Kalendarium – maj, czerwiec, lipiec

Wszedł w życie

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 maja 2009 r., sygn. akt 64/07, dotyczący wysokości kary z tytułu nielegalnego użytkowania obiektu budowlanego (Dz.U. Nr 71, poz. 618)

 

Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczące wysokości kary z tytułu nielegalnego użytkowania obiektu budowlanego.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 57 ust. 7 zdanie drugie w związku z art. 59f ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane oraz załącznikiem do tej ustawy jest zgodny z zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną w art. 2 konstytucji oraz z art. 32 ust. 1 konstytucji.

TK stwierdził, że obowiązek uprzedniego zawiadomienia o zakończeniu budowy, które wymaga akceptacji właściwego organu przez niewniesienie sprzeciwu w terminie 21 dni, lub uzyskania ostatecznej decyzji o pozwoleniu na użytkowanie oraz zapewniająca realizację tych powinności sankcja, w postaci kary pieniężnej w wysokości określonej w art. 57 ust. 7 zdaniu 2 w związku z art. 59f ust. 1 Prawa budowlanego (Pb), mają służyć ochronie doniosłych wartości wyróżnionych ze względu na interes publiczny, jak środowisko, bezpieczeństwo ludzi i mienia, zdrowie i życie ludzi, ład przestrzenny czy też poszanowanie uzasadnionych interesów osób trzecich. TK zauważył, że z punktu widzenia celu regulacji prawnej istotne znaczenie ma przede wszystkim niezawiadomienie właściwego organu o zakończeniu budowy lub nieuzyskanie ostatecznego pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego. Uniemożliwia bowiem realizację przez organy nadzoru budowlanego ich ustawowo określonych zadań. Nieporównywalnie mniejszą wagę w kontekście wartości chronionych przypisać należy dysproporcjom społecznym i majątkowym, wielkości obiektu budowlanego oraz okresowi jego nielegalnego użytkowania. Wynika to stąd, że takie samo zagrożenie wartości chronionej może być wynikiem samowolnego użytkowania niewielkiego oraz dużego obiektu, krótkiego jego użytkowania bez akceptacji organu, jak też długiego, zarówno przez osobę zamożną, jak i ubogą. Zatem w zakresie określenia tego rodzaju kryteriów ustalania wymiaru kary istnieje daleko idąca swoboda decyzji ustawodawczej. W ocenie Trybunału surowość sankcji określonej w art. 57 ust. 7 w związku z art. 59f ust. 1 Pb jest adekwatna z punktu widzenia doniosłości dóbr w nich chronionych. Ma ona w optymalnym stopniu dyscyplinować, aby każdy – bez wyjątku – inwestor realizował obowiązek zawiadomienia organu nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy lub złożenia wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie. Inicjatywa inwestora w tej kwestii stanowi podstawowy warunek prawidłowego wykonywania zadań przez nadzór budowlany, a tym samym ochrony wartości deklarowanych w Pb. Podwyższenie w art. 57 ust. 7 zdaniu 2 Pb stawki kary pieniężnej z tytułu nielegalnego użytkowania obiektu w stosunku do sankcji przewidzianej w przypadku innych naruszeń w procesie inwestycyjnym jest uzasadnione. Te dwie sytuacje nie powinny być traktowane przez ustawodawcę na równi, gdyż wniosek o udzielenie pozwolenia na użytkowanie stanowi wezwanie właściwego organu do przeprowadzenia obowiązkowej kontroli. Dopiero w toku tej kontroli organ nadzoru budowlanego dokonuje sprawdzenia budowy pod kątem ewentualnych nieprawidłowości. Naruszenie prawa określone w art. 57 ust. 7 zdaniu 1 Pb i niezgodności w zakresie wskazanym w art. 59a ust. 2 Pb są nieporównywalne, gdyż surowość kary pieniężnej określonej w art. 57 ust. 7 zdaniu 2 w związku z art. 59f ust. 1 Pb ma zapewnić możliwość dokonania sprawdzeń zgodności budowy pod względem kryteriów ustanowionych w art. 59a ust. 2 Pb i ewentualnie zastosowania sankcji z tytułu niezgodności z nimi. Dlatego też powyższe sytuacje, jako różniące się od siebie, są różnie traktowane, co jest spójne z konstytucyjnymi zasadami sprawiedliwości społecznej i równości.

