1. Dokumentacje na inwestycje wymienione w tytule wymagają licznych uzgodnień poprzedzających opiniowanie projektów w ramach Powiatowych Zespołów Uzgadniania Dokumentacji Projektowej (popularnie: ZUD), po uprzednim otrzymaniu od zainteresowanych stron warunków technicznych. Prezentacji zamierzeń inwestycyjnych dokonuje się na mapach do celów projektowych, które zawierają zaktualizowane naniesienia uzbrojenia naziemnego i podziemnego. Dotyczy to wszystkich rodzajów przyłączy i sieci.
2. Takimi, najczęściej występującymi uzgodnieniami, są:
– uzgodnienie z właścicielem gruntu, na którym ma być lokowana projektowana inwestycja (zwykle chodzi o drogi, których właścicielem jest gmina lub Skarb Państwa);
– uzgodnienie z zarządcą drogi (który jest najczęściej odrębną jednostką od właściciela gruntu pod drogą);
– uzgodnienia ze wszystkimi właścicielami uzbrojenia podziemnego, które jest ujawnione w mapie do celów projektowych. Ilość ich może dochodzić nawet do 10. Dodatkowo mogą wystąpić uzgodnienia ze wszystkimi właścicielami gruntów, z zielenią miejską, z właścicielami sieci oświetleniowych…
Jeżeli dodatkowo inwestycja przechodzi przez tereny kolejowe lub wojskowe, to zachodzi konieczność dodatkowego, odrębnego uzgadniania z licznymi agendami wojskowymi lub – odpowiednio – kolejowymi, np. z Telekomunikacją Kolejową, Energetyką Kolejową, Polskimi Liniami Kolejowymi (…). Ponadto wymienione instytucje mogą mieć rozmaite kompetencje terenowe (np. Telekomunikacja Kolejowa z Wrocławia, a Energetyka Kolejowa już z Gliwic, a nie z Wrocławia, choć uzgodnienia dotyczą tej samej inwestycji na danym terenie).
– Jeżeli inwestycja jest lokowana na terenie pozbawionym aktualnego miejscowego planu zagospodarowania terenu, to cała procedura komplikuje się jeszcze bardziej i wydłuża co najmniej o 57 dni. W tej sytuacji bowiem potrzebna jest decyzja administracyjna lokowania inwestycji celu publicznego, wydawana przez wydział budownictwa i architektury urzędów gmin, wymagająca wielostronnych uzgodnień przy udziale projektanta.
– Projekty inwestycji liniowych prawie zawsze obciążone są obowiązkiem opracowania (i odrębnego od projektu inwestycji uzgodnienia oraz zatwierdzenia) projektu organizacji ruchu. Ten obowiązek jest nakładany w sytuacji, kiedy projektowany rurociąg choćby styka się z pasem drogowym na długości kilkudziesięciu centymetrów, a przewidziane do wykonania roboty w żaden sposób nie wpływają na ruch pieszych i pojazdów na drodze.
3. Ideą funkcjonowania Powiatowych ZUD jest wypełnianie dwóch zadań:
a) koordynacji działań inwestycyjnych w zakresie inwestycji liniowych na danym terenie pomiędzy wszystkimi podmiotami mogącymi mieć tam swój interes (utrzymanie ładu inwestycyjnego);
b) geodezyjne ewidencjonowanie projektowanych inwestycji jako podstawy aktualizacji map do projektowania dla zamierzeń późniejszych.
Spośród tych dwóch zadań pierwsze jest wykonywane w sposób znikomy lub wcale, a obowiązki w tym zakresie zostają nakładane na autorów projektów inwestycji liniowych. Ten fakt jest głównym przedmiotem krytyki Zespołów Uzgadniania Dokumentacji Projektowej ze strony środowiska projektantów. Ta główna funkcja instytucji, od której ta zaczerpnęła nazwę, nie jest wykonywana.
To Zespół Uzgadniania Dokumentacji Projektowych powinien na swoich posiedzeniach dokonywać oceny przedłożonego projektu pod kątem kolizji z innymi elementami uzbrojenia podziemnego, prezentowanych sposobów zabezpieczeń i rozwiązań. Tymczasem działania ZUD sprowadzają się do formalistycznego zaopiniowania projektu, jeżeli był uprzednio z danym uczestnikiem indywidualnie uzgodniony. Zdarza się nawet tak, że dany projekt nie zyskuje pozytywnej opinii uczestników ZUD, bez uzasadnienia, pomimo wcześniejszego z nimi uzgodnienia bądź wykonania projektu zgodnie z wydanymi warunkami. Naraża to i projektanta, i inwestora na kolejne wydłużenie terminu załatwienia tej czynności, będącej tylko jednym elementem spośród licznych w procedurze inwestycyjnej. Odmowa, pomimo braku zastrzeżeń do wcześniej okazanego do zaopiniowania projektu, oraz brak określenia powodu odmowy czynią sytuację petentów ZUD całkowicie beznadziejną.
Bywa więc tak, że ZUD jest platformą do prezentacji niczym nieuzasadnionych, urzędniczych wymagań wobec petentów ZUD (projektantów), skutkujących niekiedy długotrwałym wstrzymaniem działań projektowo-zgłoszeniowych.
Odmowy uzgodnienia dokumentacji zwykle nie są zaopatrzone w uzasadnienie.
Przy otrzymywaniu warunków technicznych, wystąpienia projektantów z prośbą o wydanie warunków technicznych prawie zawsze wiążą się z koniecznością zapłaty przez projektanta wymaganej daniny. Dla przykładu: za uzgodnienie „kolejowe” odpłatność często przekraczała kwotę idącą w tysiące złotych.
Jak z powyższego wynika, wykonanie koniecznych czynności w obecnym kształcie procedury uzgadniania najprostszego projektu przyłącza, nawet długości kilkunastu centymetrów, może trwać kilka miesięcy. Dla przykładu: projekt przyłącza gazu DN 50, którego odcinek długości 12,28 m miał być posadowiony na działce własności kolejowej, wymagał procedur uzgodnieniowych trwających od 18.06.2012 r. do 21.08.2013 r. Instytucje obowiązane do zachowywania terminów załatwienia sprawy według kpa terminy te zachowywały.
Wnioski
1. Na tle tych faktów należałoby podjąć stanowcze kroki w celu przywrócenia wypełniania funkcji koordynacyjnych ZUD.
2. Należy przywrócić służebny – względem petentów – charakter postępowania urzędników wchodzących w skład Powiatowego ZUD.
3. Należy realizować zasadę odpowiedzialności za swoje czyny, zatem negatywna opinia uczestnika ZUD, pozbawiona uzasadnienia, winna być obciążona konsekwencjami karnymi.
4. Niezbędne jest, aby członkami ZUD byli projektanci i w ich obecności uzgadniano dokumentację.
Dobrym wzorem są doświadczenia pracy zintegrowanego sposobu uzgadniania projektów z lat 70., gdzie dokumentację uzgadniano w przeciągu jednego dnia w obecności wszystkich stron, w tym także projektantów.
Zenon Mieruszyński
Opolska Izba Inżynierów Budownictwa
Uwaga: Wystąpienie tej treści zostało 15.11.2013 r. przesłane do sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji (NDR).
