Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo budowlane obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich.
Ogólna reguła przytoczona powyżej znajduje swoje uszczegółowienie w przepisach wykonawczych, wśród których należy wskazać rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.). Przepisy tego aktu prawnego w zakresie rozwiązań uwzględniających potrzeby osób niepełnosprawnych mają charakter fragmentaryczny i niepełny. W praktyce powoduje to, że nie wszystkie rozwiązania architektoniczne są przyjazne dla osób niesprawnych ruchowo. Wśród regulacji rozporządzenia dotyczących tej kwestii należy wyróżnić następujące zagadnienia, dotyczące:
1. dojść do budynków (§ 16),
2. wejść do budynków (§ 54, 55, 61, 62),
3. miejsc postojowych dla samochodów osobowych (§ 18, 20 i 21) oraz garażów (§ 104, 105),
4. zieleni i urządzeń rekreacyjnych (§ 40),
5. ogrodzeń (§ 42 i 43),
6. urządzeń dźwigowych (§ 54, 55, 193-195),
7. schodów i pochylni (§ 66, 70, 71),
8. pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi (§ 74, 95),
9. pomieszczeń higieniczno-sanitarnych (§ 79, 81, 86, 87).
W zakresie regulacji odnoszących się do wejść do budynków należy wskazać, że przepisy rozróżniają dwie kategorie budynków, a mianowicie budynki wyposażone w dźwigi osobowe oraz budynki, które takich dźwigów nie posiadają.
W budynkach, w stosunku do których przedmiotowy obowiązek występuje, stosownie do treści § 54 ust. 2 rozporządzenia należy zapewnić dojazd z poziomu terenu i dostęp na wszystkie kondygnacje użytkowe osobom niepełnosprawnym.
Z kolei – zgodnie z § 55 ust. 2 rozporządzenia – w budynkach niewymagających wyposażenia w dźwigi, należy zainstalować urządzenia techniczne zapewniające osobom niepełnosprawnym dostęp na kondygnacje z pomieszczeniami użytkowymi, z których mogą korzystać. Nie dotyczy to budynków koszarowych, zakwaterowania w zakładach karnych, aresztach śledczych oraz zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich.
Przepisy rozporządzenia przede wszystkim stosuje się do robót budowlanych polegających na budowie budynku, ale również do takich robót budowlanych, jak: odbudowa, rozbudowa, nadbudowa, przebudowa oraz zmiana sposobu użytkowania budynku. Jeżeli zatem inwestor planuje inwestycję polegającą na wzniesieniu budynku powinien uwzględnić postanowienia § 54 ust. 2 i 55 ust. 2 rozporządzenia, które będą odnosiły się do całej inwestycji. W sytuacji gdy roboty budowlane (jedne z wymienionych powyżej) dotyczą istniejącego budynku, rozwiązania dotyczące dostępności osób niepełnosprawnych powinny być uwzględnione stosownie do przeprowadzanych robót. Jeżeli zatem roboty budowlane obejmują rozbudowę całego budynku sytuacja inwestora będzie taka sama jak gdyby wznosił budynek od podstaw. W przypadku, gdy roboty budowlane mają dotyczyć tylko części budynku, § 54 ust. 2 i 55 ust. 2 rozporządzenia będą się odnosić tylko do zakresu tych robót.
Powyższe rozważania dotyczą tzw. budynków użyteczności publicznej (a także w zasadzie budynków mieszkalnych wielorodzinnych i budynków zamieszkania zbiorowego). Definicję takiego obiektu przewiduje § 3 pkt 6 rozporządzenia. Zgodnie z tą definicją przez budynek użyteczności publicznej należy rozumieć budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, świadczenia usług pocztowych lub telekomunikacyjnych oraz inny ogólnodostępny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji, w tym także budynek biurowy i socjalny. Z definicji tej wynikają dwie rzeczy. Po pierwsze musi to być budynek w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, a po drugie powinien on spełniać określone przeznaczenie, w tym między innymi usługowe lub handlowe. Nie ma przy tym znaczenia charakter realizowanych w takim budynku usług.
Łukasz Smaga
Serwis Budowlany
www.serwisbudowlany.com
ABC a Wolters Kluwer business