Weszło w życie

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustalenia Programu rzeczowo-finansowego dla inwestycji drogowych realizowanych z wykorzystaniem środków Krajowego Funduszu Drogowego na rok 2009 (Dz.U. Nr 75, poz. 637) 

 

Zmiany dotyczą rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 lutego 2009 r. w sprawie ustalenia Programu rzeczowo-finansowego dla inwestycji drogowych z wykorzystaniem środków Krajowego Funduszu Drogowego na rok 2009 (Dz.U. Nr 30, poz. 191 i Nr 55, poz. 452) i związane są z koniecznością pozyskania środków finansowych na wykonanie projektów drogowych. Rozporządzenie przewiduje uruchomienie przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) pozostałej części pierwszego kredytu Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) w wysokości 280 mln euro (udzielonego na podstawie umowy z dnia 25 października 2006 r. na łączną kwotę 300 mln euro) oraz zaciągnięcie przez BGK drugiego kredytu EBI w wysokości 200 mln euro. Pieniądze z kredytu będą przeznaczone na sfinansowanie odcinków: Sośnica–Gorzyczki (47,8 km), Zgorzelec–Krzyżowa (51,4 km) oraz Klucz–Kijewo (8 km).

Ponadto w nowelizowanym rozporządzeniu zaktualizowano niektóre dane dotyczące wydatków na inwestycje wykazane w załączniku nr 1 do rozporządzenia, a dotyczące: autostrady A2 węzeł Stryków II–węzeł Stryków I wraz z łącznikiem do drogi nr 14, autostrady A1 Sośnica–Gorzyczki, autostrady A2 Stryków–Konotopa.

Ogłoszono

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2009 r., sygn. akt III CZP 21/09

 

Sąd Najwyższy stwierdził, że umowa o dożywocie ukryta pod pozorną umową sprzedaży nieruchomości zawartą w formie aktu notarialnego jest nieważna, jeżeli istotne postanowienia umowy o dożywocie nie zostały objęte tą formą szczególną.

Weszła w życie

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. Nr 72, poz. 620)

 

Nowelizacja dotyczy ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 i Nr 199, poz. 1227) i stanowi, że w przypadku gdy decyzja

o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej dotyczy rodzinnych ogrodów działkowych, ustanowionych zgodnie z ustawą z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, podmiot, w którego interesie nastąpi likwidacja rodzinnego ogrodu działkowego lub jego części, zobowiązany jest wypłacić: członkom Polskiego Związku Działkowców odszkodowanie za stanowiące ich własność nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na ich działkach, natomiast Polskiemu Związkowi Działkowców – odszkodowanie za stanowiące jego własność urządzenia, budynki i budowle przeznaczone do wspólnego korzystania przez użytkujących działki i służące do zapewnienia funkcjonowania ogrodu. Przepis zobowiązuje również ww. podmiot do zapewnienia gruntów zastępczych na odtworzenie rodzinnego ogrodu działkowego.  

 

Weszła w życie

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu (Dz.U. Nr 84, poz. 700)  

 

Ustawa określa zasady przygotowania, realizacji i finansowania inwestycji w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu wraz z instalacjami, urządzeniami i obiektami niezbędnymi dla jego uruchomienia i funkcjonowania, wymaganych ze względu na istotny interes bezpieczeństwa państwa, oraz inwestycji towarzyszących. Inwestycje w zakresie terminalu realizują: Urząd Morski w Szczecinie, Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście spółka akcyjna z siedzibą w Szczecinie, Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie oraz Polskie LNG spółka z siedzibą w Świnoujściu. Nadzór nad zgodnym z zatwierdzonym harmonogramem przygotowaniem i realizacją inwestycji w zakresie terminalu sprawuje minister właściwy do spraw Skarbu Państwa.

Ogłoszono

 

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2009 r., sygn. akt III CZP 34/09

 

Sąd Najwyższy stwierdził, że jeżeli decyzja o podziale nieruchomości zawiera warunek, że przy zbywaniu wydzielonych działek zostaną ustanowione służebności drogowe zapewniające dostęp do drogi publicznej lub nastąpi sprzedaż udziałów w prawie do działki stanowiącej drogę wewnętrzną, umowa przeniesienia własności wydzielonej działki zawarta bez spełnienia tego warunku jest nieważna (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 99 i art. 93 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami – t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.).

