Już po raz trzeci wortal Sztuka-Architektury.pl zorganizował plebiscyt Polska Architektura XXL podsumowujący najważniejsze osiągnięcia i wydarzenia polskiej architektury minionego roku. Eksperci oraz internauci od marca do maja 2011 r. wybierali swoich faworytów. Znamy już zwycięzców w poszczególnych kategoriach.
Redakcja wortalu SZTUKA-ARCHITEKTURY.PL od początku 2011 r. zbierała typy zaproszonych ekspertów oraz zgłoszenia czytelników dotyczące najciekawszych wydarzeń w polskiej architekturze ubiegłego roku. Dzięki temu wyłoniona została grupa wiodących typów, które zostały poddane pod głosowanie internautów oraz ekspertów.
Nominacje i eksperci
Nominowanych zostało ponad pięćdziesiąt obiektów i wydarzeń w dziewięciu konkursowych kategoriach: kultura i nauka, nowe i stare, dom i mieszkanie, biura, sport, ekologia, przestrzeń publiczna, wydarzenie 2010 i nadzieja 2010. Zaproszonymi przez nas ekspertami byli: Jacek Ferdzyn – architekt, współzałożyciel łódzkiej Pracowni Architektonicznej Ferdzynowie, prezes łódzkiego oddziału SARP; Urszula Gołota – architekt, kustosz Działu Architektury i Sztuki Współczesnej Muzeum Architektury we Wrocławiu; Bartosz i Michał Haduchowie – architekci z krakowskiej grupy projektowej NArchitekTURA, zwycięzcy krakowskiej edycji Akcji-Kreacji 2010, publicyści; Marcin Kościuch – architekt, współzałożyciel poznańskiej pracowni Ultra_Architects, wiceprezes poznańskiego oddziału SARP; prof. nzw. dr hab. inż. arch. Ewa Kuryłowicz – architekt, partnerka i główna projektanta w APA Kuryłowicz & Associates; Wojciech Popławski – architekt, współzałożyciel pracowni OP Architekten z siedzibami w Wiedniu i Warszawie.
Głosowanie czytelników
W kategorii kultura i nauka najwięcej głosów otrzymała Miejska Biblioteka publiczna w Opolu zaprojektowana przez pracownię ARCHITOP. Połączenie starego z nowym, jeśli przeprowadzone z wyczuciem i szacunkiem dla zastanej, historycznej struktury, daje niejednokrotnie efekt ciekawszy, niż w przypadku budynków powstających zupełnie od podstaw. Kontrast między przeszłością i współczesnością wprowadza dynamikę i napięcie, tym silniejsze, jeśli w ostatecznej strukturze nawarstwiają się nie dwie, a więcej epok. Nowoczesna bryła spotyka się tu z XIX-wieczną kamienicą czynszową i średniowiecznymi murami miejskimi. A wszystko to w otoczeniu zabytków Starego Miasta. Inwestycja zakończyła się w październiku 2010 r.
Za najlepsze połączenie nowego ze starym Czytelnicy uznali wnętrza siedziby zarządu Grupy Powen-Wafapomp SA w Zabrzu zaprojektowane przez pracownię group_a. Wnętrza są próbą stworzenia takiego właśnie miejsca. Próbą znalezienia złotego środka między modą na niebanalność a prostotą, umiarem i funkcjonalnością. Z pomocą przyszła projektantom sama lokalizacja biura w poprzemysłowym budynku, który pierwotnie mieścił szatnie i magazyny i którego surowy charakter stał się doskonałym punktem wyjścia dla estetycznych rozwiązań nowoczesnego miejsca pracy.
Najwięcej głosów w kategorii dom i mieszkanie zdobył zaprojektowany przez Neostudio dom pod Poznaniem, na którego potrzeby zaadaptowano budynek dawnej suszarni nasion Akademii Rolniczej. Projekt powstał w oparciu o posiadającą unikatowy klimat działkę, na której istniał budynek suszarni nasion Akademii Rolniczej. Działka jest w przeważającej części zalesiona drzewostanem z okazałymi robiniami akacjowymi. Ideą przestrzenną dla nowoprojektowanej struktury było wzbogacenie istniejącego budynku i zaakcentowanie jego roli oraz współczesności. Do istniejącej kubatury, zaadaptowanej w parterze na część garażową i gospodarczą a na piętrze na sypialnie, dobudowano jednokondygnacyjną strefę dzienną z salonem, otwartą kuchnię i przekrytą świetlikiem klatkę schodową. Cały dom dzieli się na wyraźnie zaznaczone kubatury, które uzmysławiają pierwotne przeznaczenie starej części oraz współczesność zastosowanych rozwiązań w części nowej. Zastosowane materiały oraz duże okna części dziennej starają się nawiązać dialog zaprojektowanego budynku z otoczeniem.
Najlepszą realizacją w kategorii obiektów biurowych okazało się Centrum Biurowe Vinci w Krakowie autorstwa Studio 51 z Zakopanego. Budynek jest typowym biurowcem komercyjnym. W odróżnieniu od biurowców korporacyjnych nie został zaprojektowany jako pomnik prestiżu firmy mający oszołomić bogactwem i formą architektoniczną. Aby w ogóle mógł być zrealizowany, już na etapie projektowania należało zapewnić przede wszystkim osiągnięcie efektu, nie tyle wizualnego, ile ekonomicznego. Właśnie dlatego kształt bryły budynku wynika bardziej z efektywnego skonsumowania możliwości jakie narzuciły istniejące uwarunkowania niż z zamysłu artystycznego.
