Odpowiada Anna Macińska − dyrektor Departamentu Prawno-Organizacyjnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego.
Proszę o wyjaśnienie, czy w projekcie rozbiórki małych budynków konieczny jest plan BIOZ. W moim przypadku zostałem zmuszony do jego opracowania na prośbę inwestora.
W art. 21a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) został określony wymóg sporządzenia lub zapewnienia sporządzenia przez kierownika budowy planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (BIOZ). Na podstawie informacji, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, kierownik budowy jest obowiązany sporządzić lub zapewnić sporządzenie, przed rozpoczęciem budowy, planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, uwzględniając specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, w tym planowane jednoczesne prowadzenie robót budowlanych i produkcji przemysłowej (art. 21a ust. 1 Pb). Informację, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b ustawy – Pb, dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia sporządza się dla każdego projektu bez względu na zakres prac w nim określonych. Przedmiotowa informacja jest niezbędna w celu umożliwienia określenia, czy dana inwestycja obliguje kierownika budowy do sporządzenia planu BIOZ w oparciu o tę informację, zgodnie z art. 21a ust. 1a Pb.
Ponadto należy zauważyć, że właściwy organ przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego sprawdza kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń oraz informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (art. 35 ust. 1 pkt 3 Pb). W związku z powyższym należy stwierdzić, iż obowiązek sporządzenia informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia występuje w przypadku procedury uzyskania ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę.
Powyższego obowiązku nie można jednak ograniczać tylko i wyłącznie do sytuacji dotyczącej budowy w rozumieniu art. 3 pkt 6 Pb. Należy bowiem zauważyć, że zgodnie z art. 3 pkt 12 Pb przez pojęcie pozwolenia na budowę rozumie się decyzję administracyjną zezwalającą na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywania robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego. W związku z powyższym przedmiotowa decyzja może dotyczyć nie tylko budowy, ale także robót rozbiórkowych. Tym samym konieczność sporządzenia informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia występuje także w przypadku obowiązku uzyskania ostatecznej decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę, gdy do wniosku o jej uzyskanie załączany jest projekt rozbiórki obiektu.
Natomiast plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia sporządza się, jeżeli w trakcie budowy (rozbiórki) są wykonywane roboty budowlane, których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarzają szczególnie wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi. W art. 21a ust. 2 Pb zawarto katalog robót budowlanych, których specyfikę należy uwzględnić w planie BIOZ.
Są to roboty:
Są to roboty:
– których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, szczególnie przysypania ziemią lub upadku z wysokości;
– przy których prowadzeniu występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi;
– stwarzające zagrożenie promieniowaniem jonizującym;
– prowadzone w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych;
– stwarzające ryzyko utonięcia pracowników;
– prowadzone w studniach, pod ziemią i w tunelach;
– wykonywane przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych;
– wykonywane w kesonach, z atmosferą wytwarzaną ze sprężonego powietrza;
– wymagające użycia materiałów wybuchowych;
– prowadzone przy montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych.
Ponadto zgodnie z art. 21a ust. 1a pkt 2 Pb plan BIOZ na budowie sporządza się, jeżeli przewidywane roboty budowlane mają trwać dłużej niż 30 dni roboczych i jednocześnie będzie przy nich zatrudnionych co najmniej 20 pracowników lub pracochłonność planowanych robót będzie przekraczać 500 osobodni.
Trzeba przy tym zaznaczyć, że przez pojęcie robót budowlanych należy rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego (art. 3 pkt 7 Pb).
Szczegółowy zakres robót budowlanych, o których mowa w ww. przepisie, określa § 6 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz.U. Nr 120, poz. 1126).
Zgodnie z pkt 1 tego rozporządzenia w przypadku robót budowlanych, których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarzają szczególnie wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, szczególnie przysypania ziemią lub upadku z wysokości, szczegółowy zakres robót budowlanych obejmuje:
– wykonywanie wykopów o ścianach pionowych bez rozparcia o głębokości większej niż 1,5 m oraz wykopów o bezpiecznym nachyleniu ścian o głębokości większej niż 3,0 m;
– roboty, przy których wykonywaniu występuje ryzyko upadku z wysokości ponad 5,0 m;
– rozbiórki obiektów budowlanych o wysokości powyżej 8 m;
– roboty wykonywane na terenie czynnych zakładów przemysłowych;
– montaż, demontaż i konserwacja rusztowań przy budynkach wysokich i wysokościowych;
– roboty wykonywane przy użyciu dźwigów lub śmigłowców;
– prowadzenie robót na obiektach mostowych metodą nasuwania konstrukcji na podpory;
– montaż elementów konstrukcyjnych obiektów mostowych;
– betonowanie wysokich elementów konstrukcyjnych mostów, takich jak przyczółki, filary i pylony;
– fundamentowanie podpór mostowych i innych obiektów budowlanych na palach;
– roboty wykonywane pod lub w pobliżu przewodów linii elektroenergetycznych, w odległości liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej niż 3,0 m – dla linii o napięciu znamionowym nieprzekraczającym 1 kV, mniejszej niż 5,0 m – dla linii o napięciu znamionowym powyżej 1 kV, lecz nieprzekraczającym 15 kV, mniejszej niż 10,0 m – dla linii o napięciu znamionowym powyżej 15 kV, lecz nieprzekraczającym 30 kV, mniejszej niż 15,0 m – dla linii o napięciu znamionowym powyżej 30 kV, lecz nieprzekraczającym 110 kV;
– roboty budowlane prowadzone w portach i przystaniach podczas ruchu statków;
– roboty prowadzone przy budowlach piętrzących wodę, przy wysokości piętrzenia powyżej 1 m;
– roboty wykonywane w pobliżu linii kolejowych.
