Punkty i stacje ładowania w spółdzielniach oraz wspólnotach mieszkaniowych

Zgodnie z zapisami ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych [1] do zadań Urzędu Dozoru Technicznego włączono realizację badań technicznych stacji ładowania oraz punktów ładowania. Dotyczy to urządzeń, które stanowią element infrastruktury ładowania drogowego transportu publicznego. W nowelizacji ustawy [2] uregulowano zasady instalacji punktów ładowania w budynkach mieszkalnych oraz niemieszkalnych.

Zasady instalowania punktów ładowania w budynkach mieszkalnych zostały ustalone zgodnie z art. 12b ustawy [1]. Dotyczy to budynków wielorodzinnych w zarządzie wspólnoty, spółdzielni mieszkaniowej albo osoby sprawującej zarząd nad daną nieruchomością.

Fot. © andov – stock.adobe.com

W budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, w których liczba samodzielnych lokali mieszkalnych jest większa niż trzy, punkt ładowania instaluje się i eksploatuje po uzyskaniu zgody zarządu wspólnoty lub spółdzielni. Może to być też osoba sprawująca zarząd nad daną nieruchomością. Zgoda wydawana jest na wniosek osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu w tym budynku i stanowisko postojowe do wyłącznego użytku (dalej: wnioskodawca).

Załączniki potrzebne do złożenia wniosku:

1) oświadczenie o zobowiązaniu się wnioskodawcy do pokrycia wszelkich kosztów związanych z instalacją punktu ładowania, w tym zakupu i montażu tego punktu;

2) oświadczenie o posiadaniu tytułu prawnego do lokalu;

3) zgoda właściciela lokalu na instalację punktu ładowania w przypadku, gdy wnioskodawca nie jest właścicielem lokalu;

4) zgoda w wypadku nieruchomości będącej zabytkiem nieruchomym w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy [3], wpisanej do rejestru zabytków lub gminnej ewidencji zabytków.

Terminy i zasady dopuszczalności

Instalacja elektryczna w obrębie budynku objętego wnioskiem, stanowiska postojowe znajdujące się wewnątrz budynku oraz przylegające do niego budynki podlegają ekspertyzie.

Sporządzenie ekspertyzy nie jest wymagane w przypadku budynków, w których została zaprojektowana i wykonana instalacja elektryczna przeznaczona do zasilania punktów ładowania. Wówczas przy instalacji punktu ładowania uwzględnia się przyjęte rozwiązania dotyczące instalacji elektrycznej. W szczególności dotyczy to jej parametrów technicznych oraz zastosowanych środków zabezpieczeń.

Po uzyskaniu ekspertyzy zarząd wspólnoty, spółdzielnia lub osoba sprawująca zarząd nad daną nieruchomością rozpatruje wniosek w terminie 30 dni. W przypadku gdy sporządzenie ekspertyzy nie jest wymagane, zarząd wspólnoty rozpatruje wniosek w terminie 30 dni od dnia jego złożenia przez wnioskodawcę.

W przypadku braku obowiązku sporządzenia ekspertyzy wnioskodawca może przystąpić do instalacji i eksploatacji punktu ładowania po bezskutecznym upływie 30 dni od złożenia wniosku. Dotyczy to też sytuacji, gdy wszelkie koszty związane z instalacją punktu ładowania, w tym z jego zakupem i montażem, zostaną pokryte przez wnioskodawcę.

W przypadku wspólnoty mieszkaniowej wydanie zgody na instalację i eksploatację punktu ładowania o mocy mniejszej niż 11 kW stanowi czynność zwykłego zarządu.

>> Stacje ładowania pojazdów elektrycznych w garażach

>>> Punkt ładowania samochodów elektrycznych – co z ochroną przeciwporażeniową?

Stacje i punkty ładowania – ekspertyza

Ekspertyzie podlegają instalacja elektryczna w obrębie budynku objętego wnioskiem oraz stanowiska postojowe znajdujące się wewnątrz tego budynku, a także przylegające do niego budynki. Ocena dotyczy dopuszczalności przyłączenia do tej instalacji punktu ładowania oraz zasad bezpieczeństwa związanych z jego używaniem.

Ekspertyzę może sporządzić osoba posiadająca uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych do projektowania bez ograniczeń. Określa ona w szczególności:

1) moc przyłączeniową budynku, która może zostać wykorzystana na potrzeby funkcjonowania punktu ładowania;

2) punkt w instalacji elektrycznej, w którym przyłączenie punktu ładowania jest dopuszczalne, oraz parametry tego punktu, w tym jego moc maksymalną;

3) rozwiązania budowlane oraz techniczno-instalacyjne, jakie powinny być przyjęte przy instalacji punktu ładowania, w tym wymagania dotyczące wyrobów zastosowanych do instalacji tego punktu;

4) warunki niezbędne do bezpiecznej eksploatacji punktu ładowania;

5) wymagania, jakie powinny być spełnione w zakresie bezpieczeństwa pożarowego w związku z zainstalowaniem punktu ładowania.

