oraz obarczona jest kwestią ryzyka zawodowego wynikającego z wiedzy, kompetencji i postaw ludzi, trudnego współdziałania na linii projektant–wykonawca–inwestor, a także czynników zewnętrznych, w tym warunków przyrodniczych. Stąd stworzenie realnych norm etycznych dla inżyniera budownictwa stanowi duże, trudne zadanie.
Na zakończenie sesji głos zabrał minister Andrzej Adamczyk. Powiedział, że podobne konferencje poświęcone zagadnieniom etyki są bardzo potrzebne, aby przypominać o nieprzekraczalnych granicach postępowania, i że „uczciwość w wykonywaniu zawodu jest niezbędna”. Zaznaczył, że inżynierowie budownictwa powinni być dumni z tego, że są w grupie zawodów dbających o wysokie standardy działania, a Kodeks urbanistyczno-budowlany, opracowywany przez resort budownictwa, kładzie duży nacisk na odpowiedzialność zawodową.
Kolejna sesja nosiła tytuł „Normy etyczne jako wyznacznik odpowiedzialności zawodowej”, jej moderatorem był psycholog społeczny i biznesu dr Leszek Mellibruda, który omówił wyniki internetowego sondażu „Etyka i odpowiedzialność zawodowa inżynierów budownictwa w czasach złożonych przemian politycznych i gospodarczych” przeprowadzonego w lutym i marcu br. Wzięły w nim udział łącznie 3852 osoby, w tym 3735 inżynierów budownictwa – członków PIIB, 67 inwestorów ze środowiska biznesu oraz 50 osób z administracji samorządowej.
Kolejne sesje podejmowały tematy: „Postępowanie dyscyplinarne na straży etyki i zaufania do zawodu inżyniera budownictwa – egzekwowanie odpowiedzialności” (moderator dr Barbara Pawlak, adwokat i mediator) oraz „Etyka współpracy inżynierowie/zawody regulowane a zleceniodawca w budowaniu relacji w społecznej gospodarce rynkowej” (moderator prof. Zygmunt Meyer, przewodniczący Zachodniopomorskiej OIIB).
Podczas każdej sesji zaplanowano czas na wypowiedzi zaproszonych panelistów i odpowiedzi na pytania „z sali”. Wśród panelistów znaleźli się m.in.: Jacek Bojarowicz, były generalny dyrektor Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, Ryszard Grobelny, były prezydent Związku Miast Polskich i były prezydent Poznania, architekt Konrad Kucza-Kuczyński z SARP, ks. Krzysztof Kietliński z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Robert Dziwiński, były główny inspektor nadzoru budowlanego, Ryszard Kowalski, prezes Związku Pracodawców – Producentów Materiałów dla Budownictwa, Tomasz Żuchowski, przedstawiciele związków zawodowych, administracji oraz szczególnie często spotykający się z zagadnieniami etyki: Gilbert Okulicz-Kozaryn, przewodniczący Krajowego Sądu Dyscyplinarnego PIIB, oraz Waldemar Szleper i Mieczysław Molencki, krajowi rzecznicy odpowiedzialności zawodowej.
Nadzieję na wzrost znaczenia etyki w środowisku budowlanym budzi fakt, że postawioną podczas konferencji tezę o potrzebie pokazywania i zdecydowanego wspierania prawidłowych zachowań inżynierów uczestnicy konferencji poparli jednomyślnie.
Krystyna Wiśniewska
Zdjęcia Paweł Baldwin