Głosami publiczności tytuł najlepszego obiektu sportowego przypadł trójmiejskiej hali sportowo-widowiskowej Ergo Arena zaprojektowanej przez KIPP Projekt. Zaprojektowano ją tak, by nie było ograniczeń w jej wykorzystaniu, by każdy pomysł na organizację dowolnego widowiska, mógł być w niej zrealizowany. Rozwiązanie to było tak bardzo kosztowne, że przerosło możliwości inwestora. W efekcie mimo tego, że koszty budowy wzrosły kilkukrotnie, otwarto obiekt bez pełnego wyposażenia, głównie sportowego oraz bez gastronomii.
W dziedzinie ekologii największe uznanie zdobyła zaprojektowana przez biuro FORMO 3 siedziba firmy Schüco International Polska w Siestrzeniu pod Warszawą. Ekologia i prostota. Te dwa pojęcia stały się podstawą koncepcji siedziby firmy Schüco International Polska, która w czerwcu 2010 r. została otwarta w Siestrzeni pod Warszawą. Architekci z pracowni Formo 3 postawili na minimalistyczne rozwiązania formalne, jako główny element identyfikacji obiektu traktując kolor i produkty z oferty inwestora oraz maksymalne rozwiązania ekologiczne – zaprojektowany przez nich budynek jest nie tylko energooszczędny, ale sam wytwarza energię.
Najwięcej głosów w kategorii przestrzeni publicznej otrzymała Ścieżka Kapuścińskiego w Warszawie, autorstwa Knockout Design i Mariana Misiaka. Ryszard Kapuściński to bez wątpienia jeden z najbardziej znanych i cenionych za granicą polskich pisarzy. 24 czerwca 2010 r. na Polu Mokotowskim w Warszawie została otwarta upamiętniająca jego twórczość trasa spacerowa – „Ścieżka Kapuścińskiego”.
Dwukilometrowa ścieżka wiedzie trasą, którą niemal codziennie przemierzał spacerujący po Polu Mokotowskim Kapuściński. Ma być hołdem złożonym mistrzowi reportażu, ale hołdem dalekim od patosu pomników i głazów okolicznościowych. Prowadząc spacerujących czytelników przez kolejne punkty, którym towarzyszą cytaty z książek Kapuścińskiego, Ścieżka staje się przygodą z jego twórczością, angażuje w proces jej poznawania i nadaje odbiorowi literatury bardziej indywidualny wymiar.
Za największe wydarzenie 2010 w głosowaniu Czytelników uznany został Westival, czyli festiwal miasta w Szczecinie. W tym roku organizatorzy będą próbowali zaangażować mieszkańców miasta w debatę na temat jego rozwoju już po raz piąty. I już teraz zapraszają do tworzenia programu kolejnego miejskiego festiwalu, którego celem jest „przekształcanie miasta w dzieło sztuki”. Jego głównymi hasłami mają być: „Tropem kultur i cywilizacji” oraz „Archetektura” czyli „hologram świadomości”.
Największe nadzieje spośród projektów powstałych w 2010 r. wzbudził projekt Zakładu Termicznego Przetwarzania Odpadów w Krakowie autorstwa pracowni Teller Architekci Michała Tellera, Manufaktura nr 1 Bogusława Wowrzeczki oraz Filipa Łapińskiego. Hala wyładunkowa, fosa na odpady, dyspozytornia, linia spalania i oczyszczania spalin, maszynownia, stacja uzdatniania wody… to zaledwie część programu funkcjonalnego, jaki musi pomieścić spalarnia odpadów komunalnych. Jako obiekt przemysłowy, musi być przede wszystkim funkcjonalna i w jak najmniejszym stopniu uciążliwa dla otoczenia. Ale może też przy tym wnosić do niego nową jakość. Tak jak ekospalarnia, która ma powstać w Krakowie.
Głosowanie ekspertów
W kategorii kultura i nauka ich wybór padł na Centrum Nauki Kopernik autorstwa pracowni RAr2 Laboratorium Architektury.
Za najlepszą realizację w kategorii nowe i stare jurorzy uznali Centrum Chopinowskie w Warszawie zaprojektowane przez biuro Bolesława Stelmacha.
Największe uznanie spośród budynków mieszkalnych zdobyły ex aequo Dom Artystki na warszawskim Bródnie autorstwa Marcina Kwietowicza i Piotra Brzozy oraz domy sąsiedzkie w Rybniku zaprojektowane przez pracownię Jojko + Nawrocki Architekci.
W kategorii budynków biurowych jurorzy wskazali siedzibę firmy Roedl & Partner w Gliwicach zaprojektowaną przez biuro medusa group, a w kategorii obiektów sportowych – Stadion Cracovii w Krakowie autorstwa Estudio Lamela.
Największym wydarzeniem 2010 były według jurorów: pawilon polski na Expo 2010 w Szanghaju autorstwa WWA Architects oraz akcja „Wielka architektura dla wszystkich” Edyty Ołdak i stowarzyszenia 'Z siedzibą w Warszawie'.
Za największą nadzieję 2010 r. uznali z kolei projekt Sinfonia Varsovia autorstwa Atelier Thomas Pucher. W kategoriach ekologii i przestrzeni publicznej głosy jurorów byłby zbyt podzielone, w związku z czym nie udało się wyłonić zwycięzców.