Weszła w życie

Ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 86, poz. 720)

 

Ustawa modyfikuje dotychczasowy system finansowania Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2008–2012 przyjętego przez Radę Ministrów uchwałą z dnia 25 września 2007 r., nr 163/2007. Zmiany dotyczą przepisów ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (KFD), ustawy o drogach publicznych, ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, ustawy o transporcie drogowym oraz ustawy o drogowych spółkach specjalnego przeznaczenia. Nowelizacja wprowadza koncentrację w ramach Krajowego Funduszu Drogowego wszystkich środków przeznaczonych na inwestycje drogowe, w tym przejęcie zadań realizowanych ze środków budżetu Unii Europejskiej. KFD będzie otrzymywał dotacje z budżetu państwa. Bank Gospodarstwa Krajowego będzie mógł zaciągać kredyty, pożyczki i emitować obligacje na rzecz funduszu. Wprowadzono również możliwość tzw. finansowania pomostowego, polegającego na zasileniu funduszu ze środków własnych Banku Gospodarstwa Krajowego w przypadku niedoboru środków na rachunku funduszu niezbędnych do terminowej obsługi zadań.

W nowelizowanej ustawie o drogach publicznych przewidziano możliwość wyboru przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad operatora budowy lub eksploatacji systemu elektronicznego poboru opłat w trybie przepisów ustaw: prawo zamówień publicznych, o partnerstwie publiczno-prywatnym, o koncesji na roboty budowlane lub usługi ,a także o autostradach płatnych oraz Krajowym Funduszu Drogowym (dotychczas była to tylko ustawa – Prawo zamówień publicznych).

Zmiana w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych polega m.in. na wykazaniu obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego na zasadach określonych w ustawie o autostradach płatnych oraz Krajowym Funduszu Drogowym w katalogu lokat, w które może lokować swoje aktywa każdy fundusz emerytalny oraz powszechne towarzystwo emerytalne.

Weszło w życie

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 maja 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz typu pojazdu kolejowego (Dz.U. Nr 78, poz. 654)

 

W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz typu pojazdu kolejowego (Dz.U. Nr 103, poz. 1090 oraz z 2006 r. Nr 2, poz. 13) wprowadzono zmiany do załącznika nr 1, polegające na określeniu zakresu wykonywanych badań przez jednostki badawcze upoważnione do przeprowadzania badań koniecznych do uzyskania świadectw dopuszczenia do eksploatacji, oraz rozszerzono wykaz jednostek upoważnionych do przeprowadzania tych badań. Określono różne rodzaje dokumentacji technicznych, załączanych do wniosku o wydanie świadectwa dopuszczenia

 

 

do eksploatacji, w zależności od tego, czy wniosek dotyczy typów budowli, urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego czy pojazdów kolejowych.

 

Weszło w życie

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie wzoru sprawozdania o masie zebranego i przekazanego do prowadzącego zakład przetwarzania zużytego sprzętu (Dz.U. Nr 81, poz. 682)

 

Rozporządzenie określa wzór sprawozdania o masie zebranego i przekazanego do prowadzącego zakład przetwarzania zużytego sprzętu oraz sposób przekazywania tego sprawozdania. Straciło moc dotychczas obowiązujące rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 stycznia 2006 r. w sprawie wzoru sprawozdania o masie zebranego i przekazanego do prowadzącego zakład przetwarzania zużytego sprzętu (Dz.U. Nr 11, poz. 60).

Weszło w życie

 

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie wzoru sprawozdania o przetworzonym zużytym sprzęcie (Dz.U. Nr 81, poz. 683)

 

Rozporządzenie określa wzór sprawozdania o przetworzonym zużytym sprzęcie zawierającego informację o masie przyjętego przez prowadzącego zakład przetwarzania sprzętu, z którego powstał zużyty sprzęt, oraz informację o rodzajach i masie odpadów powstałych z przetworzenia zużytego sprzętu, przekazanych prowadzącemu działalność w zakresie recyklingu, prowadzącemu działalność w zakresie innych niż recykling procesów odzysku i prowadzącemu działalność w zakresie unieszkodliwiania odpadów. Rozporządzenie określa również sposób przekazywania tego sprawozdania. Straciło moc rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2006 r. w sprawie wzoru sprawozdania o przetworzonym zużytym sprzęcie oraz sposobu jego przekazywania (Dz.U. Nr 45, poz. 320).