W przypadku robót budowlanych, przy których prowadzeniu występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi, szczegółowy zakres robót budowlanych obejmuje roboty prowadzone w temperaturze poniżej -10°C oraz roboty polegające na usuwaniu i naprawie wyrobów budowlanych zawierających azbest. Z kolei w przypadku robót budowlanych stwarzających zagrożenie promieniowaniem jonizującym zakres robót obejmuje roboty remontowe i rozbiórkowe obiektów przemysłu energii atomowej, a także roboty remontowe i rozbiórkowe obiektów, w których były realizowane procesy technologiczne z użyciem izotopów (§ 6 pkt 2 i 3 ww. rozporządzenia).
Jeśli chodzi roboty budowlane prowadzone w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych, zakres robót budowlanych obejmuje:
– roboty wykonywane w odległości liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej niż 15,0 m – dla linii o napięciu znamionowym 110 kV;
– roboty wykonywane w odległości liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej niż 30,0 m – dla linii o napięciu znamionowym powyżej 110 kV;
– budowę i remont linii kolejowych (roboty torowe i podtorowe), sieci trakcyjnej i linii zasilającej sieć trakcyjną i urządzenia elektroenergetyczne, linii i urządzeń sterowania ruchem kolejowym, sieci telekomunikacyjnych, radiotelekomunikacyjnych i komputerowych, związanych z prowadzeniem ruchu kolejowego;
– wszystkie roboty budowlane wykonywane na obszarze kolejowym w warunkach prowadzenia ruchu kolejowego (§ 6 pkt 4 ww. rozporządzenia).
W przypadku robót budowlanych stwarzających ryzyko utonięcia pracowników szczegółowy zakres robót obejmuje roboty prowadzone z wody lub pod wodą, montaż elementów konstrukcyjnych obiektów mostowych, fundamentowanie podpór mostowych i innych obiektów budowlanych na palach, roboty prowadzone przy budowlach piętrzących wodę, przy wysokości piętrzenia powyżej 1 m. W przypadku robót budowlanych prowadzonych w studniach, pod ziemią i w tunelach zakres robót obejmuje roboty prowadzone w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych oraz roboty związane z wykonywaniem przejść rurociągów pod przeszkodami metodami: tunelową, przecisku lub podobnymi (pkt 5 i 6 ww. rozporządzenia).
Natomiast zgodnie z pkt 7–10 tego przepisu szczegółowy zakres robót budowlanych obejmuje: w przypadku robót budowlanych wykonywanych przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych − roboty przy budowie, remoncie i rozbiórce torowisk; w przypadku robót budowlanych wykonywanych w kesonach, z atmosferą wytwarzaną ze sprężonego powietrza − roboty przy budowie i remoncie nabrzeży portowych i przepraw mostowych; w przypadku robót budowlanych wymagających użycia materiałów wybuchowych – roboty ziemne związane z przemieszczaniem lub zagęszczaniem gruntu i roboty rozbiórkowe, w tym wykonywanie otworów w istniejących elementach konstrukcyjnych obiektów; w przypadku robót budowlanych prowadzonych przy montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych − roboty, których masa przekracza 1,0 t.
Należy zauważyć, że wskazane w omówionych przepisach roboty budowlane mogą obejmować swym zakresem także prowadzenie robót rozbiórkowych.
Natomiast ostateczna ocena, czy w konkretnym przypadku należy sporządzić plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia należy do właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej (starosty), który na podstawie przepisów ustawy oraz konkretnego stanu faktycznego prowadzonych robót jest zobowiązany do zajęcia w przedmiotowej sprawie wiążącego stanowiska.
Uwaga: Odpowiedź nie stanowi wykładni prawa i nie jest wiążąca dla organów administracji publicznej orzekających w sprawach indywidualnych.