Gdy jest to niezbędne do sporządzenia ekspertyzy, osobie, która ją sporządza, udostępnia się wyniki okresowego badania instalacji elektrycznej zgodnie z art. 62 ust. 1 pkt 2 ustawy – Prawo budowlane [4]. Udostępnia się też dokumenty, w tym plan budowy ogólnodostępnych stacji ładowania, o którym mowa w art. 63 ustawy [4].

Jeśli wnioski złożyło kilku wnioskodawców, można sporządzić jedną ekspertyzę dotyczącą wszystkich lub wybranych punktów ładowania objętych tymi wnioskami. Koszty sporządzenia ekspertyzy ponosi wnioskodawca lub kilku wnioskodawców.

Wyniki ekspertyzy

Jeżeli z ekspertyzy wynika, że instalacja punktu ładowania objętego wnioskiem jest możliwa jedynie:

• po zmianie umowy o przyłączenie budynku do sieci elektroenergetycznej,
• po wykonaniu nowej instalacji,
• po przebudowie istniejącej instalacji elektrycznej,

wówczas zgody na instalację i eksploatację punktu ładowania można udzielić wyłącznie, jeśli wnioskodawca zobowiąże się do pokrycia wszelkich kosztów tych czynności.

Jeżeli na stanowisku postojowym, do którego prawo do wyłącznego użytku posiada wnioskodawca, został zainstalowany punkt ładowania, operator systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego instaluje układ pomiarowo-rozliczeniowy. Ma to na celu opomiarowanie energii elektrycznej pobieranej przez punkt ładowania, co wymaga uprzedniego zawarcia umowy, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy [5].

>>> Kontenerowa stacja transformatorowa – formalności przy rozbudowie

>>> Zwiększenie autokonsumpcji energii elektrycznej z instalacji fotowoltaicznej

Brak zgody na instalację

Zarząd wspólnoty, spółdzielnia lub osoba sprawująca zarząd nad daną nieruchomością odmawia udzielenia zgody na zainstalowanie i eksploatację punktu ładowania w przypadku, gdy:

1) z ekspertyzy wynika, że instalacja punktu ładowania zgodnie z wnioskiem wnioskodawcy nie jest możliwa;

2) wnioskodawca nie posiada tytułu prawnego do lokalu w obrębie tego budynku i stanowiska postojowego do wyłącznego użytku;

3) wnioskodawca, który nie jest właścicielem lokalu, nie przedłożył zgody właściciela lokalu na instalację punktu ładowania;

4) wnioskodawca nie zobowiązał się do pokrycia wszelkich kosztów związanych z instalacją oraz przyłączeniem do sieci elektroenergetycznej punktu ładowania objętego wnioskiem.

Stacje i punkty ładowania – badanie techniczne UDT

Poniżej przedstawiono różne przypadki własności oraz użytkowania urządzeń:

1) Urządzenie będzie własnością mieszkańca wspólnoty i będzie wykorzystywane wyłącznie do ładowania jego pojazdu elektrycznego lub hybrydowego.

Według art. 2 pkt 17 ustawy [5] będzie to punkt ładowania, który nie wymaga odbioru technicznego UDT. Wszelkie jego wymagania instalacyjne, w tym zabezpieczenia przed uszkodzeniem, ochrona przeciwporażeniowa czy ochrona przeciwpożarowa, a także czasookresy wykonywania przeglądów serwisowych, pomiarów ochronnych oraz prób funkcjonalnych powinny być określone w instrukcji eksploatacji urządzenia. Parametry techniczne urządzenia muszą być zgodne z omówioną ekspertyzą.

2) Urządzenie będzie własnością całej wspólnoty i będzie świadczyć usługę ładowania jej mieszkańcom albo stanie się własnością jednego z mieszkańców, ale będzie świadczyć usługę ładowania innym mieszkańcom (bez względu na to, czy usługa jest realizowana płatnie czy bezpłatnie).

Jeśli moc punktu ładowania przekroczy 3,7 kW, to urządzenie będzie spełniało definicję stacji ładowania zawartą w art. 2 pkt 27 ustawy [5] jako stacja nieogólnodostępna i będzie podlegało badaniom technicznym UDT.