Weszło w życie

 

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie wzoru sprawozdania o odpadach
pochodzących z zużytego sprzętu (Dz.U. Nr 81, poz. 684)

 

Rozporządzenie określa wzór sprawozdania o masie przyjętych oraz poddanych recyklingowi odpadów pochodzących z zużytego sprzętu, wzór sprawozdania o masie przyjętych oraz poddanych innym niż recykling procesom odzysku odpadów pochodzących z zużytego sprzętu oraz sposób przekazywania tych sprawozdań. Straciło moc rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 stycznia 2006 r. w sprawie wzorów sprawozdań o odpadach pochodzących ze zużytego sprzętu oraz sposobu ich przekazywania (Dz.U. Nr 5, poz. 34).

Weszło w życie

 

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie formy i sposobu przeprowadzania
monitoringu części wód powierzchownych i podziemnych (Dz.U. Nr 81, poz. 685)

 

W rozporządzeniu określono formy i sposób prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych, w tym:

1)
dla wód powierzchniowych: rodzaje monitoringu i cele ich ustanowienia, kryteria wyboru jednolitych części wód do monitorowania, rodzaje punktów pomiarowo-kontrolnych i kryteria ich wyznaczania, zakres i częstotliwości prowadzonych badań dla poszczególnych elementów klasyfikacji stanu ekologicznego i chemicznego jednolitych części wód w ciekach naturalnych, jeziorach i innych naturalnych zbiornikach wodnych, wodach przejściowych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych, metodyki referencyjne oraz warunki zapewnienia jakości pomiarów i badań;

2)
dla wód podziemnych: rodzaje monitoringu i cele ich ustanowienia, kryteria wyboru jednolitych części wód do monitorowania, kryteria wyznaczania punktów pomiarowych, zakres i częstotliwość monitoringu, metodyki referencyjne oraz warunki zapewnienia jakości monitoringu.

Ogłoszono

Ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 97, poz. 804)

 

Ustawa stanowi wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 października 2007 r., sygn. akt K 20/07, stwierdzającego niezgodność z konstytucją art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568 z zm.). Artykuł 31 ust. 1 w dotychczasowym brzmieniu stanowił, że osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna, która zamierza realizować roboty budowlane przy zabytku lub zalesienia na terenie, na którym znajduje się zabytek, jest obowiązana pokryć koszty badań archeologicznych oraz ich dokumentacji. Nowelizacja stanowi, że minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może udzielić dotacji na przeprowadzenie ww. badań archeologicznych oraz wykonanie ich dokumentacji, w przypadku gdy koszt planowanych badań archeologicznych i ich dokumentacji będzie wyższy niż 2% kosztów planowanych działań. Przepis nie ma zastosowania, gdy jednym z podmiotów zamierzających realizować działania, o których mowa powyżej, jest jednostka organizacyjna zaliczana do sektora

finansów publicznych, albo działania te będą realizowane z wykorzystaniem środków finansowych Unii Europejskiej, Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Norweskiego Mechanizmu Finansowego.

 

Ustawa weszła w życie 24 lipca 2009 r.

Ogłoszono

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2009 r., sygn. akt III CZP 39/09

 

Sąd Najwyższy stwierdził, że w razie niewykonania zobowiązania wierzyciel, który nie odstąpił od umowy, może dochodzić naprawienia szkody na zasadach ogólnych, a należne mu odszkodowanie nie jest ograniczone do wartości zadatku lub jego podwójnej wysokości.

Weszła w życie

Ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 79, poz. 662)

 

Nowelizacja obejmuje przepisy dotyczące niedozwolonych klauzul umownych stosowanych w obrocie konsumenckim oraz przepisy regulujące krąg spadkobierców ustawowych.

Weszło w życie

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie wzorów wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat (Dz.U. Nr 97, poz. 816)

 

Rozporządzenie zawiera wzory wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat, a także sposób przedstawiania tych informacji i danych.

 

Weszło w życie

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 56, poz. 461).

 

O rozporządzeniu pisaliśmy w „IB” nr 6/2009