Deklaracja Właściwości Użytkowych wydawana jest dla wszystkich produktów, które przeszły badania na zgodność z normą lub mają krajową albo europejską ocenę techniczną.
Obowiązek wydania Deklaracji Właściwości Użytkowych (DWU) wszedł w życie wraz z unijnym Rozporządzeniem Nr 305/2011 nazywanym inaczej CPR (z języka ang. Construction Products Regulation). Określa on, w jaki sposób powinny być wprowadzane do obrotu produkty wytwarzane, dystrybuowane oraz sprzedawane na terenie państw członkowskich UE. Jednym z etapów tego procesu jest potwierdzenie właściwości użytkowych produktów – każdy z wyrobów musi zostać poddany specjalistycznym badaniom, za których przeprowadzenie odpowiedzialne są akredytowane, notyfikowane jednostki. Jedną z krajowych instytucji, upoważnionych do wykonania tego rodzaju testów, jest Instytut Techniki Budowlanej. Badania te przeprowadza się według metodologii opisanej w normie – krajowej lub europejskiej (inaczej zharmonizowanej hEN). Normy te nie definiują, czym jest dany wyrób budowlany, określają jedynie metodologią badania jego cech w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk. Uwzględniają także wytyczne pozwalające producentom na sprawne wdrożenie systemu oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych.
Fot. CDA Polska
Nadrzędność przepisów europejskich
Jeżeli dla danego wyrobu budowlanego opracowano i przyjęto normę hEN, musi on zostać przebadany według opisanych w niej wytycznych. Gdy przejdzie pozytywnie tę weryfikację, zostanie oznaczony symbolem CE. Jeśli takiej normy nie ma, producent może wystąpić o wydanie dla produktu europejskiej oceny technicznej (EOT), która opracowywana jest na podstawie Europejskich Dokumentów Oceny (EAD).
Powyższy sposób dopuszczenia wyrobu budowlanego do obrotu to droga europejska, która kończy się oznakowaniem wyrobu znakiem CE. Natomiast ścieżka krajowa, której przebieg jest analogiczny, kończy się uzyskaniem dla wyrobu znaku budowlanego B.
– Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w tym m.in. wspomnianym Rozporządzeniem CPR oraz Ustawą z dnia 16 kwietnia 2000 r. o wyrobach budowlanych, produkt nieobjęty normą zharmonizowaną, dla którego nie wydano Europejskiej Oceny Technicznej, może być wprowadzony do obrotu tylko wtedy, gdy został oznaczony znakiem budowlanym B – wyjaśnia Joanna Kamuda, pełnomocnik Zarządu CDA Polska ds. Zakładowej Kontroli Produkcji. – Jest on przyznawany tym produktom, których parametry zostały zweryfikowane zgodnie z metodologią oraz wytycznymi opisanymi w Polskiej Normie (PN). Jeśli jej nie opracowano, to podobnie jak w przypadku normy hEN, producent musi wystąpić o wydanie dla niego krajowej oceny technicznej (KOT), czyli udokumentowanej, pozytywnej oceny właściwości użytkowych zasadniczych charakterystyk wyrobu budowlanego. Krajowa Ocena Techniczna wydawana jest dla tych produktów, które nie są objęte zakresem Polskiej Normy, w których przypadku metodologia badań opisana w PN nie jest właściwa w odniesieniu do przynajmniej jednej z ich zasadniczych cech, lub nie określa metody oceny którejkolwiek z nich.
Należy jednak pamiętać, że funkcjonowanie normy europejskiej lub krajowej, czy też uzyskanie oceny technicznej nie zwalnia z obowiązku przeprowadzenia badań danego wyrobu budowlanego – zarówno wstępnych, jak i okresowych.
Co po weryfikacji właściwości użytkowych?