W przypadku 2), gdy urządzenie świadczy usługę ładowania na zasadach równoprawnego traktowania wszystkich użytkowników samochodów elektrycznych i hybrydowych (np. będzie zainstalowane na parkingu osiedlowym w przestrzeni publicznej), jest ono traktowane jako ogólnodostępna stacja ładowania. Dodatkowo będzie musiało spełnić warunek dla typu złącz i gniazd pojazdowych jak dla stacji ogólnodostępnych. Musi również spełnić warunek rejestracji w Ewidencji Infrastruktury Paliw Alternatywnych [6].

Zgodnie z Prawem budowlanym [4] geodezyjnemu wyznaczeniu w terenie, a po wybudowaniu – geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej, podlegają punkty ładowania, o których mowa w art. 2 pkt 17 ustawy [1], oraz stacje ładowania, o których mowa w art. 2 pkt 27 ustawy [1].

Stacje ładowania wymagają zgłoszenia budowy, w przeciwieństwie do punktów ładowania, które nie wymagają ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia budowy.

 Pytania i odpowiedzi

Pytanie

Jakie są zasady i wytyczne w przypadku instalacji ładowarki do samochodów elektrycznych na platformie ruchomej przeznaczonej do parkowania samochodów?

Odpowiedź

W zakresie stacji ładowania i punktów ładowania nie ma szczegółowych przepisów, które regulowałyby taki konkretny przypadek. Podstawą są zapisy instrukcji eksploatacji obu urządzeń. Instrukcje eksploatacji ładowarek do samochodów elektrycznych zazwyczaj nie zawierają zapisów i wymagań względem budowy ich na platformach ruchomych. Jedyne ograniczenia, jakie spotykamy, to brak możliwości montażu ładowarek w pomieszczeniach zamkniętych.

Odnośnie do samych platform ruchomych trzeba wziąć pod uwagę fakt, że poruszanie się platformą podczas ładowania samochodu może grozić awarią kabla ładującego. Może on np. wpaść w łańcuch czy siłownik, zostać uszkodzony przez elementy konstrukcji lub zaplątać się w przeguby, co grozi jego wadliwością.

Producenci systemów parkingowych w swoich dokumentacjach zezwalają wyłącznie na parkowanie na nich pojazdów. Zabraniają składowania jakichkolwiek materiałów oraz dodatkowych instalacji w obrębie platformy i na niej. Ponadto w dokumentacjach systemów parkingowych są określane wymagania dotyczące ich montażu, np. minimalne odległości od otoczenia, co wręcz uniemożliwia instalowanie np. ładowarek samochodów elektrycznych. W przypadku gdy urządzenie spełnia ustawową definicję stacji ładowania, to zgodnie z warunkami technicznymi powinno być zabezpieczone przed najechaniem lub uszkodzeniem. Musi też zapewniać dostęp dla osób niepełnosprawnych, co wymaga dodatkowej przestrzeni.

Jeżeli będzie to punkt ładowania, czyli prywatna ładowarka służąca wyłącznie do użytku właściciela, to należy zastosować art. 12b ustawy [1]. Reguluje on zasady instalowania punktów ładowania w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych znajdujących się w zarządzie wspólnoty lub spółdzielni mieszkaniowej. Wskazuje wymóg zlecenia ekspertyzy, która w swoim zakresie ma określić m.in.:

• rozwiązania budowlane oraz techniczno-instalacyjne, jakie powinny być przyjęte przy instalacji punktu ładowania, w tym wymagania dotyczące wyrobów zastosowanych do instalacji tego punktu;
• warunki niezbędne do bezpiecznej eksploatacji punktu ładowania;
• wymagania, jakie powinny być spełnione w zakresie bezpieczeństwa pożarowego w związku z zainstalowaniem punktu ładowania.

Podsumowanie

Bezpieczeństwo i zgodność z przepisami stacji oraz punktów ładowania we wspólnotach mieszkaniowych są ważne z kilku powodów, wśród których można wymienić bezpieczeństwo elektryczne w budynkach i samych użytkowników. Istotne jest też upewnienie się, że punkty są umieszczone w bezpiecznych miejscach, infrastruktura obejmuje zabezpieczenia przeciwporażeniowe i korzystają z tych punktów tylko uprawnieni użytkownicy.

mgr inż. Jarosław Kozłyk
główny specjalista ds. rozwoju elektromobilności, Wydział Elektromobilności i Nowych Technologii, Departament Techniki, Urząd Dozoru Technicznego

Literatura
1. Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych z dnia 11 stycznia 2018 r. (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1289 ze zm.).
2. Ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2269).
3. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1292).
4. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 725 ze zm.).
5. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 266 ze zm.).
6. www.eipa.udt.gov.pl.