Odpowiada radca prawny Andrzej Wybranowski.
W urzędzie marszałkowskim toczy się postępowanie w celu wydania pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie suchego (wiejskiego) zbiornika przeciwpowodziowego.
Projektowany zbiornik przeciwpowodziowy suchy jest budowlą wodną niewymagającą jakichkolwiek czynności obsługowych, w wyniku których mogłoby być prowadzone gospodarowanie wodą. Te informacje zostały zamieszczone w dołączonym do wniosku operacie wodnoprawnym. Urząd wezwał do uzupełnienia wniosku i przedłożenia instrukcji gospodarowania wodą jako osobnego dokumentu. Instrukcja miałaby być opracowana zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 17 sierpnia 2006 r. w sprawie zakresu instrukcji gospodarowania wodą (Dz.U. Nr 150, poz. 1087).
W prawie wodnym nie sprecyzowano, co to jest instrukcja gospodarowania wodą, ani nie określono, w jakim przypadku jest wymagana. Według mnie mało precyzyjne sformułowanie funkcji instrukcji powoduje, że urzędnicy nadinterpretują prawo.
Czytelnik prosi o interpretację art. 131 ust. 2a prawa wodnego (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 145, dalej jako prawo wodne) co do konieczności dołączania projektu instrukcji gospodarowania wodą do wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego, m.in. w sytuacji wykonywania suchego zbiornika przeciwpowodziowego.
Budowa suchego zbiornika przeciwpowodziowego
Do wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego na opisaną przez czytelnika budowę suchego zbiornika przeciwpowodziowego powinien być załączony projekt instrukcji gospodarowania wodą.
Uzasadnienie
Zgodnie z art. 131 ust. 2a prawa wodnego do wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego na piętrzenie wód powierzchniowych lub na zależne od siebie korzystanie z wód przez kilka zakładów dołącza się projekt instrukcji gospodarowania wodą, zawierający opis sposobu gospodarowania wodą i zaspokojenia potrzeb wszystkich użytkowników odnoszących korzyści z urządzenia wodnego, którego dotyczy instrukcja.
Przepis ten przewiduje zatem dwie niezależne przesłanki, które obligują wnioskodawcę do załączenia projektu instrukcji gospodarowania wodą do wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego:
a) urządzenia wodne powodują spiętrzenie wód powierzchniowych, przy czym należy uznać, że nie jest istotne, czy spiętrzenie będzie stałe czy przejściowe;
b) kilka zakładów korzysta z wód w sposób zależny od siebie.
W mojej ocenie w odniesieniu do opisanej przez czytelnika budowy suchego zbiornika przeciwpowodziowego mamy do czynienia z sytuacją wymienioną pod lit. a).
Przede wszystkim należy zauważyć, że suche zbiorniki przeciwpowodziowe są jednym z rodzajów budowli przeciwpowodziowych (art. 9 pkt 1a prawa wodnego), które z kolei zostały zaliczone do urządzeń wodnych (art. 9 pkt 19 lit. a) prawa wodnego), a zatem takie zbiorniki są urządzeniami wodnymi.
Po drugie, z opisanego przez czytelnika stanu faktycznego wynika, że elementem suchego zbiornika jest zapora ziemna o długości 140 metrów i wysokości 3,6 metra. To właśnie ta zapora będzie powodować spiętrzenie wody powierzchniowej w okresie wzmożonych opadów czy przechodzącej fali powodziowej.
Po trzecie, z przepisów prawa wodnego dotyczących instrukcji gospodarowania wodą wynika, że obowiązek załączenia projektu instrukcji jest niezależny od tego, czy zbiornik suchy wymaga jakiejkolwiek obsługi umożliwiającej kontrolę przepływu wody albo czy posiada urządzenia umożliwiające regulowanie wysokości piętrzenia i wielkości przepływu. Fakt zatem, że w opisanym stanie faktycznym suchy zbiornik przeciwpowodziowy działa w zasadzie automatycznie1, nie ma żadnego znaczenia dla ustalenia istnienia obowiązku przygotowania projektu instrukcji.
Reasumując, w opisanym przez czytelnika stanie faktycznym mamy do czynienia z urządzeniem wodnym (suchym zbiornikiem przeciwpowodziowym) powodującym okresowe piętrzenie wody, co zgodnie z art. 131 ust. 2a obliguje wnioskodawcę do załączenia projektu instrukcji gospodarowania wodą do wniosku o pozwolenie na budowę.
Na marginesie należy zauważyć, że sporządzając w powyższym stanie faktycznym projekt instrukcji gospodarowania wodą, może się zdarzyć, że któryś z obowiązkowych elementów tej instrukcji (określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 17 sierpnia 2006 r. w sprawie zakresu instrukcji gospodarowania wodą2 nie będzie miał zastosowania ze względu na specyfikę suchego zbiornika przeciwpowodziowego. W takiej sytuacji wnioskodawca powinien zaznaczyć w projekcie instrukcji, że dany element instrukcji nie ma zastosowania, oraz uzasadnić swoje stanowisko.
Przypadki „bezcelowego” żądania dołączenia projektu instrukcji
Odnosząc się do zasygnalizowanych przez czytelnika przypadków „bezcelowego” żądania przez organy projektu instrukcji gospodarowania wodą, wskazuję, że literalna treść art. 131 ust. 2a prawa wodnego niestety może często zezwalać organowi na żądanie instrukcji pomimo bezcelowości takiego żądania (każdy przypadek wymaga jednak osobnej analizy). W tym zakresie pozostaje niestety inwestorowi albo dostosowanie się do żądań organu, albo wdanie się w spór z organem w celu przesądzenia sprawy przez sąd administracyjny.
1Pamiętać należy, że nawet opisany przez czytelnika suchy zbiornik będzie wymagał udziału człowieka przy jego gospodarowaniu w szerokim tego słowa znaczeniu – chodzi o takie czynności, jak: usuwanie rumowiska, odmulanie, konserwacja i naprawy, uzupełnianie ubytków umocnień czy ogólna dbałość o dobry stan techniczny zbiornika.
2Przez obowiązkowe elementy instrukcji rozumiem elementy, które przywołane rozporządzenie nie uznaje w § 10 za elementy fakultatywne, tj. elementy, których można nie uwzględniać.