Kolejnym etapem dopuszczenia wyrobu budowlanego do obrotu jest powołanie Zakładowej Kontroli Produkcji (ZKP), odpowiedzialnej za stałą weryfikację właściwości użytkowych wyrobów zarówno w trakcie, jak i po wprowadzeniu ich do sprzedaży. Zadania ZKP oraz sposób jej funkcjonowania opisują wytyczne zawarte w systemach oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych. Dopiero po wdrożeniu ZKP produkt może zostać oznaczony znakiem CE lub B i wydana będzie dla niego Deklaracja Właściwości Użytkowych, pozwalająca na wprowadzenie go do sprzedaży.
Czym jest DWU i co musi zawierać?
Deklaracja właściwości użytkowych to dokument zawierający najważniejsze informacje na temat wyrobu budowlanego oraz jego właściwości, przy czym ich zakres precyzuje Rozporządzenie 574/2014. – DWU, poza niepowtarzalnym numerem dokumentu, powinna zawierać kod identyfikacji produktu oraz jego zamierzone zastosowanie, dane producenta oraz jego upoważnionego przedstawiciela – precyzuje Joanna Kamuda. Poza tym musi ona uwzględniać informacje na temat systemu (lub systemów) oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych, wskazywać normę zharmonizowaną (lub odniesienie do innego dokumentu oceny), według której przeprowadzono badania wyrobu, a także notyfikowaną jednostkę, która była odpowiedzialna za ich wykonanie. Ponadto w postaci tabeli muszą być przedstawione deklarowane właściwości użytkowe produktu oraz (jeśli jest to konieczne) wskazana odpowiednia albo specjalna dokumentacja techniczna. DWU może być wystawiona tylko przez producenta wyrobu budowlanego i udostępniona przez niego w wersji papierowej lub elektronicznej.
Deklaracja Właściwości Użytkowych a Deklaracja Zgodności
Wystawienie DWU jest obligatoryjne od 1 lipca 2013 r. i wynika z zastąpienia dyrektywy 89/106/EWG (inaczej CPD) Rozporządzaniem 305/2011 CPR. Jednocześnie od tego momentu DWU zastąpiło obowiązującą wcześniej Deklarację Zgodności (DZ), która potwierdzała zgodność produktu z normami i aprobatami technicznymi. Choć pomiędzy treścią obu tych dokumentów występują pewne różnice, producenci wyrobów budowlanych w przypadku niektórych z nich nadal posługują się DZ i to ją udostępniają kupującym. Jest to nie tylko możliwe, ale i zgodne z obowiązującymi przepisami, a konstrukcje wykonane z pomocą produktów mających DZ mogą uzyskać odbiór budowlany. Wynika to z tego, że Deklaracja Zgodności jest ważna do momentu wygaśnięcie aprobaty technicznej.
Co daje DWU?
Deklaracja Właściwości Użytkowych jest potwierdzeniem właściwości wyrobu budowlanego. Zawiera wszystkie najważniejsze informacje dotyczące jego cech, dokumentów, na podstawie których został zbadany oraz instytucji, która była odpowiedzialna za przeprowadzenie testów. Stosowanie w codziennej pracy produktów, które mają odpowiednie certyfikaty, stanowi dla wykonawcy gwarancję, że wykonane przez niego konstrukcje będą bezpieczne i zachowają swoje parametry przez lata. Co więcej, DWU to dokument, który daje wszystkim uczestnikom rynku budowlanego (nie tylko wykonawcom, ale też inwestorom lub kupującym) możliwość porównania rozwiązań w oparciu o jednoznaczne i czytelnie określone parametry. Właściwości wyrobów weryfikowane są na podstawie kryteriów obowiązujących we wszystkich państwach należących do UE. DWU to także dokument, który pozwala na uzyskanie odbioru budowlanego i jest jednym z elementów dokumentacji, która stanowi uzupełnienie m.in. dziennika budowy. Jest to istotne nie tylko z perspektywy inwestora, ale też wykonawcy czy podwykonawcy.
